4. Đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề sau khi được cấp Giấy chứng nhận lần đầu và đăng ký thay đổi, chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề
Thủ tục đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề sau khi được cấp Giấy chứng nhận lần đầu và đăng ký thay đổi, chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề giúp các chử sở hữu bất động sản giải quyết các vấn đề cơ bản liên quan đến sinh hoạt thường ngày hoặc công việc. Sau đây, Dữ Liệu Pháp Lý sẽ trình bày rõ hơn về vấn đề này qua Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2013.
1. Yêu cầu, điều kiện thực hiện thủ tục hành chính
Thửa đất còn trong thời hạn sử dụng, không có tranh chấp, không bị kê biên để đảm bảo thi hành án (Điều 188 Luật Đất đai 2013).
2. Về quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề
Theo quy định tại khoản 1 Điều 171 Luật Đất đai 2013 thì quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề bao gồm:
– Quyền về lối đi;
– Cấp, thoát nước;
– Tưới nước, tiêu nước trong canh tác;
– Cấp khí ga;
– Đường dây tải điện, thông tin liên lạc;
– Các nhu cầu cần thiết khác một cách hợp lý trên thửa đất liền kề.
Theo các quy định từ Điều 252 đến Điều 255 Bộ luật Dân sự 2015 thì quyền về cấp thoát nước qua bất động sản liền kề; tưới nước, tiêu nước trong canh tác; lối đi qua; mắc đường dây tải điện, thông tin liên lạc qua bất động sản khác được quy định như sau:
– Về quyền về cấp thoát nước qua bất động sản liền kề (Điều 252 Bộ luật Dân sự 2015):
+ Trường hợp do vị trí tự nhiên của bất động sản mà việc cấp, thoát nước buộc phải qua một bất động sản khác thì chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua phải dành một lối cấp, thoát nước thích hợp, không được cản trở hoặc ngăn chặn dòng nước chảy.
+ Người sử dụng lối cấp, thoát nước phải hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua khi lắp đặt đường dẫn nước; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
+ Trường hợp nước tự nhiên chảy từ vị trí cao xuống vị trí thấp mà gây thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua thì người sử dụng lối cấp, thoát nước không phải bồi thường thiệt hại.
– Về quyền về tưới nước, tiêu nước trong canh tác (Điều 253 Bộ luật Dân sự 2015):
Người có quyền sử dụng đất canh tác khi có nhu cầu về tưới nước, tiêu nước, có quyền yêu cầu những người sử dụng đất xung quanh để cho mình một lối dẫn nước thích hợp, thuận tiện cho việc tưới, tiêu; người được yêu cầu có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó; nếu người sử dụng lối dẫn nước gây thiệt hại cho người sử dụng đất xung quanh thì phải bồi thường.
– Về quyền về lối đi qua (Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015):
+ Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ. Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
+ Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
+ Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định. Trường hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong mà không có đền bù.
– Về quyền mắc đường dây tải điện, thông tin liên lạc qua bất động sản khác (Điều 255 Bộ luật Dân sự 2015):
Chủ sở hữu bất động sản có quyền mắc đường dây tải điện, thông tin liên lạc qua bất động sản của các chủ sở hữu khác một cách hợp lý, nhưng phải bảo đảm an toàn và thuận tiện cho các chủ sở hữu đó; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
3. Về căn cứ xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề
– Theo quy định tại khoản 2 Điều 171 Luật Đất đai 2013 thì việc xác lập quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề thực hiện theo quy định của pháp luật dân sự và phải thực hiện đăng ký theo quy định tại Điều 95 của Luật Đất đai 2013.
– Ngoài ra, theo Điều 246 Bộ luật Dân sự 2015, quyền đối với bất động sản liền kề được xác lập do địa thế tự nhiên, theo quy định của luật, theo thỏa thuận hoặc theo di chúc.
– Bên cạnh đó, theo điểm l khoản 4 Điều 95 Luật Đất đai 2013 thì việc đăng ký biến động được thực hiện trong trường hợp có thay đổi về xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề.
Kết luận: Đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề sau khi được cấp Giấy chứng nhận lần đầu và đăng ký thay đổi, chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề là một thủ tục quan trọng và cần thiết, vì vậy khi thực hiện thủ tục này cần lưu ý những quy định của pháp luật về Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2013.
Trình tự thủ tục, hồ sơ, biểu mẫu thực hiện xem tại đây:
Đăng ký xác lập quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề sau khi được cấp giấy chứng nhận lần đầu và đăng ký thay đổi, chấm dứt quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề
