TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 7687-2:2013 (ISO 3070-2:2007) VỀ MÁY CÔNG CỤ – ĐIỀU KIỆN KIỂM ĐỊNH ĐỘ CHÍNH XÁC CỦA MÁY DOA VÀ PHAY CÓ TRỤC CHÍNH NẰM NGANG – PHẦN 2: MÁY CÓ TRỤ MÁY DI ĐỘNG VÀ BÀN MÁY CỐ ĐỊNH

Số tham chiếu theo Hình 1

Tiếng Việt

Tiếng Anh

1

Băng máy

Bed

2

Trụ máy

Column

3

Ụ trục chính

Spindle head

4

Bàn trượt trụ máy

Column saddle

5

Bàn máy cố định

Fixed table

6

Trục chính

Spindle

Số tham chiếu theo Hình 2

Tiếng Việt

Tiếng Anh

1

Trục chính doa

Boring spindle

2

Trục chính phay

Milling spindle

3

Mâm cặp mặt đầu

Facing head

4

Ụ trục chính có mâm cặp mặt đầu

Spindle head with facing head

5

Đầu trượt

Ram

G1

a) Trong mặt phẳng YZ (mặt phẳng thẳng đứng) (EYW);

b) Trong mặt phẳng ZX (mặt phẳng nằm ngang) (EXW).

CHÚ THÍCH: Trong trường hợp bàn trượt trụ máy gây ra chuyển động của trụ máy.

a) và b)

0,02 đối với chiều dài đo đến 1000

0,03 đối với chiều dài đo lớn hơn 1000

Dung sai cục bộ: 0,006 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

Thước thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ và các căn mẫu hoặc các phương pháp quang học

Nếu trục chính có thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ụ trục chính.

Đầu đo phải hướng vuông góc với mặt chuẩn của thước thẳng.

Di chuyển trụ máy theo phương trục W và ghi lại các số chỉ.

G2

a) Trong mặt phẳng YZ (EAW: lắc dọc (pitch));

b) Trong mặt phẳng XY (ECW: lắc ngang (roll));

c) Trong mặt phẳng ZX (EBW: chệch hướng (yaw)).

CHÚ DẪN:

1. Nivô chuẩn

2. Ống tự chuẩn trực

3. Gương phản xạ

a), b) và c)

0,04/1000

Dung sai cục bộ: 0,02/1000 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

c)

a) Nivô chính xác, giao thoa kế laze hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc quang học khác

b) Nivô chính xác

c) Giao thoa kế laze hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc quang học khác

a) (EAW: lắc dọc) theo phương trục Z (đặt thẳng đứng đối với ống tự chuẩn trực);

b) (ECW: lắc ngang) theo phương trục X;

c) (EBW: chệch hướng) theo phương trục Z (đặt nằm ngang đối với ống tự chuẩn trực).

Nivô chuẩn phải được đặt trên bàn máy cố định và ụ trục chính phải ở vị trí giữa hành trình.

Khi chuyển động theo trục W gây ra dịch chuyển góc của cả ụ trục chính và bàn máy cố định, phải tiến hành đo sự khác nhau của hai dịch chuyển góc này và phải ghi lại kết quả này.

Phép đo phải được thực hiện ít nhất tại năm vị trí có khoảng cách bằng nhau dọc theo hành trình theo cả hai chiều của chuyển động.

G3

a) Trong mặt phẳng XY (mặt phẳng thẳng đứng) (EYX);

b) Trong mặt phẳng ZX (mặt phẳng nằm ngang) (EZX).

a) và b)

chỉ b)

CHÚ DẪN:

1. Đích

2. Dây căng

3. Kính viễn vọng

4. Kính hiển vi

a) và b)

0,02 đối với chiều dài đo đến 1000

Khi vượt quá 1000, cộng thêm 0,01 vào dung sai có trước cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000

Dung sai lớn nhất: 0,05

Dung sai cục bộ: 0,006 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

Phương pháp quang học, kính hiển vi và dây căng

Nếu trục chính có thể khóa được, gương phản xạ sử dụng làm đích có thể được lắp trên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, lắp gương phản xạ sử dụng làm đích lên ụ trục chính.

Di chuyển bàn trượt trụ máy theo phương trục X và ghi lại các số chỉ.

b) Khi sử dụng dây căng, kính hiển vi phải được cố định trên trục chính hoặc ụ trục chính. Khi sử dụng phương pháp quang học, kính viễn vọng phải được đặt theo phương nằm ngang.

G4

a) Trong mặt phẳng XY (ECX: lắc dọc);

b) Trong mặt phẳng YZ (EAX: lắc ngang);

c) Trong mặt phẳng ZX (EBX: chệch hướng).

CHÚ DẪN:

1. Nivô chuẩn

2. Ống tự chuẩn trực

3. Gương phản xạ

a), b) và c)

X £4000: 0,04/1000

X > 4000: 0,06/1000

Dung sai cục bộ: 0.02/1000 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

c)

a) Nivô chính xác, giao thoa kế laze hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc quang học khác

b) Nivô chính xác

c) Giao thoa kế laze hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc quang học khác

a) (ECX: lắc dọc) theo phương trục X (đặt thẳng đứng đối với ống tự chuẩn trực);

b) (EAX: lắc ngang) theo phương trục Z;

c) (E8X: chệch hướng) theo phương trục X (đặt nằm ngang đối với ống tự chuẩn trực).

Nivô chuẩn phải được đặt trên bàn máy cố định và ụ trục chính phải ở vị trí giữa hành trình.

Khi chuyển động theo trục X gây ra dịch chuyển góc của cả ụ trục chính và bàn máy cố định, phải tiến hành đo sự khác nhau của hai dịch chuyển góc này và phải ghi lại kết quả này.

Phép đo phải được thực hiện ít nhất tại năm vị trí có khoảng cách bằng nhau dọc theo hành trình theo cả hai chiều của chuyển động.

G5

a) Trong mặt phẳng YZ (mặt phẳng thẳng đứng song song với đường tâm trục chính) (EZY);

b) Trong mặt phẳng XY (mặt phẳng thẳng đứng vuông góc với đường tâm trục chính) (EXY).

CHÚ DẪN:

1. Dây căng

2. Kính hiển vi

a) và b)

0,02 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,01 vào với dung sai có trước cho mỗi lượng tăng thêm 1000 đối với chiều dài đo đến 4000

Cộng thêm 0,02 cho mỗi lượng tăng thêm 1000 đối với chiều dài đo lớn hơn 4000

a)

b)

Kính hiển vi và dây căng hoặc các phương pháp quang học

Dây căng phải được kéo căng giữa bàn máy cố định và bộ phận cố định khác của máy sao cho gần các đường hướng thẳng đứng của trụ máy nhất có thể.

Nếu trục chính có thể khóa được, kính hiển vi hoặc kính viễn vọng ngắm thẳng có thể được lắp lên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, lắp kính hiển vi lên ụ trục chính của máy.

G6

a) Trong mặt phẳng YZ (EAY);

b) Trong mặt phẳng ZX (EBY: lắc ngang).

CHÚ DẪN:

1. Nivô chuẩn

a) và b)

Y £ 4000: 0,04/1000

Y > 4000: 0,06/1000

a)

b)

a) Nivô chính xác hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc quang học khác

b) Tấm kiểm, ke vuông dạng trụ, nivô và cảm biến dịch chuyển thẳng/cần giá đỡ

Khi chuyển động theo trục Y gây ra dịch chuyển góc của cả ụ trục chính và bàn máy cố định, phải tiến hành đo sự khác nhau của hai dịch chuyển góc này và phải ghi lại kết quả này.

b) Lắp tấm kiểm lên bàn máy cố định và điều chỉnh nó sao cho mặt của nó nằm ngang.

Đặt ke vuông dạng trụ lên tấm kiểm sao cho nó tiếp xúc với đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng được lắp trên cần đặc biệt được cố định với ụ trục chính.

Đặt nivô cũng trên tấm kiểm theo phương trục Z.

Ghi số chỉ tại các vị trí đo của hành trình của ụ trục chính (trục Y).

Di chuyển tấm kiểm cùng với ke vuông dạng trụ một khoảng, d, và điều chỉnh nivô trên tấm kiểm tới như vị trí đầu tiên. Đặt lại cảm biến dịch chuyển thẳng, không dịch chuyển trục X, sao cho đầu đo tiếp xúc với ke vuông dạng trụ, sau đó ghi lại các số chỉ tại cùng các vị trí đo của hành trình của ụ trục chính.

Đối với mỗi vị trí đo, tính hiệu của hai số chỉ, hiệu của giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất đó chia cho khoảng cách d sẽ cho sai lệch góc.

Phép đo phải được thực hiện ít nhất tại năm vị trí có khoảng cách bằng nhau dọc theo hành trình theo cả hai chiều chuyển động hướng lên và hướng xuống.

G7

0,03 đối với chiều dài đo 1000

Thước thẳng, ke vuông và cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ

Căn chỉnh thước thẳng trên bàn máy cố định song song với chuyển động của bàn trượt trụ máy (trục X) và ấn ke vuông tựa vào thước (song song nghĩa là số chỉ của cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với thước thẳng tại cả hai đầu mút của chuyển động có cùng một giá trị). Khóa bàn trượt trụ máy ở vị trí giữa hành trình trên băng máy.

Nếu trục chính có thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ụ trục chính.

Đặt đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng áp vào mặt chuẩn của ke vuông.

Di chuyển trụ máy theo phương trục W và ghi lại các số chỉ.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này có thể được thực hiện không cần sử dụng thước thẳng, bằng cách đặt trực tiếp đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng vào hai mặt của ke vuông.

G8

a) Chuyển động của bàn trượt trụ máy (trục X),

b) Chuyển động của trụ máy (trục W) (chỉ trong trường hợp bàn trượt trụ máy cho chuyển động theo trục W của trụ máy).

a) và b)

0,03 đối với chiều dài đo 1000

a)

b)

Ke vuông dạng trụ, tấm kiểm, các khối kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ

Khóa trụ máy và bàn trượt trụ máy ở vị trí giữa hành trình.

Nếu trục chính có thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ụ trục chính.

a) Đặt đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng áp vào ke vuông dạng trụ theo phương trục X và di chuyển ụ trục chính theo phương trục Y qua hết chiều dài đo, ghi lại hiệu lớn nhất của các số chỉ.

b) Đặt đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng áp vào ke vuông dạng trụ theo phương trục W và thực hiện qui trình giống như qui định ở a).

G9

Đối với cạnh dài hơn, chiều dài theo O-X hoặc O-Z

0,05 đối với chiều dài đo đến 1000

Khi vượt quá 1000, cộng thêm 0,02 vào dung sai có trước cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000

Dung sai lớn nhất: 0,15

Nivô chính xác hoặc thước thẳng, căn mẫu và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc thiết bị quang học hoặc thiết bị khác.

0,09 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,025 vào với dung sai có trước cho mỗi chiều dài đo tăng thêm đến 1000

Dung sai lớn nhất: 0,25

Cảm biến dịch chuyển thẳng và ke vuông-nhánh ngang

Đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng có thể tiếp xúc với mặt chuẩn của rãnh chữ T một cách trực tiếp hoặc qua mặt của ke vuông-nhánh ngang được áp vào mặt chuẩn đó.

G11

0,04 đối với chiều dài đo đến 1000

Khi vượt quá 1000, cộng thêm 0,025 vào dung sai có trước cho mỗi chiều dài đo tăng thêm 1000

Dung sai lớn nhất: 0,30

Cảm biến dịch chuyển thẳng, thước thẳng và căn mẫu hoặc phương pháp quang học

Đặt thước thẳng lên bàn máy cố định theo phương trục X song song với bề mặt bàn máy và di chuyển ngang bàn trượt trụ máy và ghi lại sự thay đổi của các số chỉ.

Không cần sử dụng thước thẳng, có thể thực hiện các phép đo trực tiếp bề mặt bàn máy bằng cách sử dụng một cảm biến dịch chuyển thẳng và căn mẫu.  

G12

Cách khác, khi trụ máy không có chuyển động theo trục W, thì:

b) Kiểm độ vuông góc của bề mặt bàn máy cố định so với chuyển động của ụ trục chính (trục Y).

CHÚ DẪN:

1. vị trí gần

2. vị trí giữa

3. vị trí cuối

a) 0,065 đối với chiều dài đo 1000

b) 0,1 đối với chiều dài đo 1000

a)

b)

a) Cảm biến dịch chuyển thẳng và thước thẳng hoặc phương pháp quang học;

b) Ke vuông dạng trụ hoặc ke vuông chính xác và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc phương pháp quang học.

Phép kiểm này phải được thực hiện cho ba vị trí (vị trí giữa và hai vị trí gần biên) của bàn trượt trụ máy dọc theo băng máy.

a) 5.4.2.2.2.2

Đặt thước thẳng trên bàn máy cố định theo phương trục W song song với bề mặt bàn máy và di chuyển ngang trụ máy qua hết chiều dài đo, ghi lại sự thay đổi của các số chỉ.

Không cần sử dụng thước thẳng, có thể thực hiện các phép đo trực tiếp bề mặt bàn máy bằng cách sử dụng một cảm biến dịch chuyển thẳng và căn mẫu.

b) 5.5.2.2.2

Đặt ke vuông dạng trụ trên bàn máy cố định và lắp cảm biến dịch chuyển thẳng vào trục chính sao cho đầu đo của nó tiếp xúc với ke vuông dạng trụ theo phương của đường tâm trục chính.

Khóa trụ máy khi thực hiện phép đo. Di chuyển ụ trục chính qua hết chiều dài đo và ghi lại sự thay đổi của các số chỉ.

G13

a) Độ đảo hướng kính của côn trong, với trục chính được rút vào

1) tại miệng côn,

2) tại khoảng cách 300 mm tính từ đầu mút trục chính;

b) Độ đảo hướng kính của đường kính ngoài với:

1) trục chính được rút vào,

2) trục chính được đẩy ra 300 mm;

c) Độ trượt chiều trục có tính chu kỳ, với trục chính được rút vào.

trong đó D là đường kính của trục chính doa

a)

1)

2)

b)

1)

2)

c)

Trục kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng

a) 5.6.1.2.3

b) 5.6.1.2.2

c) 5.6.2.2.1 và 5.6.2.2.2

Giá trị và chiều tác dụng của lực F phải được qui định bởi nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Khi sử dụng cụm ổ trục có tải trọng đặt trước thì không cần tác dụng lực F.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm R1 là phép kiểm trục chính để đánh giá các chuyển động có sai số của trục chính.

G14

a) Trong mặt phẳng YZ (thẳng đứng);

b) Trong mặt phẳng ZX (nằm ngang).

CHÚ THÍCH: Trong trường hợp trụ máy có chuyển động theo trục W

a) và b)

0,02 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

Cảm biến dịch chuyển thẳng và, có thể là, trục kiểm, và tấm kiểm

Bàn trượt trụ máy có thể được khóa ở vị trí giữa hành trình.

Phép đo phải được thực hiện với sự hỗ trợ của trục kiểm được lắp trên đầu mút trục chính.

Thực hiện phép đo tại vị trí trung bình của độ đảo hướng kính của chuyển động quay trục chính hoặc đánh giá giá trị trung bình của các phép đo được thực hiện tại hai vị trí khi xoay trục chính cách nhau 180°.

G15

0,03/1000

(1000 là khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

Cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ và, có thể là, thước thẳng

Đặt thước thẳng nằm ngang trên bàn máy cố định, song song với chuyển động của bàn trượt trụ máy (song song nghĩa là số chỉ của cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với thước thẳng tại cả hai đầu mút của chuyển động có cùng một giá trị).

Đặt cảm biến dịch chuyển thẳng trên trục chính và để đầu đo của nó tiếp xúc vuông góc với mặt chuẩn của thước thẳng. Ghi lại số chỉ.

Quay trục chính doa cho đến khi đầu đo tiếp xúc lại với mặt chuẩn của thước thẳng. Ghi lại số chỉ. Hiệu của hai số chỉ chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo sẽ xác định sai lệch độ vuông góc.

G16

0,03/1000 với a £ 90°

(1000 là khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

Ke vuông dạng trụ, các khối kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ

Ụ trục chính phải được khóa ở vị trí giữa hành trình, và trục chính và, có thể là đầu trượt phải được rút vào.

Đặt cảm biến dịch chuyển thẳng trên trục chính và để đầu đo của nó tiếp xúc vuông góc với ke vuông dạng trụ. Ghi lại số chỉ.

Quay trục chính doa cùng với cảm biến dịch chuyển thẳng gắn kèm cho đến khi đầu đo tiếp xúc lại với ke vuông dạng trụ. Ghi lại số chỉ.

Hiệu của hai số chỉ chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo sẽ xác định sai lệch độ vuông góc.

G17

a) (khi có bàn trượt trụ máy) song song với chuyển động trụ máy (trục W);

b) (khi trụ máy được đặt trực tiếp trên băng máy) vuông góc với chuyển động ụ trục chính (trục Y).

Đối với phần kéo dài của trục chính bằng:

2D: + 0,015 (hướng lên)

4D: ± 0,02

6D: – 0,06 (hướng xuống)

Trong đó D là đường kính của trục chính doa.

Phần kéo dài của trục chính được giới hạn là 6 lần đường kính trục chính và không được vượt quá 900.

Dung sai được giới hạn đối với đường kính trục chính 150; khi đường kính trục chính lớn hơn 150, thì dung sai phải được thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

a)

b)

Thước thẳng, ke vuông, căn mẫu và cảm biến dịch chuyển thẳng

Chuyển động xoay của trục chính phải được khóa.

Cho bề mặt làm việc của thước thẳng tiếp xúc với cảm biến dịch chuyển thẳng được lắp cố định trên đầu mút trục chính.

Kéo dài trục chính đến chiều dài qui định và ghi các số chỉ của cảm biến cho từng vị trí liên tiếp.

b) Căn chỉnh thước thẳng sao cho mặt phẳng thẳng đứng của ke vuông đặt trên thước thẳng song song với chuyển động của ụ trục chính (trục Y), sau đó thực hiện kiểm giống như a)

G18

a) Độ đảo hướng kính;

b) Độ trượt chiều trục có tính chu kỳ;

c) Độ đảo mặt đầu của đầu mút trục chính (bao gồm độ trượt chiều trục có tính chu kỳ).

trong đó D là đường kính của trục chính phay

a)

b)

c)

Cảm biến dịch chuyển thẳng

a) 5.6.1.2.2

b) 5.6.2.2.1 và 5.6.2.2.2

Giá trị và chiều đặt lực, F, phải được qui định bởi nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Khi sử dụng cụm ổ trục có tải trọng chiều trục đặt trước thì không cần thiết tác dụng lực F.

c) 5.6.3.2

Khoảng cách A, từ cảm biến đến đường tâm trục chính phải lớn nhất đến mức có thể.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm R1 là phép kiểm trục chính để đánh giá các chuyển động có sai số của trục chính.

G19

a) Trong mặt phẳng YZ (mặt phẳng thẳng đứng);

b) Trong mặt phẳng ZX (mặt phẳng nằm ngang).

CHÚ THÍCH: Trong trường hợp trụ máy có chuyển động theo trục W.

a) và b)

0,03 đối với chiều dài đo 500

a)

b)

Thước thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng và các khối kiểm

Ụ trục chính phải được khóa.

Chuyển động của đầu trượt phải được kiểm đối với thước thẳng bằng cách sử dụng cảm biến dịch chuyển thẳng được cố định trên đầu trượt.

G20

0,03 đối với chiều dài đo 500

Thước thẳng, ke vuông, các khối kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ

Đặt thước thẳng lên bàn máy cố định song song với chuyển động của bàn trượt trụ máy và sau đó đặt ke vuông tựa vào thước thẳng.

Chuyển động của đầu trượt phải được kiểm theo ke vuông bằng cách sử dụng cảm biến dịch chuyển thẳng được cố định trên đầu trượt.

G21

0,03 đối với chiều dài đo 500

Thước thẳng, ke vuông, các khối kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ

Đặt thước thẳng trên bàn máy cố định song song với chuyển động của đầu trượt, sau đó đặt ke vuông lên thước thẳng.

Kiểm độ song song giữa cạnh trên tự do của ke vuông với chuyển động của ụ trục chính.

G22

b) Kiểm độ vuông góc của mặt đỡ của dụng cụ cắt hoặc các phụ tùng trên đầu trượt với đường trục quay của trục chính phay.

CHÚ THÍCH: Các phép kiểm này chỉ có giá trị nếu trên đầu trượt có bề mặt định vị tròn.

a) 0,02

b) 0,02/500

(500 là khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

a)

b)

Cảm biến dịch chuyển thẳng và trục kiểm

a) 5.4.4.2

Sai lệch độ đồng tâm bằng một nửa hiệu lớn nhất của các số chỉ của cảm biến.

b) 5.5.1.2.4.2

G23

a) Tại miệng của hốc trục chính;

b) Tại vị trí cách mặt hốc trục chính 300 mm.

CHÚ THÍCH: Các phép kiểm này chỉ có giá trị nếu mâm cặp mặt đầu được lắp trên cụm ổ độc lập với cụm ổ trục của trục chính doa.

trong đó D là đường kính của trục chính doa

a)

b)

Cảm biến dịch chuyển thẳng và trục kiểm

Đối với mỗi lần đo, xác định một nửa hiệu các số chỉ lớn nhất để nhận được sai lệch độ đồng trục.

G24

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này chỉ có giá trị nếu mâm cặp mặt đầu được lắp trên cụm ổ độc lập với cụm ổ trục của trục chính doa.

0,03/1000

(1000 là khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

Cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ cứng vững và thước thẳng

Đặt thước thẳng trên bàn máy cố định song song với chuyển động của bàn trượt trụ máy trong mặt phẳng nằm ngang.

Đặt cảm biến dịch chuyển thẳng trên một cần cứng vững được lắp cố định với mâm cặp mặt đầu và đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng chạm vào thước thẳng. Ghi lại số chỉ.

Xoay mâm cặp mặt đầu cho đến khi đầu đo tiếp xúc lại với thước thẳng. Ghi lại số chỉ.

Hiệu của hai số chỉ của cảm biến chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo sẽ xác định sai lệch độ vuông góc.

G25

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này chỉ có giá trị nếu mâm cặp mặt đầu được lắp trên cụm ổ độc lập với cụm ổ trục của trục chính doa.

0,03/1000

(1000 là khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

Cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ cứng vững, tấm kiểm, căn mẫu và ke vuông dạng trụ

Trụ máy phải được khóa ở vị trí giữa hành trình.

Đặt một ke vuông dạng trụ trên bàn máy cố định song song với chuyển động của ụ trục chính (trục Y) (song song nghĩa là số chỉ của cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với ke vuông tại cả hai đầu mút của chuyển động có cùng một giá trị).

Đặt cảm biến dịch chuyển thẳng trên mâm cặp mặt đầu và cho đầu đo của nó chạm vào ke vuông dạng trụ. Ghi lại số chỉ.

Xoay mâm cặp mặt đầu cùng với cảm biến sao cho đầu đo tiếp xúc lại với ke vuông dạng trụ. Ghi lại số chỉ.

Hiệu của hai số chỉ của cảm biến chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo sẽ xác định sai lệch độ vuông góc.

G26

0,025 đối với chiều dài đo 300

Thước thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ và căn mẫu

Di chuyển rãnh trượt hướng kính, và ghi hiệu của các số chỉ.

Lặp lại phép kiểm sau khi xoay mâm cặp mặt đầu góc 180°.

G27

Cách khác, nếu có chuyển động của trụ máy (trục W):

b) Kiểm độ vuông góc chuyển động của rãnh trượt hướng kính (trục U) trong mặt phẳng thẳng đứng với chuyển động bàn trượt trụ máy (trục W).

0,025 đối với chiều dài đo 300

Ke vuông dạng trụ, thước thẳng, ke vuông, cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ và căn mẫu

5.4.2.2.2

Đặt ke vuông dạng trụ trên bàn máy cố định song song với chuyển động của ụ trục chính (trục Y), sử dụng một cảm biến dịch chuyển thẳng được cố định trên rãnh trượt hướng kính ở mâm cặp mặt đầu.

Di chuyển rãnh trượt hướng kính (trục U), và ghi hiệu của các số chỉ.

Lặp lại phép kiểm sau khi xoay mâm cặp mặt đầu góc 180°.

Cách khác, 5.5.2.2.4

Đặt thước thẳng nằm ngang trên bàn máy song song với chuyển động của trụ máy (trục W) và đặt ke vuông trên thước thẳng đó, sử dụng một cảm biến dịch chuyển thẳng được cố định trên rãnh trượt hướng kính ở mâm cặp mặt đầu…

Cho đầu đo của cảm biến dịch chuyển thẳng được cố định trên rãnh trượt hướng kính tiếp xúc với ke vuông.

Di chuyển rãnh trượt hướng kính theo phương thẳng đứng và ghi hiệu của các số chỉ.

Lặp lại các thao tác trên sau khi xoay mâm cặp mặt đầu góc 180°.

M1

a) Doa các lỗ trụ trong, a₁ và a₂;

b) Tiện các bề mặt trụ ngoài, b₁ và b₂;

c) Khỏa mặt đầu bề mặt, c.

CHÚ THÍCH: Kiểm khỏa mặt đầu chỉ áp dụng đối với máy có cả trục chính doa trượt và hoặc mâm cặp mặt đầu liền khối hoặc mâm cặp mặt đầu tháo được, hoặc có trục chính phay độc lập.

Đường kính lỗ doa, d, phải bằng hoặc hơi lớn hơn đường kính của trục chính doa.

Đường kính tiện, D, phải được xác định sao cho giá trị [(D – d)/2] bằng hoặc hơi nhỏ hơn hành trình lớn nhất của rãnh trượt hướng kính.

CHÚ THÍCH: Vật liệu mẫu kiểm: gang.

CHÚ DẪN:

1. Mẫu kiểm

2. Chi tiết mẫu kiểm

3. Đồ gá lắp

4. Bàn máy

No.

Thực hiện kiểm

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230-1:1996)

1

của các lỗ trụ trong, a₁ và a₂, và của bề mặt trụ ngoài, b₁ (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.3):

– được gia công từ trục chính trượt;

– được gia công từ chuyển động của trụ máy.

d £ 125: 0,0075

d > 125: 0,01

b₁:

D £ 300: 0,01

300 < D £ 600: 0,015

Cộng thêm 0,005 cho đường kính tăng thêm 300

Trước khi bắt đầu kiểm, phải đảm bảo bề mặt lắp tựa trên bàn máy là phẳng và bề mặt mẫu kiểm tựa trên bề mặt lắp ráp vuông góc với đường tâm của thân của nó.

2

của các lỗ trụ trong, a₁ và a₂, (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.4)

d > 125: 0,015

1) Doa và gia công tinh hai lỗ trụ trong a₁ và a₂.

Các lỗ này được gia công bằng chuyển động dọc trục của trục chính doa trượt.

2) Tiện mặt trụ ngoài b₁. Dụng cụ cắt ngắn được lắp trên mâm cặp mặt đầu với chuyển động của trụ máy.

3) Di chuyển trụ máy hoặc đầu trượt 300 mm và tiện bề mặt trụ ngoài b₂. Dụng cụ cắt được lắp trên mâm cặp mặt đầu với sự hỗ trợ của giá đỡ hoặc giá đỡ dao có chiều dài phù hợp.

4) Gia công bề mặt c bằng di chuyển tự động của rãnh trượt hướng kính hoặc bằng phay.

3

của lỗ trụ trong, a₁ và của bề mặt trụ ngoài, b₁ (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.13)

0,025

4

của các bề mặt trụ ngoài, b₁ và b₂, với đường tâm chuẩn của các lỗ trụ trong, a₁ và a₂ (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.13)

5

của bề mặt được gia công (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.2)

6

của bề mặt được gia công, c, với đường tâm chuẩn của các lỗ trụ trong, a₁ và a₂ (TCVN 5906:2007 (ISO 1101:2004), 18.10)

M2

b) Phay bề mặt B bằng chuyển động tự động theo trục X của bàn trượt trụ máy và chuyển động bằng tay thẳng đứng của ụ trục chính ít nhất là trong hai lát cắt chờm lên nhau khoảng 5 mm đến 10 mm.

l = h = 150 mm đối với L £ 1000 mm

l = 200 mm đối với L > 1000 mm

(chiều dài của mẫu kiểm hoặc khoảng cách giữa hai mặt đối nhau của hai mẫu kiểm)

L = ½ hành trình theo phương trục X của bàn máy

Vật liệu: gang

^a xem No.1, trang 46

^b xem No.2, trang 46

^c xem No.3, trang 46

No.

Thực hiện kiểm

Dung sai

Sai lệch đo được

Dụng cụ đo

Xem và viện dẫn TCVN 7011-1:2007 (ISO 230- 1:1996)

1

2

3

0,03

Đối với a) dùng dao phay trụ cán lắp, được lắp trên một trục cán lắp có chiều dài thích hợp vào đầu mút trục chính.

Đối với b) phay mặt đầu với cùng một dao cắt.

Dụng cụ cắt phải được mài sắc trên trục của nó và khi lắp phải phù hợp với các dung sai sau:

1) Độ tròn (trụ) (xem TCVN 5906 (ISO 1101)) < 0,01;

2) Độ đảo £ 0,02;

3) Độ đảo mặt đầu £ 0,03.

Trước khi kiểm, phải đảm bảo rằng bề mặt E là phẳng.

Mẫu kiểm phải được căn chỉnh song song với phương chuyển động theo trục X của bàn máy sao cho chiều dài, L, được phân bố đều về hai bên tâm bàn máy.

Tất cả các bộ phận trượt không vận hành phải được khóa trong quá trình cắt.

P1

CHÚ DẪN:

1. Đầu laze

2. Giao thoa kế

3. Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

£ 500

£ 1000

£ 2000

A

0,014

0,020

0,022

R ­ hoặc R ¯

0,007

0,009

0,011

R

0,011

0,014

0,017

0,005

0,006

0,008

E

0,008

0,011

0,013

M

0,003

0,005

0,006

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Về nguyên tắc, lượng chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng lượng chạy dao tùy chọn có thể được sử dụng nếu có sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Vị trí của điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P2

CHÚ DẪN:

1. Đầu laze

2. Giao thoa kế

3. Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

£ 500

£ 1000

£ 2000

A

0,014

0,020

0,022

R ­ hoặc R ¯

0,007

0,009

0,011

R

0,011

0,014

0,017

0,005

0,006

0,008

E

0,008

0,011

0,013

M

0,003

0,005

0,006

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Về nguyên tắc, lượng chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng lượng chạy dao tùy chọn có thể được sử dụng nếu có sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Vị trí của điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P3

CHÚ DẪN:

1. Đầu laze

2. Giao thoa kế

3. Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

£ 500

£ 1000

£ 2000

A

0,014

0,014

0,020

R ­ hoặc R ¯

0,007

0,007

0,009

R

0,011

0,011

0,014

0,005

0,005

0,006

E

0,007

0,007

0,011

M

0,002

0,002

0,005

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Về nguyên tắc, lượng chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng lượng chạy dao tùy chọn có thể được sử dụng nếu có sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Vị trí của điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P4

CHÚ DẪN:

1. Đầu laze

2. Giao thoa kế

3. Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

£ 500

£ 1000

A

0,017

0,022

R ­ hoặc R ¯

0,007

0,011

R

0,014

0,017

0,006

0,008

E

0,010

0,012

M

0,004

0,005

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Về nguyên tắc, lượng chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng lượng chạy dao tùy chọn có thể được sử dụng nếu có sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Vị trí của điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P5

CHÚ DẪN:

1. Đầu laze

2. Giao thoa kế

3. Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

£ 500

A

0,014

R ­ hoặc R ¯

0,007

R

0,011

0,005

E

0,007

M

0,003

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Về nguyên tắc, lượng chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng lượng chạy dao tùy chọn có thể được sử dụng nếu có sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

Vị trí của điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

R1

1. Cảm biến dịch chuyển thẳng không tiếp xúc

2. Cảm biến dịch chuyển thẳng không tiếp xúc (thứ hai)

Trục kiểm hoặc khối cầu chính xác, các cảm biến dịch chuyển thẳng không tiếp xúc và – trong một số trường hợp – thiết bị đo góc.

Phép kiểm này là phép kiểm trục chính với chiều cảm biến quay (5.4, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

Sau khi lắp đặt dụng cụ đo, trục chính phải được làm nóng tại tốc độ bằng 50 % tốc độ trục chính lớn nhất trong khoảng thời gian 10 min, nếu không có thỏa thuận khác giữa nhà sản xuất/nhà cung cấp và người sử dụng.

Chuyển động có sai số tổng được định nghĩa trong 3.2.4 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006) và giá trị của chuyển động có sai số tổng được cho trong F.3.4, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006).

Giá trị của chuyển động có sai số hướng kính tổng ERC (sử dụng các đầu đo 1 và 2)

Phép đo chuyển động có sai số hướng kính được mô tả trong 5.4.2, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006). Chuyển động có sai số hướng kính phải được đo tại vị trí gần đầu mút trục chính nhất có thể (cảm biến 1 và 2 trong sơ đồ của phép kiểm này).

Đối với chuyển động có sai số hướng kính ERC, phải đưa ra một đồ thị cực của chuyển động có sai số tổng (3.3.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)) với tâm đường tròn xác định theo phương pháp bình phương nhỏ nhất (3.4.3, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

Đối với các phép kiểm này phải công bố các thông số sau:

– Các vị trí hướng kính và hướng trục tại đó thực hiện các phép đo;

– Sự nhận dạng tất cả các vật giả, đích và đồ gá sử dụng;

– Vị trí thiết lập đo;

– Vị trí của bất kỳ giai đoạn định vị quay hoặc tịnh tiến liên quan đến thiết bị khi kiểm;

– Góc định hướng của chiều cảm biến, ví dụ, các góc chiều trục, hướng kính hoặc trung gian, nếu thích hợp;

– Sự thể hiện các kết quả đo, ví dụ giá trị chuyển động có sai số, đồ thị cực, đồ thị theo thời gian, đồ thị phổ tần suất;

– Tốc độ quay của trục chính (bằng 0 đối với chuyển động có sai số tĩnh);

– Khoảng thời gian tính bằng giây hoặc số vòng quay của trục chính;

– Qui trình làm nóng máy hoặc đạt trạng thái thích hợp;

– Đáp ứng tần số của thiết bị đo, tính bằng héc hoặc số chu kỳ trên mỗi vòng quay, bao gồm các đặc tính làm giảm của các mạch lọc điện tử và, trong trường hợp thiết bị đo kỹ thuật số, độ phân giải dịch chuyển và tốc độ lấy mẫu;

– Vòng cấu trúc, bao gồm vị trí và hướng của các cảm biến so với hốc trục chính từ đó chuyển động có sai số được báo cáo, các đối tượng được qui định đối với các đường tâm trục chính và các trục tọa độ chuẩn được định vị và các bộ phận liên quan đến các đối tượng này;

– Thời gian và ngày tháng năm đo;

– Kiểu và tình trạng hiệu chuẩn của tất cả các thiết bị đo;

– Các điều kiện vận hành khác có thể ảnh hưởng đến phép đo như nhiệt độ môi trường.