5. Xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ
Công việc Xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ phải thực hiện công khai, minh bạch. Sau đây, Dữ Liệu Pháp Lý sẽ cụ thể nội dung đó theo Luật Khoa học và công nghệ 2013, Nghị định 78/2014/NĐ-CP, Nghị định 51/2019/NĐ-CP, Nghị định 60/2019/NĐ-CP như sau:
1. Một số khái niệm cơ bản
Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ là (khoản 1 Điều 3 Luật khoa học và công nghệ năm 2013):
– Nghiên cứu khoa học là hoạt động khám phá, phát hiện, tìm hiểu bản chất, quy luật của sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy; sáng tạo giải pháp nhằm ứng dụng vào thực tiễn.
– Phát triển công nghệ là hoạt động sử dụng kết quả nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, thông qua việc triển khai thực nghiệm và sản xuất thử nghiệm để hoàn thiện công nghệ hiện có, tạo ra công nghệ mới.
Đặt giải thưởng về khoa học và công nghệ là việc tổ chức, cá nhân sáng lập ra giải thưởng về khoa học và công nghệ để xét, tặng cho tổ chức khoa học công nghệ, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ tại Việt Nam đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn tặng giải thưởng đó (khoản 4 Điều 3 Luật khoa học và công nghệ năm 2013).
Lưu ý:
Các giải thưởng về khoa học và công nghệ (Điều 4 Luật khoa học và công nghệ năm 2013):
– Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ.
– Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ.
– Giải thưởng của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan nhà nước khác ở Trung ương, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là Bộ, ngành, địa phương) về khoa học và công nghệ.
– Giải thưởng của tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức quốc tế, tổ chức, cá nhân nước ngoài (sau đây gọi tắt là tổ chức, cá nhân) về khoa học và công nghệ được đặt ra để xét tặng cho tổ chức khoa học và công nghệ, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ tại Việt Nam.
2. Nguyên tắc đặt tên và xét tặng giải thưởng về khoa học và công nghệ
Nguyên tắc đặt tên và xét tặng giải thưởng về khoa học và công nghệ (Điều 5 Nghị định 78/2014/NĐ-CP):
– Việc đặt tên giải thưởng của Bộ, ngành, địa phương và tổ chức, cá nhân về khoa học và công nghệ thực hiện theo nguyên tắc sau đây:
– Tên giải thưởng mới không trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với tên giải thưởng về khoa học và công nghệ đã có;
– Không sử dụng tên của tổ chức, cá nhân để đặt tên giải thưởng nếu chưa được sự đồng ý của tổ chức, cá nhân đó hoặc đại diện hợp pháp của tổ chức, cá nhân đó hoặc cơ quan có thẩm quyền;
– Không vi phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; không trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc..
– Nguyên tắc xét tặng các giải thưởng về khoa học và công nghệ:
– Việc đăng ký đề nghị xét tặng giải thưởng về khoa học và công nghệ được thực hiện trên cơ sở tự nguyện;
– Việc xét tặng giải thưởng được thực hiện khách quan, công khai, công bằng, chính xác;
– Đối với công trình được đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước, ngoài việc tuân thủ các nguyên tắc chung quy định tại Khoản 2 Điều này còn phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây (Khoản 1 Điều 1 Nghị định 60/2019/NĐ-CP):
+ Mỗi công trình chỉ được đề nghị xét tặng một giải thưởng trong một đợt xét tặng giải thưởng.
+ Công trình đã được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh thì không được đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước; Công trình đã được tặng Giải thưởng Nhà nước thì không được đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.
3. Điều kiện xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ.
Điều kiện xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ được quy định tại Điều 8 Nghị định 78/2014/NĐ-CP):
– Công trình đề nghị xét tặng giải thưởng phải có hồ sơ hợp lệ, được công bố theo quy định (trừ các công trình có nội dung liên quan đến bí mật nhà nước), được ứng dụng tại Việt Nam.
– Thời gian công trình được công bố hoặc ứng dụng trong thực tiễn ít nhất là 03 năm hoặc công trình được ứng dụng đổi mới sáng tạo có hiệu quả ít nhất 01 năm tính đến thời điểm cơ quan chủ trì tổ chức xét tặng giải thưởng nhận hồ sơ công trình đề nghị xét tặng.
– Tính đến thời điểm xét tặng giải thưởng, tác giả công trình không vi phạm quy định tại Điều 8 Luật Khoa học và Công nghệ.
– Công trình đề nghị xét tặng giải thưởng là kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng hoặc nhận hỗ trợ kinh phí từ ngân sách nhà nước phải được đăng ký, lưu giữ kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo quy định pháp luật.
4. Tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ
4.1 Tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ đối với công trình nghiên cứu khoa học (Điều 12 Nghị định 78/2014/NĐ-CP):
Công trình có giá trị cao về khoa học:
+ Công trình nghiên cứu khoa học xuất sắc: Bổ sung tri thức, tư tưởng mới; có những phát hiện khoa học mới đưa đến nhận thức, cách tiếp cận mới trong khoa học hoặc có tác động thay đổi quan trọng trong sản xuất và đời sống;
+ Được công bố, trích dẫn trên các tạp chí khoa học có uy tín quốc tế hoặc trong nước.
Công trình có tác dụng và ảnh hưởng lớn trong xã hội khi đáp ứng một trong các yêu cầu sau:
+ Đem lại hiệu quả kinh tế, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế – xã hội hoặc làm thay đổi hợp lý cơ cấu ngành nghề; tiết kiệm chi phí sản xuất; nâng cao năng suất lao động; giảm thiểu tác động xấu đến môi trường;
+ Đóng góp quan trọng cho việc dự báo xu hướng tương lai, hoạch định và thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
+ Làm chuyển biến nhận thức của xã hội hoặc tác động quan trọng đến đời sống xã hội; nâng cao dân trí; thay đổi tích cực hành vi ứng xử của nhóm, tầng lớp trong xã hội;
+ Được sử dụng để phục vụ cho công tác nghiên cứu và đào tạo đại học, sau đại học.
4.2 Tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ đối với công trình nghiên cứu phát triển công nghệ (Điều 13 Nghị định 78/2014/NĐ-CP):
Công trình có giá trị cao về khoa học, công nghệ:
+ Công trình nghiên cứu phát triển công nghệ xuất sắc, giải quyết được những vấn đề then chốt để cải tiến, đổi mới công nghệ, tạo sản phẩm mới;
+ Góp phần đặc biệt quan trọng thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu sản xuất, tạo điều kiện hình thành và phát triển ngành nghề mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, của ngành kinh tế.
Công trình có tác dụng và ảnh hưởng lớn trong xã hội:
+ Đem lại hiệu quả kinh tế, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế – xã hội;
+ Làm thay đổi phương thức lao động, sản xuất truyền thống hoặc cải thiện điều kiện và môi trường lao động, sản xuất hoặc góp phần nâng cao năng suất lao động, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.
4.3 Tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ đối với công trình ứng dụng công nghệ (Điều 14 Nghị định 78/2014/NĐ-CP):
Công trình có giá trị cao về công nghệ
Công trình ứng dụng công nghệ xuất sắc, được ứng dụng thành công và có hiệu quả trong các công trình trọng điểm quốc gia, thuộc một trong các loại sau:
+ Sáng tạo ra công nghệ mang tính đột phá;
+ Có những cải tiến kỹ thuật, công nghệ quan trọng mang lại hiệu quả cao;
+ Góp phần xây dựng được phương án tổng thể với các giải pháp kỹ thuật đồng bộ kèm theo.
Công trình có tác dụng và ảnh hưởng lớn trong xã hội:
+ Đem lại hiệu quả kinh tế, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế – xã hội hoặc quốc phòng – an ninh hoặc tạo ra sản phẩm, hàng hóa mang lại hiệu quả kinh tế cao, thay thế hàng nhập khẩu;
+ Có đóng góp quan trọng trong phát triển khoa học và công nghệ của lĩnh vực.
5. Thời gian và thời hạn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ
Thời gian và thời hạn xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ được quy định tại Điều 15 Nghị định 78/2014/NĐ-CP:
Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ được xét tặng và công bố 05 năm một lần, vào dịp kỷ niệm ngày Quốc khánh 02 tháng 9.
Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành kế hoạch xét tặng và thời hạn hoàn thành việc tổ chức các đợt xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ tại Hội đồng xét tặng giải thưởng các cấp.
Kết luận: Để thực hiện thủ tục Xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ Tác giả công trình hoặc người đại diện hợp pháp của tác giả công trình đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại Luật Khoa học và công nghệ 2013, Nghị định 78/2014/NĐ-CP, Nghị định 51/2019/NĐ-CP, Nghị định 60/2019/NĐ-CP
Chi tiết trình tự, hồ sơ, biểu mẫu, thực hiện tại đây
