TIÊU CHUẨN NGÀNH 10TCN 558:2002 VỀ QUY PHẠM KHẢO NGHIỆM GIÁ TRỊ CANH TÁC VÀ SỬ DỤNG CỦA GIỐNG LÚA DO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN BAN HÀNH

TIÊU CHUẨN NGÀNH

10TCN 558:2002

TIÊU CHUẨN NGÀNH QUY PHẠM KHẢO NGHIỆM GIÁ TRỊ CANH TÁCVÀ SỬ DỤNG CỦA GIỐNG LÚA
Procedure to conduct tests for Value of Cultivation and Use of Rice Varieties

1. Quy định chung

1.1. Quy phạm này quy định nguyên tắc, nội dung và phương pháp khảo nghiệm giá trị canh tác và sử dụng (Testing for Value of Cultivation and Use-gọi tắt là khảo nghiệm VCU) của các giống lúa mới được chọn tạo trong nước và nhập nội.

1.2. Quy phạm này áp dụng cho các giống lúa mới của mọi tổ chức cá nhân đăng ký khảo nghiệm VCU để công nhận giống.

2. Phương pháp khảo nghiệm

2.1. Các bước khảo nghiệm

Khảo nghiệm cơ bản

Tiến hành 2-3 vụ, trong đó có hai vụ cùng tên, tại các điểm trong mạng lưới khảo nghiệm quốc gia.

Khảo nghiệm sản xuất

Tiến hành 1-2 vụ đối với các giống lúa có triển vọng đã được khảo nghiệm cơ bản ít nhất 1 vụ, tại các cơ sở sản xuất hoặc hộ nông dân.

2.2. Bố trí khảo nghiệm

2.2.1. Khảo nghiệm cơ bản

2.2.1.1. Bố trí thí nghiệm

Theo kiểu khối ngẫu nhiên hoàn toàn, ít nhất 3 lần nhắc lại. Diện tích ô thí nghiệm là 10 m2 (5 x 2m). Khoảng cách giữa các ô trong cùng lần nhắc lại là 10 cm và giữa các lần nhắc là 20 cm. Xung quanh khu thí nghiệm có ít nhất 3 hàng lúa bảo vệ.

2.2.1.2. Giống khảo nghiệm

Giống đăng ký khảo nghiệm phải gửi đến cơ quan khảo nghiệm đúng thời gian quy định, kèm theo “Bản đăng ký khảo nghiệm VCU giống lúa” (theo mẫu của cơ quan khảo nghiệm). Chất lượng hạt giống phải tương đương với giống nguyên chủng theo tiêu chuẩn ngành hiện hành (đối với lúa lai, tối thiểu phải tương đương với hạt F1 loại 2). Lượng giống gửi khảo nghiệm ít nhất là 10kg/1 giống/vụ, lúa lai là 5kg. Giống khảo nghiệm được phân nhóm theo thời gian sinh trưởng (TGST) như bảng 1. Giống có yêu cầu khảo nghiệm đặc thù được khảo nghiệm riêng.

Mẫu giống gửi khảo nghiệm không xử lý bằng bất cứ hình thức nào, trừ khi cơ quan khảo nghiệm cho phép hoặc yêu cầu.

Bảng 1: Phân nhóm giống lúa theo thời gian sinh trưởng (ngày)

2.2.1.3. Giống đối chứng

Là giống đã được công nhận hoặc giống địa phương tốt đang được trồng phổ biến trong vùng. Giống đối chứng có thời gian sinh trưởng cùng nhóm với giống khảo nghiệm và chất lượng hạt giống phải tương đương với giống nguyên chủng (đối với lúa lai, tối thiểu phải tương đương với hạt F1 loại 2).

2.2.2.  Khảo nghiệm sản xuất

– Diện tích: Mỗi giống ít nhất 1000 m2/điểm, tổng diện tích không vượt quá mức quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

– Giống đối chứng: Như đối với khảo nghiệm cơ bản.

Quy trình kỹ thuật

Khảo nghiệm cơ bản

2.3.1.1. Thời vụ

Theo khung thời vụ tốt nhất với từng nhóm giống tại địa phương nơi khảo nghiệm

2.3.1.2. Tuổi mạ

Nhóm cực ngắn, lúa lai: 3-3,5 lá

Nhóm ngắn ngày: 4-4,5 lá

Nhóm trung ngày: 5-6 lá

Nhóm dài ngày: 6-7 lá

2.3.1.3. Yêu cầu về đất

Đất làm thí nghiệm phải đại diện cho vùng sinh thái khảo nghiệm, có độ phì đồng đều, bằng phẳng và chủ động tưới tiêu. Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại, đảm bảo giữ nước trên ruộng.

2.3.1.4. Mật độ cấy

Cấy một dảnh, mỗi ô thí nghiệm 10 hàng (theo chiều dài 5m) cách nhau 20cm, số cây trên hàng như sau:

Nhóm cực ngắn ngày và ngắn ngày: 50 cây

Nhóm trung ngày: 45 cây

Nhóm dài ngày và lúa lai : 40 cây

2.3.1.5. Bón phân

– Lượng tổng số: Phân chuồng 8-10 tấn/ ha (đất phèn, đất lầy thụt không bón). Phân vô cơ bón theo loại đất và nhóm giống như bảng 2. Lượng bón vụ Đông Xuân cao hơn vụ Mùa. Đối với lúa lai bón theo nhóm cực ngắn ngày và ngắn ngày nhưng tăng thêm 20% khối lượng.

– Cách bón: Bón lót toàn bộ phân chuồng + toàn bộ phân lân. Phân đạm và kaly bón theo thời điểm và nhóm giống như bảng 3.

Bảng 2: Lượng phân vô cơ theo loại đất và nhóm giống (kg/ ha)

Bảng 3: Tỷ lệ bón đạm và ka ly theo thời điểm và nhóm giống (% khối lượng)

2.3.1.6. Tưới nước

Từ cấy đến kết thúc đẻ nhánh giữ mực nước trên ruộng 3-5cm, các giai đoạn sau mực nước không quá 10cm.

2.3.1.7. Làm cỏ, sục bùn

– Nhóm cực ngắn ngày, ngắn ngày và lúa lai: Làm một lần kết hợp bón thúc khi lúa bén rễ hồi xanh.

– Nhóm trung ngày và dài ngày: Làm 2 lần, lần 1 khi lúa bén rễ hồi xanh kết hợp bón thúc và lần 2 sau lần 1 từ 10-12 ngày.

2.3.1.8. Phòng trừ sâu bệnh

Phòng trừ kịp thời, khi cần sử dụng thuốc hoá học thì tuân theo hướng dẫn của ngành bảo vệ thực vật. Trong các thí nghiệm chuyên ngành đánh giá phản ứng của giống với các loại sâu bệnh hại chính, không sử dụng bất cứ một loại thuốc hoá học nào.

2.3.1.9. Thu hoạch

Gặt kịp thời khi có khoảng 85% số hạt/bông đã chín. Trước khi thu hoạch nhổ 10 khóm mỗi giống để làm mẫu và theo dõi các chỉ tiêu trong phòng. Thu riêng từng ô và phơi đến khi độ ẩm hạt đạt 14%, cân khối lượng (kg/ô).

Có thể tính năng suất ô theo phương pháp lấy mẫu tươi như sau: Làm sạch hạt và cân thóc tươi từng ô. Lấy 1000g mẫu thóc tươi mỗi ô phơi khô đến độ ẩm 14%, làm sạch lại và cân khối lượng thóc khô (g), tính tỷ lệ khô/tươi của mẫu (%). Năng suất của ô sẽ bằng: Tỷ lệ khô/tươi của mẫu (%) x khối lượng thóc tươi của ô (kg/ô)

2.3.2. Khảo nghiệm sản xuất

áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến của địa phương nơi khảo nghiệm hoặc theo khảo nghiệm cơ bản ở mục 2.3.1 Quy phạm này.

3. Chỉ tiêu và phương pháp đánh giá

Khảo nghiệm cơ bản

3.1.1. Các chỉ tiêu được theo dõi trong điều kiện đồng ruộng bình thường. Riêng các chỉ tiêu về phản ứng của giống với sâu bệnh hại hoặc điều kiện ngoại cảnh bất lợi (hạn, ngập, nóng, lạnh, kiềm và mặn …) khi có yêu cầu thì bố trí thí nghiệm riêng với các điều kiện nhân tạo.

Phương pháp đánh giá bằng mắt được thực hiện qua quan sát toàn ô thí nghiệm, trên từng cây hoặc các bộ phận của cây và cho điểm. Các chỉ tiêu phải định lượng được đo đếm trên cây mẫu hoặc toàn ô thí nghiệm. Cây mẫu được lấy ngẫu nhiên, trừ cây ở rìa ô. Các chỉ tiêu được theo dõi vào những giai đoạn sinh trưởng thích hợp của cây lúa.

Các giai đoạn sinh trưởng của cây lúa được biểu thị bằng số như sau:

Mã số               Giai đoạn

Nẩy mầm

Mạ

Đẻ nhánh

Vươn lóng

Làm đòng

Trỗ bông

Chín sữa

Vào chắc

Chín

Bảng 4: Chỉ tiêu và phương pháp đánh giá

3.2.Khảo nghiệm sản xuất

– Thời gian sinh trưởng: Như chỉ tiêu 7 bảng 4 Quy phạm này.

– Năng suất: Cân khối lượng thực thu trên diện tích khảo nghiệm. Quy ra năng suất tạ/ ha.

– Đặc điểm giống: Nhận xét chung về sinh trưởng, mức độ nhiễm sâu bệnh và khả năng thích ứng với điều kiện địa phương nơi khảo nghiệm.

– ý kiến của người sản xuất: Có hoặc không chấp nhận giống mới.

4.Tổng hợp và công bố kết quả khảo nghiệm

4.1. Báo cáo kết quả khảo nghiệm của các điểm phải gửi về cơ quan khảo nghiệm chậm nhất 15 ngày sau khi thu hoạch để làm báo cáo tổng hợp.

(Phụ lục 1 và phụ lục 2)

4.2. Cơ quan khảo nghiệm tổng hợp và thông báo kết quả khảo nghiệm hàng vụ đến các tổ chức, cá nhân có giống khảo nghiệm và các điểm khảo nghiệm. Kết quả khảo nghiệm của các giống đề nghị công nhận được báo cáo trước Hội đồng Khoa học công nghệ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để xét công nhận giống.

PHỤ LỤC 1

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM CƠ BẢN GIỐNG LÚA

Vụ ___________ năm ___________

1. Điểm khảo nghiệm: ________________________________

2. Cơ quan thực hiện:    ________________________________

3.  Cán bộ thực hiện:     ______________________

4. Số giống khảo nghiệm: ______________

Giống đối chứng: ___________________

Ngày gieo: ___________ Phương pháp làm mạ: ________________

ngày cấy: ____________ Tuổi mạ: ___________

6. Diện tích ô thí nghiệm: _____ m2, kích thước ô : _____ m x _____ m

Số lần nhắc lại: ______

7. Loại đất trồng: ______________ cây trồng trước: ______________

8. Phân bón: Ghi rõ loại phân và số lượng đã sử dụng

– Phân chuồng:________           tấn/ ha

– Đạm:__________ kg/ ha, loại: __________

– Lân:   __________kg/ ha, loại: __________

– Kaly:__________ kg/ ha, loại: __________

– Vôi:   __________ kg/ ha, loại: __________

9. Phòng trừ sâu bệnh: Ghi rõ ngày tiến hành, loại thuốc và nồng độ sử dụng

– Lần 1: _____________________________

– Lần 2: _____________________________

– Lần 3: _____________________________

–

10. Tóm tắt ảnh hưởng của thời tiết đến thí nghiệm:

11.        Biểu theo dõi các chỉ tiêu: biểu 1-CT và biểu 2-NS

12.        Kết luận và đề nghị:

Biểu 1-CT

Biểu theo dõi các chỉ tiêu khảo nghiệm lúa

Vụ: ____________ Nhóm giống: _____________

Điểm khảo nghiệm: ________________________

Biểu 2-NS

 Năng suất các giống lúa khảo nghiệm

(Tính theo phương pháp lấy mẫu tươi ô thí nghiệm)

Vụ: ____________ Tên nhóm: ______________ Điểm khảo nghiệm: _____________

Ghi chú: 1 – Lấy một chữ số sau dấu phẩy,         2 – Lấy 2 chữ số sau dấu phẩy

Phụ lục 2

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM SẢN XUẤT

Vụ ___________ năm ___________

1 Địa điểm khảo nghiệm: ________________________________

2. Tên người sản xuất: ____________________________________

3. Tên giống khảo nghiệm: ________________________________

Giống đối chứng: __________________

4.Ngày gieo: __________ngày cấy: __________ ngày thu: __________

5. Diện tích khảo nghiệm: __________ m2

6.Đặc điểm đất đai: _______________________________

7.Mật độ cấy: __________

8.Phân bón:Phân chuồng: __________ tấn/ha

N-P-K: ______________ kg/ha

9. Đánh giá chung:

Kết luận và đề nghị: