TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 4553:2009 VỀ THỐNG KÊ ỨNG DỤNG – ƯỚC LƯỢNG VÀ KHOẢNG TIN CẬY ĐỐI VỚI THAM SỐ CỦA PHÂN BỐ POISSON
TCVN 4553 : 2009
THỐNG KÊ ỨNG DỤNG – ƯỚC LƯỢNG VÀ KHOẢNG TIN CẬY ĐỐI VỚI THAM SỐ CỦA PHÂN BỐ POISSON
Applied statistics – Estimation and confidence of intervals for parameters of Poisson distribution
Lời nói đầu
TCVN 4553 : 2009 thay thế cho TCVN 4553-1988;
TCVN 4553 : 2009 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 69 Ứng dụng các phương pháp thống kê biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.
THỐNG KÊ ỨNG DỤNG – ƯỚC LƯỢNG VÀ KHOẢNG TIN CẬY ĐỐI VỚI THAM SỐ CỦA PHÂN BỐ POISSON
Applied statistics – Estimation and confidence of intervals for parameters of Poisson distribution
1. Phạm vi áp dụng
Tiêu chuẩn này quy định các quy tắc xác định các ước lượng và khoảng tin cậy cho tham số của phân bố Poisson dựa vào mẫu ngẫu nhiên đơn giản rút ra từ tổng thể có phân bố Poisson.
2. Thuật ngữ và định nghĩa
Tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa trong TCVN 8244-2 (ISO 3534-2), Thống kê học – Thuật ngữ và ký hiệu – Thống kê ứng dụng.
3. Quy định chung
3.1. Đại lượng ngẫu nhiên rời rạc X tuân theo phân bố Poisson với tham số l > 0 nếu:
(1)
trong đó:
x = 0,1,2…;
e là cơ số lôgarit tự nhiên;
l > 0 là tham số của phân bố.
Kỳ vọng E (X) và phương sai D (X) của đại lượng này bằng:
B (X) = D (X) = l (2)
3.2. Phân bố Poisson có thể mô tả phân bố của số các biến cố (Ví dụ: số lần hỏng máy, số phế phẩm trong quá trình sản xuất tự động…) trong các khoảng thời gian có độ dài nhất định hay phân bố số các phần tử (Ví dụ: số các hạt, số các khuyết tật của vật liệu, số vi khuẩn) trong mặt phẳng có diện tích cho trước, phần không gian có thể tích cho trước hoặc một tập hợp nào đó cho trước.
4. Ước lượng điểm của tham số
Cho mẫu ngẫu nhiên đơn giản X1, X2, …, Xn, của đại lượng ngẫu nhiên X tuân theo phân bố Poisson (1). Ước lượng điểm của tham số l:
(3)
trong đó: (4)
(5)
n là cỡ mẫu
Ước lượng (3) là ước lượng không chệch có phương sai bé nhất của l.
Phương sai của bằng:
(6)
5. Khoảng tin cậy của tham số
5.1. Khoảng tin cậy một phía bên phải
[ld < l] (7)
với mức tin cậy 1 – a cho trước:
Pl [ld < l] ≥ 1 – a (8)
được xác định bởi:
(9)
với (10)
trong đó (k) là p – phân vị của phân bố c2 với k bậc tự do.
Tương tự khoảng tin cậy một phía bên trái:
[l < lt] (11)
với mức tin cậy 1 – a cho trước:
Pl [l < lt] ≥ 1 – a (12)
được xác định bởi:
(13)
với (14)
Bảng 1 và Bảng 2 ghi các giá trị của rd và ri ứng với các giá trị của 1 – a và T đã biết.
5.2. Khoảng tin cậy hai phía của l
(15)
với mức tin cậy 1 – a* cho trước:
(16)
được xác định bởi:
(17)
(18)
với (19)
(20)
5.3. Nếu trong khoảng tin cậy hai phía:
(21)
coi như giới hạn khoảng tin cậy một phía với mức tin cậy 1 – a
coi như giới hạn khoảng tin cậy một phía với mức tin cậy 1 – a
thì khoảng tin cậy hai phía (21) có mức tin cậy là:
1 – a* = 1 – 2a (22)
Các hệ số và của các giới hạn tin cậy , trong các khoảng tin cậy hai phía ở 5.2 và 5.3 được xác định trong các Bảng 1 và Bảng 2 tương ứng với các giá trị 1 – a* = 1 – 2a và T đã biết.
5.4. Nếu đặt đối với các trường hợp 5.1 và 5.2.
Còn lt và vẫn được xác định như cũ.
5.5. Trường hợp T > 100
Các giá trị rd và rt đối với khoảng tin cậy một phía với mức tin cậy 1 – a được tính gần đúng theo công thức:
(23)
(24)
Các giá trị và đối với khoảng tin cậy hai phía có mức tin cậy 1 – a được xác định gần đúng theo các công thức:
(25)
(26)
với Up là các p-phân vị của các phân bố chuẩn N (0, 1).
Các trị số của các Up được xác định trong Bảng 3.
Bảng 1 – Giá trị hệ số rd ứng với mức tin cậy một phía bên phải 1 – a và mức tin cậy hai phía 1 – a*
T |
1 – a* |
||||||
0,800 0 |
0,900 0 |
0,950 0 |
0,980 0 |
0,990 0 |
0,995 0 |
0,998 0 |
|
1 – a |
|||||||
0,900 0 |
0,950 0 |
0,975 0 |
0,990 0 |
0,995 0 |
0,997 5 |
0,999 0 |
|
1 |
0,105 |
0,051 |
0,025 |
0,010 |
0,005 |
0,002 5 |
0,001 0 |
2 |
0,532 |
0,355 |
0,242 |
0,149 |
0,103 |
0,072 5 |
0,045 4 |
3 |
1,020 |
0,818 |
0,619 |
0,436 |
0,338 |
0,263 5 |
0,191 0 |
4 |
1,745 |
1,366 |
1,090 |
0,823 |
0,672 |
0,552 0 |
0,429 0 |
5 |
2,433 |
1,970 |
1,623 |
1,279 |
1,078 |
0,913 5 |
0,739 |
6 |
3,152 |
2,613 |
2,202 |
1,785 |
1,537 |
1,337 |
1,11 |
7 |
3,895 |
3,285 |
2,814 |
2,330 |
2,037 |
1,791 |
1,52 |
8 |
4,656 |
3,981 |
3,454 |
2,906 |
2,571 |
2,287 |
1,97 |
9 |
5,432 |
4,695 |
4,115 |
3,507 |
3,132 |
2,812 |
2,45 |
10 |
6,221 |
5,425 |
4,795 |
4,130 |
3,717 |
3,362 |
2,96 |
11 |
7,021 |
6,169 |
5,491 |
4,771 |
4,321 |
3,923 |
3,43 |
12 |
7,829 |
6,924 |
6,201 |
5,428 |
4,943 |
4,522 |
4,04 |
13 |
8,646 |
7,690 |
6,922 |
6,099 |
5,580 |
5,128 |
4,61 |
14 |
9,470 |
8,464 |
7,654 |
6,782 |
6,231 |
5,748 |
5,20 |
15 |
10,300 |
9,246 |
8,395 |
7,477 |
6,893 |
6,382 |
5,79 |
16 |
11,135 |
10,036 |
9,145 |
8,181 |
7,567 |
7,628 |
6,41 |
17 |
11,976 |
10,832 |
9,903 |
8,895 |
8,251 |
7,684 |
7,03 |
18 |
12,822 |
11,634 |
10,688 |
9,616 |
8,943 |
8,350 |
7,66 |
19 |
13,671 |
12,442 |
11,439 |
10,346 |
9,644 |
9,025 |
8,31 |
20 |
14,525 |
13,255 |
12,217 |
11,082 |
10,353 |
9,708 |
8,958 |
21 |
15,383 |
14,072 |
12,999 |
11,825 |
11,069 |
10,349 |
9,620 |
22 |
16,244 |
14,894 |
13,787 |
12,574 |
11,792 |
11,098 |
10,290 |
23 |
17,108 |
15,719 |
14,580 |
13,329 |
12,521 |
11,804 |
10,964 |
24 |
17,975 |
16,549 |
15,377 |
14,089 |
13,255 |
12,514 |
11,650 |
25 |
18,844 |
17,382 |
16,179 |
14,853 |
13,995 |
13,232 |
12,337 |
26 |
19,717 |
18,219 |
16,984 |
15,623 |
14,741 |
13,953 |
13,032 |
27 |
20,592 |
19,058 |
17,793 |
16,397 |
15,491 |
14,668 |
13,734 |
28 |
21,469 |
19,901 |
18,606 |
17,175 |
16,245 |
15,415 |
14,440 |
29 |
22,348 |
20,746 |
19,422 |
17,957 |
17,004 |
16,153 |
15,152 |
30 |
23,229 |
21,594 |
20,241 |
18,742 |
17,767 |
16,985 |
15,870 |
31 |
24,113 |
22,445 |
21,063 |
19,532 |
18,534 |
17,642 |
16,590 |
32 |
24,998 |
23,297 |
21,088 |
20,423 |
19,305 |
18,392 |
17,317 |
33 |
25,885 |
24,153 |
22,716 |
21,120 |
20,079 |
19,146 |
18,046 |
34 |
26,774 |
25,010 |
23,546 |
21,919 |
20,857 |
19,904 |
18,780 |
35 |
27,664 |
25,870 |
24,379 |
22,721 |
21,638 |
20,666 |
19,518 |
36 |
28,556 |
26,731 |
25,214 |
23,526 |
22,422 |
21,431 |
20,260 |
37 |
29,450 |
27,595 |
26,051 |
24,433 |
23,208 |
22,199 |
21,005 |
38 |
30,345 |
28,460 |
26,891 |
25,143 |
23,998 |
22,970 |
21,753 |
39 |
31,241 |
29,327 |
27,733 |
25,955 |
24,791 |
23,744 |
22,505 |
40 |
32,139 |
30,196 |
28,577 |
26,770 |
25,586 |
24,521 |
23,260 |
41 |
33,038 |
31,066 |
29,422 |
27,587 |
26,334 |
25,301 |
24,018 |
42 |
33,938 |
31,938 |
30,270 |
28,406 |
27,184 |
26,083 |
24,779 |
43 |
34,839 |
32,812 |
31,119 |
29,228 |
27,986 |
26,868 |
25,542 |
44 |
35,742 |
33,687 |
31,970 |
30,052 |
28,791 |
27,656 |
26,308 |
45 |
36,646 |
34,563 |
32,823 |
30,878 |
29,598 |
28,446 |
27,087 |
46 |
37,550 |
36,441 |
33,678 |
31,705 |
30,407 |
29,238 |
27,850 |
47 |
38,456 |
36,320 |
34,534 |
32,534 |
31,218 |
30,033 |
28,623 |
48 |
39,363 |
37,200 |
35,391 |
33,365 |
32,032 |
30,830 |
29,400 |
49 |
40,270 |
38,082 |
36,250 |
34,198 |
32,847 |
31,628 |
30,178 |
50 |
41,179 |
38,965 |
37,111 |
35,032 |
33,664 |
32,428 |
30,560 |
51 |
42,089 |
39,849 |
37,973 |
35,869 |
34,483 |
33,231 |
31,742 |
52 |
42,999 |
40,739 |
38,836 |
36,707 |
35,303 |
34,036 |
32,527 |
53 |
43,910 |
41,620 |
39,701 |
37,546 |
36,125 |
34,842 |
33,315 |
54 |
44,823 |
42,507 |
40,566 |
38,387 |
36,949 |
35,651 |
34,103 |
55 |
45,736 |
43,396 |
41,434 |
39,229 |
37,775 |
36,461 |
34,894 |
56 |
46,649 |
44,285 |
42,302 |
40,073 |
38,602 |
37,272 |
35,687 |
57 |
47,564 |
45,176 |
43,171 |
40,918 |
39,431 |
38,086 |
36,482 |
58 |
48,479 |
46,067 |
44,042 |
41,765 |
40,261 |
38,901 |
37,279 |
59 |
49,335 |
46,959 |
44,914 |
42,613 |
41,093 |
39,718 |
38,078 |
60 |
50,312 |
47,852 |
45,786 |
43,462 |
41,926 |
40,503 |
38,877 |
61 |
51,229 |
48,746 |
46,660 |
44,312 |
42,760 |
41,356 |
39.679 |
62 |
52,147 |
49,641 |
47,535 |
45,164 |
42,596 |
42,181 |
40,482 |
63 |
53,066 |
50,537 |
48,411 |
46,016 |
43,433 |
42,991 |
41,287 |
64 |
53,985 |
50,634 |
49,288 |
46,870 |
44,272 |
43,829 |
42,095 |
65 |
54,906 |
52,331 |
50,166 |
47,728 |
45,111 |
44,647 |
42,902 |
66 |
55,826 |
53,229 |
51,044 |
48,582 |
46,952 |
45,435 |
43,664 |
67 |
56,747 |
54,128 |
51,924 |
49,439 |
46,794 |
46,309 |
44,522 |
68 |
57,669 |
55,028 |
52,805 |
50,257 |
47,637 |
47,125 |
45,334 |
69 |
58,592 |
55,928 |
53,686 |
51,157 |
48,482 |
47,948 |
46,148 |
70 |
59,515 |
56,830 |
54,568 |
52,017 |
50,327 |
48,830 |
46,963 |
72 |
61,362 |
58,634 |
56,336 |
53,741 |
52,022 |
50,451 |
48,596 |
74 |
63,212 |
60,441 |
58,106 |
55,469 |
53,720 |
52,135 |
50,232 |
76 |
65,064 |
62,251 |
59,879 |
57,200 |
55,423 |
53,769 |
51,831 |
78 |
66,917 |
64,063 |
61,656 |
58,935 |
57,129 |
55,495 |
53,528 |
80 |
68,773 |
65,878 |
63,435 |
60,673 |
58,840 |
57,167 |
55,186 |
82 |
70,630 |
67,696 |
65,217 |
62,414 |
60,553 |
58,851 |
56,820 |
84 |
72,469 |
69,514 |
67,002 |
64,159 |
62,271 |
60,548 |
58,487 |
86 |
74,350 |
71,336 |
68,789 |
65,906 |
63,991 |
62,272 |
60,193 |
88 |
76,212 |
73,159 |
70,579 |
67,657 |
65,715 |
63,910 |
61,786 |
90 |
78,076 |
74,984 |
72,371 |
69,410 |
67,442 |
65,657 |
63,507 |
92 |
79,942 |
76,812 |
74,165 |
71,166 |
69,172 |
67,418 |
65,243 |
94 |
81,809 |
78,641 |
75,962 |
72,925 |
70,905 |
69,069 |
66,860 |
96 |
83,677 |
80,472 |
77,760 |
74,686 |
72,641 |
70,051 |
68,551 |
98 |
85,577 |
82,305 |
79,561 |
76,450 |
74,379 |
72,488 |
70,222 |
100 |
87,418 |
84,139 |
81,364 |
78,216 |
76,120 |
74,227 |
71,933 |
Bảng 2 – Giá trị hệ số rt ứng với mức tin cậy một phía bên trái 1 – a và mức tin cậy hai phía 1 – a*
T |
1 – a* |
||||||
0,800 0 |
0,900 0 |
0,950 0 |
0,980 0 |
0,990 0 |
0,995 0 |
0,998 0 |
|
1 – a |
|||||||
0,900 0 |
0,950 0 |
0,975 0 |
0,990 0 |
0,995 0 |
0,997 5 |
0,999 0 |
|
0 |
2,303 |
2,996 |
3,689 |
4,605 |
5,298 |
5,991 |
6,468 |
1 |
3,890 |
4,744 |
5,572 |
6,638 |
7,430 |
8,212 |
9,233 |
2 |
5,322 |
6,296 |
7,225 |
8,406 |
9,274 |
10,145 |
11,230 |
3 |
6,681 |
7,754 |
8,767 |
10,045 |
10,977 |
11,887 |
13,062 |
4 |
7,994 |
9,154 |
10,242 |
11,605 |
12,594 |
13,556 |
14,794 |
5 |
9,275 |
10,513 |
11,668 |
13,108 |
14,150 |
15,199 |
16,454 |
6 |
10,532 |
11,842 |
13,059 |
14,571 |
15,660 |
16,713 |
18,062 |
7 |
11,771 |
13,148 |
14,423 |
16,000 |
17,134 |
18,228 |
19,626 |
8 |
12,995 |
14,435 |
15,763 |
17,403 |
18,578 |
19,711 |
21,156 |
9 |
14,206 |
15,705 |
17,085 |
18,783 |
19,998 |
21,168 |
22,657 |
10 |
15,407 |
16,362 |
18,350 |
20,145 |
21,398 |
22,602 |
24,134 |
11 |
16,598 |
18,208 |
19,682 |
21,490 |
22,779 |
24,017 |
25,590 |
12 |
17,782 |
19,443 |
20,962 |
22,821 |
24,145 |
25,415 |
27,026 |
13 |
18,958 |
20,669 |
22,230 |
24,139 |
25,497 |
26,797 |
28,446 |
14 |
20,128 |
21,886 |
23,490 |
25,446 |
26,836 |
28,166 |
29,851 |
15 |
21,292 |
23,097 |
24,740 |
26,743 |
28,164 |
29,523 |
31,243 |
16 |
22,452 |
24,801 |
25,983 |
28,030 |
29,482 |
30,869 |
32,623 |
17 |
23,606 |
25,499 |
27,219 |
29,310 |
30,791 |
32,262 |
33,992 |
18 |
24,756 |
26,692 |
28,448 |
30,581 |
32,091 |
33,515 |
35,351 |
19 |
25,903 |
27,879 |
29,671 |
31,845 |
33,383 |
34,865 |
36,701 |
20 |
27,045 |
29,062 |
30,888 |
33,103 |
34,668 |
36,253 |
38,042 |
21 |
28,184 |
30,240 |
32,101 |
34,355 |
35,946 |
37,397 |
39,385 |
22 |
29,320 |
31,415 |
33,308 |
35,601 |
37,218 |
38,695 |
40,700 |
23 |
30,453 |
32,585 |
34,511 |
36,841 |
38,484 |
40,151 |
42,018 |
24 |
31,584 |
33,752 |
35,710 |
38,077 |
39,745 |
41,342 |
43,330 |
25 |
32,711 |
34,916 |
36,905 |
39,308 |
41,000 |
42,499 |
44,636 |
26 |
33,836 |
36,077 |
38,096 |
40,534 |
42,251 |
43,893 |
45,936 |
27 |
34,959 |
37,234 |
39,284 |
41,757 |
43,497 |
45,237 |
47,230 |
28 |
36,080 |
38,389 |
40,468 |
42,975 |
44,738 |
46,306 |
48,520 |
29 |
37,199 |
39,541 |
41,649 |
44,390 |
45,976 |
47,423 |
49,803 |
30 |
38,315 |
40,691 |
42,827 |
45,401 |
47,209 |
48,653 |
51,085 |
31 |
39,430 |
41,838 |
44,002 |
46,608 |
48,439 |
49,763 |
52,360 |
32 |
40,543 |
42,982 |
45,174 |
47,813 |
49,665 |
51,220 |
53,630 |
33 |
41,654 |
44,125 |
46,344 |
49,014 |
50,888 |
52,517 |
54,900 |
34 |
42,764 |
45,266 |
47,512 |
50,213 |
52,107 |
53,683 |
56,160 |
35 |
43,872 |
46,404 |
48,677 |
51,408 |
53,324 |
55,141 |
57,420 |
36 |
44,978 |
47,541 |
49,839 |
52,601 |
54,537 |
56,641 |
58,675 |
37 |
46,083 |
48,675 |
51,000 |
53,791 |
55,748 |
57,483 |
59,930 |
38 |
47,187 |
49,808 |
52,158 |
54,979 |
56,955 |
58,884 |
61,175 |
39 |
48,289 |
50,940 |
53,314 |
56,164 |
58,161 |
60,081 |
62,430 |
40 |
49,390 |
52,069 |
54,469 |
57,347 |
59,363 |
61,292 |
63,660 |
41 |
50,490 |
53,197 |
55,621 |
58,528 |
60,563 |
62,596 |
64,900 |
42 |
51,589 |
54,324 |
56,772 |
59,707 |
61,961 |
63,747 |
66,140 |
43 |
52,686 |
55,449 |
57,921 |
60,884 |
62,956 |
65,075 |
67,375 |
44 |
53,783 |
56,573 |
59,068 |
62,058 |
64,149 |
66,029 |
68,605 |
45 |
54,878 |
57,695 |
60,214 |
63,231 |
65,341 |
67,331 |
69,835 |
46 |
55,972 |
58,816 |
61,358 |
64,402 |
66,530 |
68,585 |
71,060 |
47 |
57,065 |
59,935 |
62,500 |
65,571 |
67,717 |
69,449 |
72,285 |
48 |
58,158 |
61,054 |
63,641 |
66,738 |
68,902 |
70,956 |
73,505 |
49 |
59,249 |
62,171 |
64,781 |
67,903 |
70,085 |
72,039 |
74,725 |
50 |
60,339 |
63,287 |
65,919 |
69,067 |
71,266 |
73,368 |
75,940 |
51 |
61,429 |
64,402 |
67,056 |
70,230 |
72,446 |
74,533 |
77,155 |
52 |
62,518 |
65,516 |
68,191 |
71,390 |
73,624 |
75,834 |
78,490 |
53 |
63,606 |
66,628 |
69,325 |
72,549 |
74,800 |
76,916 |
79,577 |
54 |
64,693 |
67,740 |
70,458 |
73,707 |
75,974 |
77,992 |
80,656 |
55 |
65,780 |
68,851 |
71,590 |
74,863 |
77,147 |
78,998 |
81,660 |
56 |
66,864 |
69,960 |
72,721 |
76,018 |
78,319 |
80,472 |
84,187 |
57 |
67,949 |
71,069 |
73,850 |
77,172 |
79,489 |
81,443 |
84,149 |
58 |
69,033 |
72,177 |
74,978 |
78,324 |
80,657 |
82,818 |
85,567 |
59 |
70,116 |
73,284 |
76,106 |
79,475 |
81,824 |
84,081 |
86,858 |
60 |
71,199 |
74,390 |
77,232 |
80,625 |
82,990 |
85,238 |
88,031 |
61 |
72,281 |
75,495 |
78,357 |
81,773 |
84,154 |
86,391 |
89,198 |
62 |
73,362 |
76,599 |
79,481 |
82,920 |
85,317 |
87,617 |
90,448 |
63 |
74,443 |
77,702 |
80,604 |
84,067 |
86,479 |
88,740 |
91,582 |
64 |
75,523 |
78,805 |
81,727 |
85,512 |
87,639 |
89,994 |
92,819 |
65 |
76,602 |
79,907 |
82,848 |
86,355 |
88,798 |
91,199 |
94,045 |
66 |
77,681 |
81,008 |
83,968 |
87,498 |
89,956 |
92,261 |
95,155 |
67 |
78,759 |
82,108 |
85,088 |
88,640 |
91,113 |
93,452 |
96,366 |
68 |
79,836 |
83,208 |
86,206 |
89,781 |
92,269 |
94,631 |
97,562 |
69 |
80,913 |
81,306 |
87,324 |
90,920 |
93,423 |
95,726 |
98,666 |
70 |
81,990 |
85,405 |
88,441 |
92,059 |
94,577 |
96,981 |
99,948 |
72 |
84,141 |
87,599 |
90,672 |
94,333 |
96,881 |
99,293 |
102,291 |
74 |
86,291 |
89,790 |
92,900 |
96,604 |
99,180 |
101,586 |
104,612 |
76 |
88,438 |
91,979 |
95,125 |
98,871 |
101,476 |
103,954 |
107,018 |
78 |
90,583 |
94,166 |
97,348 |
101,135 |
103,767 |
106,306 |
109,406 |
80 |
92,727 |
96,350 |
99,567 |
103,395 |
106,056 |
108,440 |
111,549 |
82 |
94,869 |
98,532 |
101,784 |
105,652 |
108,340 |
110,894 |
114,052 |
84 |
97,009 |
100,712 |
103,998 |
107,906 |
110,621 |
113,229 |
116,421 |
86 |
99,147 |
102,889 |
106,209 |
110,157 |
112,899 |
116,498 |
116,716 |
88 |
101,284 |
105,065 |
108,418 |
112,405 |
115,174 |
117,737 |
120,978 |
90 |
103,419 |
107,239 |
110,625 |
114,650 |
117,445 |
119,960 |
123,221 |
92 |
105,553 |
109,410 |
112,830 |
116,893 |
119,714 |
122,284 |
125,579 |
94 |
107,686 |
111,580 |
115,032 |
119,133 |
121,980 |
124,623 |
127,952 |
96 |
109,817 |
113,848 |
117,232 |
121,371 |
124,243 |
126,929 |
130,290 |
98 |
111,946 |
115,915 |
119,431 |
123,606 |
126,503 |
129,225 |
132,616 |
100 |
114,075 |
118,079 |
121,627 |
125,839 |
128,761 |
131,654 |
135,091 |
Bảng 3 – Giá trị hệ số Up
p |
0,800 0 |
0,900 0 |
0,950 0 |
0,975 0 |
0,990 0 |
0,995 0 |
0,997 5 |
0,999 0 |
Up |
0,842 |
1,282 |
1,645 |
1,960 |
2,326 |
2,576 |
2,807 |
3,090 |
Phụ lục A
(tham khảo)
Chỉ dẫn các ký hiệu
TT |
Tên gọi |
Ký hiệu |
Số hiệu công thức dùng ký hiệu lần đầu |
1 |
Đại lượng ngẫu nhiên có phân bố Poisson |
X |
(1) |
2 |
Kỳ vọng của đại lượng ngẫu nhiên |
E (X) |
(2) |
3 |
Phương sai của đại lượng ngẫu nhiên |
D (X) |
(2) |
4 |
Cỡ mẫu |
n |
(3) |
5 |
Trung bình mẫu |
|
(4) |
6 |
Tổng giá trị mẫu |
T |
(5) |
7 |
Tham số của phân bố Poisson |
l |
(1) |
8 |
Tỷ lệ phế phẩm |
p |
Ví dụ 5 |
9 |
Ước lượng điểm của tham số |
|
(3) |
10 |
Giới hạn của khoảng tin cậy một phía bên phải |
ld |
(7) |
11 |
Giới hạn của khoảng tin cậy một phía bên trái |
lt |
(11) |
12 |
Giới hạn của khoảng tin cậy hai phía |
, |
(15) |
13 |
Mức tin cậy của khoảng tin cậy một phía |
1 – a |
(8) và (12) |
14 |
Mức tin cậy của khoảng tin cậy hai phía |
1 – a* |
(16) |
15 |
p-phân vị của phân bố chuẩn U (0, 1) |
Up |
|
16 |
p-phân vị của phân bố với k bậc tự do |
(k) |
|
Phụ lục B
(quy định)
Giá trị của các giới hạn tin cậy
Khoảng tin cậy |
Giới hạn tin cậy |
T = 0 |
1 ≤ T ≤ 100 |
T > 100 |
Khoảng tin cậy một phía |
Bên phải |
ld = 0 |
|
|
Bên trái
|
|
|
|
|
Khoảng tin cậy hai phía |
dưới
|
|
|
|
trên
|
|
|
|
Ở đây các khoảng tin cậy một phía và hai phía đều có mức tin cậy 1 – a
Up là p-phân vị của phân bố chuẩn U (0, 1);
là p-phân vị của phân bố c2 với k bậc tự do.
Phụ lục C
(tham khảo)
Các ví dụ
C.1 Ví dụ 1
Trong quá trình sản xuất các tấm kính, số khuyết tật (các bọt) trong tấm kính là đại lượng ngẫu nhiên. Phân tích 25 tấm kính giống nhau người ta thấy số bọt trong các tấm kính lần lượt là: 0; 2; 0; 0; 1; 0; 4; 0; 0; 1; 0; 2; 0; 0; 0; 0; 3; 0; 0; 1; 0; 0; 3; 0; 1.
Giả sử số khuyết tật trên tuân theo phân bố Poisson. Hãy ước lượng số khuyết tật trung bình trong mỗi tấm kính.
Theo công thức (3), (4), (5) ta có:
C.2 Ví dụ 2
Từ số liệu trong ví dụ 1 hãy xác định khoảng tin cậy phía bên phải (ld < l) của l với mức tin cậy 1 – a = 0,95
Theo công thức (9), từ Bảng 1 với t = 17 ta có:
rd = 10,832
Vậy:
và l > 0,433.
C.3 Ví dụ 3
Trong quá trình sử dụng máy 100 giờ có một lần máy bị hỏng. Cần xác định khoảng tin cậy phía bên trái của số lần máy dừng trung bình với mức độ tin cậy 1 – a = 0,9. Giả sử rằng số lần máy hỏng trong 100 giờ là đại lượng ngẫu nhiên tuân theo luật Poisson với tham số l.
Theo công thức (12) và Bảng 2 với t = 1; 1 – a = 0,9; n = 1, ta có:
rt = 3,890
Vậy: lt = 3,890
l < 3,890
C.4 Ví dụ 4
Trên hai mặt không giao nhau cùng rộng 10 mm2 ta tìm được 1 038 hạt. Hãy xác định số lượng hạt trung bình trên diện tích 10 mm2. Đồng thời xác định khoảng tin cậy phía bên trái của đại lượng đó với 1 – a = 0,99, giả sử số lượng hạt trên diện tích 10 mm2 tuân theo phân bố Poisson với tham số l.
Theo (3) ta có:
Đẻ xác định rt ở đây T = 1 038 > 100, áp dụng công thức (24).
Vậy
l < 557,726
C.5 Ví dụ 5
Từ một lô sản phẩm lấy hú họa 50 cái trong đó thấy 2 phế phẩm. Hãy xác định tỷ lệ phế phẩm p và tìm khoảng tin cậy hai phía của p với mức tin cậy 1 – a* = 0,95.
Trong trường hợp tổng quát từ một lô có N sản phẩm trong đó có M phế phẩm, nếu lấy ngẫu nhiên m sản phẩm thì số phế phẩm T lấy ra được tuân theo phân bố siêu hình học. Nếu N > 30; m < 0,1N, p = < 0,1 thì T có thể coi như có phân bố Poisson với tham số l = mp. Để tìm được ước lượng và khoảng tin cậy của p có thể căn cứ vào l.
Ở đây coi số phế phẩm trong mẫu tuân theo phân bố Poisson với tham số l = mp (m = 50).
Ước lượng điểm của p là (T là số phế phẩm)
Vậy:
ở đây ứng với 1 – a* = 0,95, T = 2 theo Bảng 1 và Bảng 2 có:
ở đây (n = 1)
Vậy
và:
0,004 8 < p < 0,144 5
MỤC LỤC
Lời nói đầu
1 Phạm vi áp dụng
2 Thuật ngữ và định nghĩa
3 Quy định chung
4 Ước lượng điểm của tham số l
5 Khoảng tin cậy của tham số l
Phụ lục A (tham khảo) Chỉ dẫn các ký hiệu
Phụ lục B (quy định) Giá trị của các giới hạn tin cậy
Phụ lục C (tham khảo) Các ví dụ
TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 4553:2009 VỀ THỐNG KÊ ỨNG DỤNG – ƯỚC LƯỢNG VÀ KHOẢNG TIN CẬY ĐỐI VỚI THAM SỐ CỦA PHÂN BỐ POISSON | |||
Số, ký hiệu văn bản | TCVN4553:2009 | Ngày hiệu lực | |
Loại văn bản | Tiêu chuẩn Việt Nam | Ngày đăng công báo | |
Lĩnh vực |
Lĩnh vực khác |
Ngày ban hành | |
Cơ quan ban hành | Tình trạng | Còn hiệu lực |
Các văn bản liên kết
Văn bản được hướng dẫn | Văn bản hướng dẫn | ||
Văn bản được hợp nhất | Văn bản hợp nhất | ||
Văn bản bị sửa đổi, bổ sung | Văn bản sửa đổi, bổ sung | ||
Văn bản bị đính chính | Văn bản đính chính | ||
Văn bản bị thay thế | Văn bản thay thế | ||
Văn bản được dẫn chiếu | Văn bản căn cứ |