TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 9704:2013 (ISO 2433:1999) VỀ MÁY CÔNG CỤ – ĐIỀU KIỆN KIỂM ĐỐI VỚI MÁY MÀI TRỤ NGOÀI VÀ MÁY MÀI VẠN NĂNG CÓ BÀN MÁY DI ĐỘNG – KIỂM TRA ĐỘ CHÍNH XÁC

Số tham chiếu

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Pháp

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

G1

b) Kiểm độ song song giữa đường nối các tâm của trục chính ụ phôi với mũi tâm ụ sau và chuyển động bàn trượt bàn máy (trục Z) trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

a) 0,01 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,005 cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000 hoặc một
phần của nó

b) 0,02 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,005 cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000 hoặc một phần của nó

a)

b)

a) Đồng hồ so và trục kiểm giữa hai mũi tâm hoặc thước thẳng, hoặc phương pháp quang học, hoặc dây căng và kính hiển vi hoặc phương pháp laze.

b) Đồng hồ so và trục kiểm giữa hai mũi tâm.

Ụ phôi và bàn máy, với loại xoay được, phải được đặt ở vị trí gốc 0 của chuyển động xoay. Mũi tâm ụ sau được kéo thụt vào.

Di chuyển bàn máy và thực hiện các phép đo tại một số vị trí cách đều nhau.

Việc xác định sai lệch độ thẳng phải theo 5.2.1.2.1 của TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996) nhưng hiệu lớn nhất của các số chỉ có thể được thay thế là sai lệch độ thẳng.

G2

0,02 cho toàn bộ hành trình

Thước thẳng và đồng hồ so hoặc các phương pháp quang học

Đặt thước thẳng trên phần cố định của máy bằng cách sử dụng các căn mẫu gần đầu mút trục chính bánh mài sao cho mặt chuẩn của thước thẳng song song^a với chuyển động theo trục X trong mặt phẳng ngang ZX.

Đặt đồng hồ so trên ụ bánh mài gần trục chính. Đầu đo phải tiếp xúc với mặt chuẩn của thước thẳng.

Di chuyển ụ bánh mài và thực hiện các phép đo tại một số vị trí cách đều nhau. Hiệu lớn nhất của các số chỉ là sai lệch độ thẳng.

^a Song song nghĩa là các số chỉ của đồng hồ so tại các đầu là giống nhau. Trong trường hợp này, hiệu lớn nhất của các số chỉ cho sai lệch độ thẳng.

G3

0,02 cho chiều dài đo 300

Ke vuông và đồng hồ so

Điều chỉnh một nhánh của ke vuông song song với chuyển động của bàn máy (trục Z). Đặt đồng hồ so trên ụ bánh mài và tiếp xúc với nhánh kia của ke vuông trong quá trình di chuyển ngang (trục X).

G4

a) Độ đảo đường kính bộ ghi ngoài;

b) Độ trượt dọc trục có chu kỳ;

c) Độ đảo mặt đầu bộ ghi (gồm cả độ trượt dọc trục có chu kỳ).

a) 0,005       b) 0,005         c) 0,01

a)

b)

c)

Đồng hồ so

a) 5.6.1.2.2

Trường hợp đầu mút trục chính dạng côn, đầu đo của đồng hồ so phải được đặt vuông góc với bề mặt được kiểm.

b) và c) 5.6.2.1.2, 5.6.2.2.1, 5.6.2.2.2 và 5.6.3.2

Giá trị và phương đặt lực dọc trục F phải được quy định bởi nhà chế tạo/nhà cung cấp.

Nếu sử dụng ổ trục chịu tải trọng đặt trước, thì không cần tác dụng lực F.

G5

a) Gần đầu mút trục chính;

b) Cách đầu mút trục chính 150 mm hoặc 300 mm.

a) 0,005

b) 0,015 cho khoảng cách 300

0,010 cho khoảng cách 150

a)

b)

Trục kiểm và đồng hồ so

G6

a) Trong mặt phẳng ngang ZX;

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

Cho a) và b)

0,012 đối với chiều dài đo 300 (đầu của trục kiểm hướng trực
tiếp về bánh mài và hướng lên trên)

0,008 đối với chiều dài đo 150 (đầu của trục kiểm hướng trực
tiếp về bánh mài và hướng lên trên)

a)

b)

Trục kiểm và đồng hồ so

Việc chỉnh đặt bàn máy đã được thiết lập cho phép kiểm G1 không thay đổi.

G7

a) Trong mặt phẳng ngang ZX;

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

a) 0,015 đối với chiều dài đo 300 (đầu của trục kiểm hướng trực tiếp
về bánh mài)

0,01 đối với chiều dài đo 150 (đầu của trục kiểm hướng trực tiếp
về bánh mài)

b) 0,015 đối với chiều dài đo 300 (đầu của trục kiểm hướng trực tiếp lên trên)

0,01 đối với chiều dài đo 150 (đầu của trục kiểm hướng trực tiếp lên trên)

a)

b)

Trục kiểm và đồng hồ so

Việc chỉnh đặt bàn máy đã được thiết lập cho phép kiểm G1 không thay đổi.

Mũi tâm ụ sau được kéo thụt vào

G8

a) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

a) 0,01 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,005 cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000 hoặc một
phần của nó

b) 0,015 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,005 cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000 hoặc một phần của nó

a)

b)

Thước thẳng và đồng hồ so

Việc chỉnh đặt bàn máy đã được thiết lập cho phép kiểm G1 không thay đổi.

Đặt thước thẳng lên phần cố định của máy song song với chuyển động của bàn máy (theo trục Z) bằng cách sử dụng đồng hồ so được lắp trên bàn máy.

Lắp đồng hồ so trên ụ sau và điều chỉnh đầu đo để nó tiếp xúc với thước thẳng.

Di chuyển ụ sau và kẹp chặt nó nếu được, sau đó đọc số chỉ của đồng hồ so.

Tính hiệu số lớn nhất của các số chỉ của đồng hồ so.

G9

a) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

Cho a) và b)

0,008 đối với chiều dài đo 100

a)

b)

Thước thẳng và đồng hồ so

Việc chỉnh đặt bàn máy đã được thiết lập cho phép kiểm G1 không thay đổi.

Đặt thước thẳng lên phần cố định của máy song song với chuyển động của bàn máy (trục Z) giống như cho phép kiểm G8.

Lắp đồng hồ so trên mũi tâm ụ sau và điều chỉnh đầu đo để nó tiếp xúc với thước thẳng.

Di chuyển mũi tâm và kẹp chặt nó nếu được, sau đó đọc số chỉ của đồng hồ so.

Tính hiệu số lớn nhất của các số chỉ của đồng hồ so.

G10

a) Độ đảo (đường kính lắp bánh mài)

b) Độ trượt dọc trục có chu kỳ.

a) 0,005 đối với hai phần tiếp xúc đo

b) 0,01

a)

b)

Đồng hồ so

a) 5.6.1.2.2

Trường hợp đầu mút của trục chính dạng côn, đầu đo của đồng hồ so phải được đặt vuông góc với bề mặt được kiểm.

Phép đo độ đảo phải được thực hiện ở hai đầu của phần côn.

b) 5.6.2.2.1 và 5.6.2.2.2

Giá trị và phương đặt lực dọc trục F phải được quy định bởi nhà chế tạo/nhà cung cấp.

Nếu sử dụng ổ trục chịu tải trọng đặt trước, thì không cần tác dụng lực F.

G11

a) Trong mặt phẳng nằm ngang ZX.

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ.

a) 0,03 đối với chiều dài đo 300

0,02 đối với chiều dài đo 150

b) 0,03 đối với chiều dài đo 300

0,02 đối với chiều dài đo 150 (đầu trục kiểm hướng lên trừ khi bánh mài có thể lắp được trên cả hai đầu của trục chính)

a)

b)

Trục kiểm chuyên dùng và đồng hồ so

Lắp trục kiểm chuyên dùng lên trục chính bánh mài. Đặt đồng hồ so trên bàn máy hoặc trên ụ phôi.

Phép đo phải được thực hiện cho a) và b) tại từng vị trí giữa của vòng xoay trục.

G12

0,4

Các trục kiểm, đồng hồ so, các căn mẫu và thước thẳng

Đưa các trục kiểm có cùng đường kính vào trục chính ụ phôi và đầu mút trục chính bánh mài.

Đặt thước thẳng trên phần cố định của máy bằng cách sử dụng các căn mẫu gần đầu mút trục chính bánh mài sao cho mặt chuẩn của thước thẳng song song với các chuyển động theo trục X và theo trục Z.

