QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

QCVN 37:2011/BTNMT

VỀ CHUẨN HÓA ĐỊA DANH PHỤC VỤ CÔNG TÁC THÀNH LẬP BẢN ĐỒ

National technical Regulation on Standardization of Geographic name for mapping

 

MỞ ĐẦU

Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chuẩn hóa địa danh phục vụ công tác thành lập bản đồ QCVN 37:2011/BTNMT do Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam biên soạn, Vụ Khoa học và Công nghệ trình duyệt, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành theo Thông tư số 23/2011/TT-BTNMT ngày 06 tháng 7 năm 2011.

 

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

PHẦN I. QUY ĐỊNH CHUNG

1. Phạm vi điều chỉnh

2. Đối tượng áp dụng

3. Các từ viết tắt và giải thích từ ngữ

3.1. Các từ viết tắt

3.2. Giải thích từ ngữ

PHẦN II. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT

1. Chuẩn hóa địa danh

1.1. Nguyên tắc chung

1.2. Chuẩn hóa địa danh Việt Nam

1.3. Chuẩn hóa địa danh nước ngoài

2. Cơ sở dữ liệu địa danh

2.1. Cơ sở dữ liệu địa danh Việt Nam

2.2. Cơ sở dữ liệu địa danh nước ngoài

3. Danh mục địa danh

3.1. Danh mục địa danh Việt Nam

3.2. Danh mục địa danh nước ngoài

PHẦN III. QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ

PHẦN IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

PHỤ LỤC

Phần I.

QUY ĐỊNH CHUNG

1. Phạm vi điều chỉnh

Quy chuẩn này áp dụng trong việc chuẩn hóa địa danh Việt Nam và địa danh nước ngoài phục vụ công tác thành lập bản đồ.

2. Đối tượng áp dụng

Quy chuẩn này áp dụng đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc chuẩn hóa địa danh Việt Nam và địa danh nước ngoài phục vụ công tác thành lập bản đồ.

3. Các từ viết tắt và giải thích từ ngữ

3.1. Các từ viết tắt

IPA (International Phonetic Alphabet): Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế.

UNGEGN (United Nations Group of Experts on Geographic Names): Nhóm Chuyên gia địa danh Liên hợp quốc.

CSDL: Cơ sở dữ liệu.

UBND: Ủy ban nhân dân.

DTTS: Dân tộc thiểu số.

3.2. Giải thích từ ngữ

Trong Quy chuẩn kỹ thuật này, các thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:

3.2.1. Địa danh là tên gọi các đối tượng địa lí, bao gồm danh từ chung và danh từ riêng.

3.2.2. Địa danh Việt Nam là địa danh thuộc nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3.2.3. Địa danh nước ngoài là địa danh không thuộc nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3.2.4. Địa danh nguyên ngữ là địa danh được ghi nhận bằng văn tự chính thức hoặc phát âm địa danh của quốc gia hoặc dân tộc có địa danh đó.

3.2.5. Địa danh Latinh hóa là địa danh đã được phiên chuyển sang tự dạng Latinh từ các địa danh có tự dạng không Latinh.

3.2.6. Tọa độ của địa danh là tọa độ địa lí của đối tượng trên bản đồ gắn với địa danh.

3.2.7. Phiên âm là chuyển âm của địa danh nguyên ngữ sang âm, vần theo cách đọc tiếng Việt.

3.2.8. Chuyển tự là chuyển tự dạng của địa danh nguyên ngữ hoặc địa danh Latinh hoá sang tự dạng tương ứng trong tiếng Việt.

3.2.9. Âm tiết hoá là chuyển tổ hợp phụ âm không có trong tiếng Việt của địa danh nước ngoài hoặc địa danh các dân tộc thiểu số Việt Nam thành một hoặc nhiều âm tiết trong tiếng Việt.

3.2.10. Chuẩn hóa địa danh là quá trình xác minh, tìm ra địa danh đúng về vị trí địa lí, ngữ âm, ngữ nghĩa và cách viết tiếng Việt.

3.2.11. