QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

QCVN 01-56:2011/BNNPTNT

VỀ KHẢO NGHIỆM GIÁ TRỊ CANH TÁC VÀ SỬ DỤNG CỦA GIỐNG NGÔ

National technical regulation on testing for Value of Cultivation and Use of Maize varieties

Lời nói đầu

QCVN 01-56 : 2011/BNNPTNT được chuyển đổi từ 10TCN 341 : 2006 theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm a khoản 1 ĐIều 7 Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 1/8/2007 của Chính phủ qui định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

QCVN 01-56 : 2011/BNNPTNT do Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng và phân bón Quốc gia biên soạn, Cục Trồng trọt trình duyệt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành tại Thông tư số 48 /2011/TT-BNNPTNT ngày 05 tháng 7 năm 2011.

I. QUY ĐỊNH CHUNG

1.1. Phạm vi điều chỉnh

Quy chuẩn này quy định chỉ tiêu theo dõi, phương pháp đánh giá và yêu cầu  quản lý khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng (khảo nghiệm VCU) của các giống ngô mới thuộc loài Zea mays (L.) được chọn tạo trong nước và nhập nội. Quy chuẩn này không áp dụng cho các giống ngô rau.

1.2. Đối tượng áp dụng

Quy chuẩn này áp dụng cho mọi tổ chức, cá nhân hoạt động liên quan đến khảo nghiệm VCU giống ngô mới.

1..3. Giải thích từ ngữ và các từ viết tắt

1.3.1. Giải thích từ ngữ

Trong Quy chuẩn này các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau: 

1.3.1.1. Giống khảo nghiệm: Là giống ngô mới được đăng ký khảo nghiệm.

1.3.1.2. Giống đối chứng: Là giống cùng nhóm với giống khảo nghiệm đã được công nhận là giống cây trồng mới hoặc là giống địa phương và đang được gieo trồng phổ biến trong sản xuất.

1.3.2. Các từ viết tắt

VCU: Value of Cultivation and Use (giá trị canh tác và giá trị sử dụng).

1.4. Tài liệu viện dẫn

QCVN 01-47 : 2011/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng hạt giống ngô thu phấn tự do

QCVN 01-53 : 2011/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng hạt giống ngô lai

II. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT

Để xác định giá trị canh tác và sử dụng của giống ngô mới phải theo dõi, đánh giá các chỉ tiêu ở Bảng 1.

Bảng 1 – Các chỉ tiêu theo dõi

III. PHƯƠNG PHÁP KHẢO NGHIỆM

3.1.  Các bước khảo nghiệm

3.1.1. Khảo nghiệm cơ bản

Tiến hành 3 vụ, trường hợp chỉ đề nghị công nhận cho 01 vụ thì phải qua ít nhất 2 vụ khảo nghiệm trùng tên.

3.1.2. Khảo nghiệm sản xuất

Tiến hành 2 vụ, đồng thời với khảo nghiệm cơ bản hoặc sau 01 vụ khảo nghiệm cơ bản đối với những giống ngô có triển vọng.

3.2. Bố trí khảo nghiệm

3.2.1. Khảo nghiệm cơ bản

3.2.1.1. Bố trí thí nghiệm

– Các giống ngô được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh, ít nhất 3 lần nhắc lại. Diện tích ô 14 m² (5 m x 2,8 m). Khoảng cách giữa các lần nhắc lại tối thiểu 1m. Các giống được gieo liên tiếp nhau, gieo 4 hàng/ô

– Trong trường hợp đất thoát nước kém cần làm 2 luống/ô, mỗi luống trồng 2 hàng

– Các giống ngô nếp, ngô ngọt phải bố trí cách ly (thời gian hoặc không gian)

– Xung quanh thí nghiệm phải có băng bảo vệ, chiều rộng băng ít nhất trồng 2 hàng ngô; mật độ, khoảng cách gieo như trong thí nghiệm khảo nghiệm

3.2.1.2. Giống khảo nghiệm

– Khối lượng hạt giống tối thiểu gửi khảo nghiệm và lưu mẫu:

+ Giống ngô tẻ (ngô lai, ngô thụ phấn tự do): tối thiểu 5 kg/giống/vụ

+ Giống ngô nếp, ngô ngọt: 3 kg/giống/vụ.

– Chất lượng hạt giống: Đối với giống lai phải đạt tiêu chuẩn hạt giống lai F1 và đối với giống ngô thụ phấn tự do phải đạt cấp chất lượng tối thiểu là giống xác nhận theo QCVN 01-53 : 2011/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng hạt giống ngô lai và QCVN 01-47 : 2011/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng hạt giống ngô thu phấn tự do.

– Thời gian gửi giống: Theo quy định của cơ sở khảo nghiệm; khi gửi giống kèm theo “Đơn đăng ký khảo nghiệm” và “ Tờ khai kỹ thuật” theo Phụ lục A, B của Quy chuẩn này.

– Phân nhóm giống khảo nghiệm:

+ Nhóm giống ngô lai theo thời gian sinh trưởng như Bảng 2.

+ Nhóm giống ngô nếp, ngô ngọt ngắn ngày thu tươi sau khi phun râu 18-20 ngày hoặc trồng 60 – 65 ngày tuỳ theo giống.

Bảng 2 – Phân nhóm giống ngô lai theo thời gian sinh trưởng

3.2.1.3. Giống đối chứng

Do cơ sở khảo nghiệm lựa chọn, quyết định.

Chất lượng của hạt giống phải tương đương với giống khảo nghiệm như qui định ở mục 3.2.1.2.

3.2.2. Khảo nghiệm sản xuất

– Diện tích: Tối thiểu 1.000m² /giống/điểm, tổng diện tích khảo nghiệm sản xuất không vượt quá theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

– Phương pháp khảo nghiệm sản xuất: bố trí ngẫu nhiên, không nhắc lại và có giống đối chứng.

– Giống đối chứng: Như quy định ở mục 3.2.1.3.

3.3. Quy trình kỹ thuật

3.3.1. Khảo nghiệm cơ bản

3.3.1.1. Thời vụ

Theo khung thời vụ tốt nhất với từng nhóm giống tại địa phương nơi khảo nghiệm.

3.3.1.2. Yêu cầu về đất trồng

Đất làm thí nghiệm phải đại diện cho vùng sinh thái, có độ phì đồng đều, bằng phằng, sạch cỏ dại, đảm bảo độ ẩm đất lúc gieo khoảng 75-80% độ ẩm tối đa đồng ruộng và chủ động tưới tiêu.

3.3.1.3. Kỹ thuật gieo, khoảng cách, mật độ

Gieo hạt thực hiện theo một trong hai phương pháp sau:

– Gieo thẳng: Mỗi hốc gieo 2 hạt, sâu từ 3 đến 4 cm. Khi ngô 3-4 lá tiến hành tỉa lần 1, đến 5-6 lá tỉa lần 2, chỉ để lại mỗi hốc 1 cây.

– Gieo ngô bầu: Theo Phụ lục C.

Nếu đất có kiến sử dụng thuốc hoá học trộn với đất bột rải đều xuống rãnh. Khi ngô mọc mầm, nếu gặp mưa phùn và xuất hiện sâu keo, sâu xám phá hoại thì sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.

– Mật độ, khoảng cách gieo trồng ngô theo quy định ở Bảng 3.

Bảng 3 – Khoảng cách và mật độ gieo trồng

TT	Nhóm giống	Khoảng cách	Số cây/ô	Mật độ (cây/ha)
1	Ngô tẻ
1.1	Chín sớm và trung bình	70 cm x 25 cm	80	57.000
1.2	Chín muộn	70 cm x 28 cm	72	51.000
2	Ngô nếp, ngô ngọt	70 cm x 25 cm	80	57.000

3.3.1.4. Phân bón

– Lượng phân chuồng từ 8 đến 10 tấn/ha hoặc phân hữu cơ khác với lượng quy đổi tương đương.

– Lượng phân vô cơ sử dụng tùy theo nhóm giống và điều kiện đất đai của điểm khảo nghiệm (Bảng 4).

Bảng 4 – Liều lượng phân bón vô cơ

Loại đất	Nhóm đất	Lượng phân bón (kg/ha)
		Ngô nếp, ngô ngọt			Ngô tẻ
					Nhóm chín sớm và trung bình			Nhóm chín muộn
		N	P2O5	K2O	N	P2O5	K2O	N	P2O5	K2O
Đất phù sa	Phù sa được bồi hàng năm	120	60-70	50-60	140-150	70-80	70-80	160-170	80-90	80-90
	Phù sa không được bồi hàng năm	130	70-80	60-70	150-160	80-90	80-90	170-180	90-100	100
Đất xám, đất cát	Đất xám, xám bạc màu, cát ven biển	130-140	70-80	80-90	150-170	80-90	90	180-200	100	100-110
Đất đỏ vàng	Phát triển trên Bazan	120	60-70	80-90	140-150	70-80	90	160-170	80-90	80-90
	Phát triển trên các đá mẹ	130	70-80	60-70	150-160	80-90	80-90	170-180	90-100	80-90

– Bón lót:             Toàn bộ phân hữu cơ và phân lân + 1/4 lượng đạm

– Bón thúc lần 1:  Khi ngô 4 – 5 lá: 1/4 lượng đạm  + 1/2 lượng kali

– Bón thúc lần 2:  Khi ngô 8 – 9 lá: 1/2 lượng đạm  + 1/2 lượng kali

3.3.1.5. Chăm sóc

– Khi ngô từ 4 đến 5 lá: Xới vun, bón thúc lần 1 và vun nhẹ quanh gốc

– Khi ngô từ 8 đến 9 lá: Xới vun, bón thúc lần 2 và vun cao chống đổ

3.3.1.6. Tưới tiêu

Đảm bảo đủ độ ẩm đất cho ngô trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển, đặc biệt chú ý vào các thời kỳ ngô 6-7 lá, xoắn nõn, trổ cờ, chín sữa. Sau khi tưới nước hoặc sau mưa phải thoát hết nước đọng trong ruộng ngô.

3.3.1.7. Phòng trừ sâu bệnh

Phòng trừ sâu bệnh và sử dụng thuốc hoá học theo hướng dẫn của ngành bảo vệ thực vật (trừ những thí nghiệm khảo nghiệm quy định không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật)

3.3.1.8. Thu hoạch

Khi ngô chín (chân hạt có vết đen hoặc khoảng 75% số cây có lá bi khô) chọn ngày nắng ráo để thu hoạch.

3.3.2. Khảo nghiệm sản xuất

Áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến của địa phương nơi khảo nghiệm hoặc theo khảo nghiệm cơ bản ở Mục 3.3.1.

3.4. Phương pháp đánh giá

3.4.1. Khảo nghiệm cơ bản

3.4.1.1. Chọn cây theo dõi

Cây theo dõi được xác định khi ngô có từ 6 đến 7 lá. Theo dõi 10 cây/ô ở mỗi lần nhắc lại, theo dõi ở hàng thứ 2 và hàng thứ 3 của ô; mỗi hàng chọn 5 cây liên tiếp nhau từ cây thứ 5 đến cây thứ 9 tính từ đầu hàng ngô. Tổng số cây theo dõi 30 cây/giống (3 lần nhắc lại).

3.4.1.2. Phương pháp đánh giá

– Tất cả các quan sát và đánh giá đều thực hiện ở 2 hàng giữa của ô.

– Các chỉ tiêu về giá trị canh tác và sử dụng của giống ngô mới được theo dõi, đánh giá như quy định ở Bảng 1.

3.4.2.  Khảo nghiệm sản xuất

Theo dõi, đánh giá các chỉ tiêu sau:

– Thời gian sinh trưởng (ngày): Số ngày từ gieo đến chín (có khoảng 75% số cây có lá bi ở phía ngoài đã khô hoặc chân hạt có chấm đen);

– Năng suất hạt khô (tạ/ha): Cân khối lượng hạt khô thực thu trên diện tích khảo nghiệm và quy ra năng suất tạ/ha;

– Đặc điểm giống: Nhận xét về sinh trưởng, mức độ nhiễm sâu bệnh và khả năng thích ứng với điều kiện địa phương nơi khảo nghiệm;

– Ý kiến của người khảo nghiệm sản xuất: Có hoặc không chấp nhận giống mới.

3.5. Báo cáo kết quả khảo nghiệm: Theo Phụ lục D, E của Quy chuẩn này.

IV. QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ

Khảo nghiệm VCU giống ngô để công nhận giống cây trồng mới được thực hiện theo quy định tại Pháp lệnh giống cây trồng ngày 24 tháng 3 năm 2004 và Quyết định số 95/2007/QĐ-BNN ngày 27 tháng 11 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

5.1. Cục Trồng trọt có trách nhiệm hướng dẫn và kiểm tra thực hiện Quy chuẩn này. Căn cứ vào yêu cầu quản lý giống ngô, Cục Trồng trọt có trách nhiệm kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn này.

5.2. Trong trường hợp các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy định viện dẫn tại Quy chuẩn này có sự thay đổi, bổ sung hoặc được thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản mới./.

 

Phụ lục A

ĐƠN ĐĂNG KÝ KHẢO NGHIỆM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập –Tự do – Hạnh phúc
——————————-

…………. , ngày      tháng      năm

ĐƠN ĐĂNG KÝ KHẢO NGHIỆM VCU GIỐNG NGÔ

Kính gửi: ………………………………….

1. Tên tổ chức, cá nhân đăng ký:

Địa chỉ :

Điện thoại :                                                       Fax :                                        Email :

2. Nội dung đăng ký khảo nghiệm :

Vụ Khảo nghiệm:             Năm:

STT	Tên giống	Hình thức khảo nghiệma	Số điểm khảo nghiệm	Địa điểm và diện tích khảo nghiệm	Ghi chú
Chú thích: (a) Khảo nghiệm cơ bản, Khảo nghiệm sản xuất

 

Đại diện tổ chức, cá nhân đăng ký khảo nghiệm (Ký tên, đóng dấu)

 

Phụ lục B

TỜ KHAI KỸ THUẬT

 

1. Tên giống đăng ký khảo nghiệm

– Tên đăng ký chính thức:

– Tên gốc nếu là giống nhập nội:

– Tên gọi khác nếu có:

2. Nguồn gốc và phương pháp chọn tạo giống

2.1. Chọn tao trong nước

– Nguồn gốc (vật liệu chọn giống, bố mẹ, dòng duy trì nếu là giống lai …):

– Phương pháp chọn tạo:

2.2. Nhập nội

Xuất xứ                                    Thời gian nhập nội

3. Đặc điểm chính của giống

– TGST(ngày), Vụ xuân :                                        Vụ đông:

– Cao cây kể cả cờ (cm) :                                      Chiều cao đóng bắp (cm) :

– Dạng hạt:                                                           Mầu sắc hạt :           

– Năng suất trung bình (tạ/ha):

   Năng suất cao nhất (tạ/ha):

– Khả năng chống chịu (sâu bệnh, rét, hạn, nóng, úng, …):

4. Thời vụ gieo trồng và giống đối chứng

– Vụ xuân:                                                            Đối chứng :

– Vụ hè thu:                                                       Đối chứng :

– Vụ đông:                                                        Đối chứng:

5. Yêu cầu kỹ thuật khác (nếu có):

 

……………, Ngày………. tháng………. năm……….. Tổ chức/cá nhân đăng ký khảo nghiệm (Ký tên, đóng dấu)

 

Phụ lục C

KỸ THUẬT LÀM NGÔ BẦU

1. Nguyên liệu làm bầu

– Đất bùn.

– Phân chuồng ủ hoai có bổ sung phân lân (cứ 100 kg phân chuồng ủ với 3 kg lân nung chảy).

2. Cách làm bầu

– Trộn đều nguyên liệu theo tỉ lệ khối lượng đất/phân là 5:1.

– Dàn đều nguyên liệu dày 5cm trên nền đất cứng, phẳng, sạch cỏ hoặc trên sân gạch đã được rải một lớp trấu hoặc cát mỏng.

– Khi nguyên liệu đã se mặt, cắt rời thành từng bầu với kích thước: dài x rộng là 5cm x 5cm.

3. Gieo hạt và chăm sóc

– Ngâm hạt giống trong nước sạch từ 4 đến 5 giờ, sau đó rửa sạch nước chua, ủ nứt nanh, gieo 1 hạt vào giữa bầu với độ sâu khoảng 1cm, sau đó phủ một lớp đất bột mỏng lên mặt bầu.

– Thường xuyên tưới nhẹ để giữ độ ẩm bầu khoảng từ 75 đến 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng.

4. Yêu cầu bầu ngô trước khi trồng

– Cây ngô có từ 2 đến 2,5 lá thật

– Cây sinh trưởng tốt, gốc to, lá xanh, rễ phát triển bình thường

– Cây sạch sâu bệnh

Chú ý: Thời gian lưu bầu không quá 10 ngày

Phụ lục D

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM CƠ BẢN

1. Thông tin chung

– Vụ, năm khảo nghiệm

– Tên điểm khảo nghiệm

– Cơ sở khảo nghiệm

– Cán bộ thực hiện:     Email…            ĐT

2. Vật liệu khảo nghiệm

– Số giống tham gia khảo nghiệm

– Giống đối chứng

3. Phương pháp khảo nghiệm

– Kiểu bố trí thí nghiệm:

– Số lần nhắc lại:

– Diện tích ô khảo nghiệm:…. m2

4. Đặc điểm đất đai (số liệu phân tích đất đai nếu có)

– Loại đất:

– Cơ cấu cây trồng và cây trồng trước:

5. Thời gian khảo nghiệm

– Ngày gieo

– Ngày chín

6. Các biện pháp kỹ thuật đã áp dụng

– Mật độ, khoảng cách trồng

– Lượng phân bón và cách bón

– Chăm sóc

– Tưới nước

– Phòng trừ sâu bệnh (các loại thuốc đã sử dụng)

7. Tóm tắt tình hình thời tiết khí hậu đối với ngô thí nghiệm (Số liệu thời tiết khí hậu ở trạm khí tượng thuỷ văn gần nhất).

8. Số liệu kết quả khảo nghiệm (ghi đầy đủ, chính xác vào các Bảng 1, 2, 3, 4, 5 và 6 dưới đây).

Bảng 1 – Đặc điểm sinh trưởng phát triển

Tên giống	Số ngày từ gieo đến		Chiều cao cây (cm)	Chiều cao đóng bắp (cm)	Độ đồng đều	Độ che kín bắp (điểm)
	50% cây phun râu	Chín (TGST)

Bảng 2 – Mức độ nhiễm sâu bệnh và khả năng chống chịu điều kiện bất thuận

Tên giống

Sâu  (điểm)

Bệnh

Khả năng chống chịu (điểm)

Đục thân

Đục bắp

Rệp cờ

Thối khô thân (%)

Đốm lá   nhỏ (điểm)

Đốm lá lớn

Khô vằn (%)

Thối hạt

Khảm lá

Đổ rễ (%)

Gãy thân (%)

Hạn

Rét

Bảng 3 – Các yếu tố cấu thành năng suất của các các giống ngô

Tên giống	Số bắp/ cây	Chiều dài bắp (cm)	Đường kính bắp (cm)	Số hàng hạt bắp	Số hạt/hàng	Tỷ lệ hạt/ bắp (%)	P. 1000 hạt (g)	Dạng hạt	Mầu sắc hạt

Bảng 4 – Năng suất của các giống ngô

Tên giống

Số cây thu hoạch/ô

Số bắp/ô

Khối lượng bắp tươi/ô (kg/ô)

Khối lượng hạt khô/ô (kg/ô)

NS TB

Lần 1

Lần 2

Lần 3

Lần 1

Lần 2

Lần 3

Lần 1

Lần 2

Lần 3

Lần 1

Lần 2

Lần 3

(tạ/ha)

Bảng 5 – Chất lượng thử nếm (đối với các giống ngô nếp)

TT	Tên giống	Các chỉ tiêu đánh giá (điểm)
		Độ dẻo	Hương thơm	Vị đậm	Độ ngọt

9. Nhận xét tóm tắt ưu điểm, nhược điểm chính của các giống khảo nghiệm (Sơ bộ xếp loại từ tốt đến xấu theo từng nhóm giống)

10. Kết luận và đề nghị

– Kết luận:

– Đề nghị:

 

Xác nhận của cơ sở (Ký tên, đóng dấu)

Ngày       tháng       Năm Cán bộ khảo nghiệm

 

Phụ lục E

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM SẢN XUẤT GIỐNG NGÔ

1. Vụ:                 Năm:

2. Địa điểm khảo nghiệm:

3. Tên người khảo nghiệm:                Email:                              ĐT:

4. Tên giống khảo nghiệm:

5. Giống đối chứng:

6. Ngày gieo:                                    Ngày thu hoạch:

7. Diện tích khảo nghiệm (m2):

8. Đặc điểm đất đai:

9. Mật độ trồng:

10. Phân bón:      Số lượng và chủng loại phân bón sử dụng

11. Đánh giá chung:

Tên giống	TGST (ngày)	Năng suất (tạ/ha)	Nhận xét chung (Sinh trưởng, sâu bệnh, tính thích ứng của giống khảo nghiệm).	Ý kiến của người SX (có hoặc không chấp nhận giống mới-Lý do)

12. Kết luận và đề nghị:

 

Xác nhận của cơ sở (Ký tên, đóng dấu)

Ngày       tháng       Năm Cán bộ khảo nghiệm