Để bàn máy ở vị trí sao cho đầu mút trục chính ụ phôi gần với thước thẳng.

Đo lần lượt các khoảng cách từ các trục kiểm đến thước thẳng và so sánh sai lệch với dung sai quy định ở trên.

G13

0,05 đối với toàn bộ hành trình

Các trục kiểm, đồng hồ so, giá đỡ cững vững

Lắp trục kiểm lên trục chính ụ phôi.

Cố định đồng hồ so với giá đỡ cững vững trên ụ bánh mài. Đầu đo phải tiếp xúc với trục kiểm.

Đầu tiên, kẹp chặt bàn máy ở vị trí giữa của nó và đọc số chỉ đồng hồ so. Sau đó xoay bàn máy tới các vị trí biên. Đồng hồ so phải được chuyển chỗ để tiếp xúc với trục kiểm tại cùng một vị trí chỉ bằng cách di chuyển đồng hồ so theo trục X và trục Z (giá đỡ đồng hồ so phải luôn luôn giữ nguyên cố định trên ụ bánh mài ở cùng vị trí). Đọc số chỉ của đồng hồ so sau khi kẹp chặt bàn máy.

Tính hiệu số lớn nhất của các số chỉ của đồng hồ so.

G14

0,02 đối với l = 200

Trục kiểm và đồng hồ so

Lắp trục kiểm lên trục chính ụ phôi.

Đặt đồng hồ so trên giá đỡ cững vững được cố định trên ụ bánh mài.

Xoay ụ phôi một góc a (lớn nhất là 45°), chạm đồng hồ so vào trục kiểm tại vị trí A và đọc số chỉ đồng hồ so.

Xoay trở lại phía đối diện góc a và lấy các số đo tại cùng vị trí A của trục kiểm bằng cách sử dụng dịch chuyển của ụ bánh mài (chuyển động theo trục X).

Đồng hồ so phải được chuyển chỗ để tiếp xúc với trục kiểm tại cùng một vị trí chỉ bằng chuyển động theo trục X và trục Z (giá đỡ đồng hồ so phải luôn luôn giữ nguyên cố định trên ụ bánh mài ở cùng vị trí).

Hiệu hai số chỉ theo khoảng cách giữa hai vị trí được đo là sai lệch đo được.

G15

0,05 đối với l = 200

Trục kiểm và đồng hồ so

Lắp trục kiểm lên trục chính ụ bánh mài.

Đặt đồng hồ so với giá đỡ cững vững trên ụ phôi.

Xoay ụ bánh mài về vị trí gốc 0 và điều chỉnh đầu đo của đồng hồ so tiếp xúc với trục kiểm.

Xoay ụ bánh mài tới vị trí góc a (lớn nhất là 45°) và kiểm tại cùng một vị trí của trục kiểm bằng cách sử dụng các dịch chuyển theo trục X và trục Z.

Đồng hồ so phải được chuyển chỗ để tiếp xúc với trục kiểm tại cùng một vị trí chí bằng cách di chuyển đồng hồ so theo trục X và trục Z (giá đỡ đồng hồ so phải luôn luôn giữ nguyên cố định trên ụ phôi ở cùng vị trí).

Hiệu hai số chỉ theo khoảng cách giữa hai vị trí được đo là sai lệch đo được.

G16

a) Tại gần đầu mút của mặt côn;

b) Cách đầu mút mặt côn 150 mm.

a) 0,005

b) 0,01

a)

b)

Trục kiểm phù hợp với kiểu đầu mút trục chính và đồng hồ so

Trong trường hợp bộ ghi định tâm trụ trong, phép kiểm phải được thực hiện trên bộ ghi với sự tiếp xúc trực tiếp của đồng hồ so và không sử dụng trục kiểm. Trong trường hợp này, giá trị a) sẽ được lấy làm dung sai.

G17

a) Trong mặt phẳng nằm ngang;

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng.

a) 0,03 đối với chiều dài đo 300

0,02 đối với chiều dài đo 150

b) 0,03 đối với chiều dài đo 300 (đầu trục kiểm trực tiếp hướng lên)

0,02 đối với chiều dài đo 150

a)

b)

Trục kiểm và đồng hồ so

Phép kiểm phải được thực hiện tại từng vị trí giữa của vòng quay trục mài trong mặt phẳng nằm ngang và mặt phẳng thẳng đứng.

Cách khác, đầu tiên kiểm tại một vị trí của trục xoay, sau đó xoay trục góc 180° và kiểm lại. Tính giá trị trung bình tại mỗi điểm đo và đánh giá các sai lệch.

G18

0,02

Các trục kiểm, đồng hồ so, các căn mẫu và thước thẳng

Lắp các trục kiểm có cùng đường kính lên trục chính ụ phôi và trục chính mài trong.

Đặt thước thẳng trên phần cố định của máy bằng cách sử dụng các căn mẫu gần đầu mút trục chính mài trong sao cho mặt chuẩn của thước thẳng song song với các chuyển động theo trục X và theo trục Z.

Để bàn máy ở vị trí sao cho đầu mút trục chính ụ phôi gần với thước thẳng.

Đo lần lượt các khoảng cách từ các trục kiểm đến thước thẳng và so sánh sai lệch của chúng với dung sai quy định ở trên.

M1

a) Độ tròn

b) Độ đồng đều của đường kính, sự khác nhau của đường kính được đo ở cả hai đầu và ở giữa của mẫu kiểm bằng cách mài mẫu kiểm hình trụ được lắp trên hai mũi tâm.

Mài không có trục gá đỡ trên toàn bộ chiều dài của mẫu kiểm

a) máy đo độ tròn

b) trắc vi kế hoặc máy đo tọa độ (CMM)

Phép kiểm độ tròn phải được thực hiện tại một vài vị trí của mẫu kiểm và giá trị lớn nhất của sai lệch cần được báo cáo.

Phép đo độ đồng đều của đường kính phải được thực hiện trong một mặt phẳng qua trục đơn.

CHÚ THÍCH: Bất kỳ mặt côn nào cần phải sao cho đường kính lớn gần phía ụ phôi.

M2

Đối với DC £ 1500: 0,003

Đổi với DC > 1500: 0,004 cho mẫu kiểm có đường kính 100 mm

Máy đo độ tròn

Phép kiểm độ tròn phải được thực hiện tại một vài vị trí của mẫu kiểm và giá trị lớn nhất của sai lệch cần được báo cáo.

P1

Đối với D £ 500: 0,003

Đối với D > 500: 0,005

Trong đó D là đường kính lớn nhất có thể mài

Đồng hồ sơ

Tiến hành kiểm năm lần liên tiếp đối với việc định vị ụ bánh mài, sự chuyển động đạt được bằng tiếp cận nhanh và sau đó là tiếp cận chậm.

Dãy gồm năm số đo phải được ghi lại và được so sánh với dung sai.

P2

chiều dài đo

£ 500

£ 1000

A↑ và A↓

0,016

0,020

R↑ và R↓

0,006

0,008

E↑ và E↓

0,008

0,013

B

0,010

0,013

Thang đo tuyến tính hoặc dụng cụ đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ và vị trí chi tiết gia công là mong muốn. Nếu sử dụng thang đo tuyến tính, nó phải được đặt lên bàn máy song song với trục X và bộ đọc thang chia (scale reader) cần được lắp trên vị trí dụng cụ.

Nếu sử dụng dụng cụ đo laze, gương phản xạ phải được lắp trên vị trí dụng cụ và giao thoa kế phải được lắp trên bàn máy hoặc ụ phôi.

Các Điều 3, 4 và 7 của TCVN 7011-2:2007 (ISO 230-2:1997) phải được viện dẫn liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và việc thể hiện các kết quả.

P3

chiều dài đo

£ 500

£ 1000

£ 2000

A

0,025

0,032

0,040

A↑ và A↓

0,015

0,019

0,024

R

–

–

–

R↑ và R↓

0,008

0,010

0,013

E

0,016

0,020

0,025

E↑ và E↓

0,008

0,010

0,013

M

0,008

0,010

0,013

B

0,010

0,013

0,016

E

E↑ và E↓

M

B

Thang đo tuyến tính hoặc dụng cụ đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ và vị trí chi tiết gia công là mong muốn. Nếu sử dụng thang đo tuyến tính, nó phải được đặt lên bàn máy song song với trục Z và bộ đọc thang chia cần được lắp trên vị trí dụng cụ.

Nếu sử dụng dụng cụ đo laze, gương phản xạ phải được lắp trên ụ phôi và giao thoa kế phải được lắp trên vị trí dụng cụ hoặc trên phần kéo dài của nó.

Các Điều 3, 4 và 7 của TCVN 7011-2:2007 (ISO 230-2:1997) phải được viện dẫn liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và việc thể hiện các kết quả.

P4

Hành trình đo

£+ 10^o

A

25”

A↑ và A↓

20”

R

–

R↑ và R↓

10”

E

20”

E↑ và E↓

10”

10”

B

13”

Bàn phân độ chính có gương và ống tự chuẩn trực hoặc giao thoa kế đo góc và bàn phân độ chính

Nếu sử dụng một bàn phân độ chính:

1) đặt nó lên bàn xoay sao cho trục xoay của nó song song và gần với trục xoay của bàn xoay và mặt gương để trục quang học của ống tự chuẩn trực được đặt trên phần cố định của máy;

2) xoay bàn máy cùng với bàn phân độ chính một góc có thể phân độ được;

3) xoay bàn phân độ quay trở lại góc cũ sao cho gương quay trở lại và hướng về trục quang học. Sau đó kiểm tra sai lệch góc.

Các Điều 3, 4 và 7 của TCVN 7011-2:2007 (ISO 230-2:1997) phải được tham chiếu liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và việc thể hiện các kết quả.

P5

Hành trình đo

£+ 45^o

A

25”

A↑ và A↓

20”

R

–

R↑ và R↓

10”

E

20”

E↑ và E↓

10”

10”

B

13”

Đa giác hoặc bàn phân độ chính có gương và ống tự chuẩn trực hoặc giao thoa kế đo góc và bàn phân độ chính

Nếu sử dụng một bàn phân độ chính:

1) Đặt nó lên bàn xoay sao cho trục xoay của nó song song và gần với trục xoay của bàn xoay và mặt gương để trục quang học của ống tự chuẩn trực được đặt trên phần cố định của máy;

2) Xoay bàn máy cùng với bàn phân độ chính một góc có thể phân độ được;

3) Xoay bàn phân độ quay trở lại góc cũ sao cho gương quay trở lại và hướng về trục quang học. Sau đó kiểm tra sai lệch góc.

Các Điều 3, 4 (đặc biệt là 4.3.4) và 7 của TCVN 7011-2:2007 (ISO 230-2:1997) phải được viện dẫn liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và việc thể hiện các kết quả.

P6

Hành trình đo

£ ± 45^o

A

25”

A↑ và A↓

20”

R

–

R↑ và R↓

10”

E

20”

E↑ và E↓

10”

10”

B

13”

Đa giác hoặc bàn phân độ chính có gương và ống tự chuẩn trực hoặc giao thoa kế đo góc và bàn phân độ chính

Nếu sử dụng một bàn phân độ chính:

1) Đặt nó lên bàn xoay sao cho trục xoay của nó song song và gần với trục xoay của bàn xoay và mặt gương để trục quang học của ống tự chuẩn trực được đặt trên phần cố định của máy;

2) Xoay bàn máy cùng với bàn phân độ chính một góc có thể phân độ được;

3) Xoay bàn phân độ quay trở lại góc cũ sao cho gương quay trở lại và hướng về trục quang học. Sau đó kiểm tra sai lệch góc.

Các Điều 3, 4 (đặc biệt là 4.3.4) và 7 của TCVN 7011-2:2007 (ISO 230-2:1997) phải được viện dẫn liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và việc thể hiện các kết quả.

Số tham chiếu

Tiếng Đức

Tiếng Ý

1

Bett

Banco

2

Tischschlitten

Slitta della tavola

3

Tisch, schwenkbar

Tavola, orientabile

4

Werkstückspindelstock

Testa porta-pezzo

5

Reitstock

Contro-testa

6

Reitstockpinole

Contro-punta

7

Schleifscheibe

Mola

8

Schutzhaube

Riparo della mola

9

Schleifspindelstock

Testa porta-mola

10

Schleifspindelstockschlitten

Slitta della testa porta-mola

11

Innenschleifscheibe

Mola per interni

12

Schutzhaube für Innenschleifsheibe

Riparo della mola per interni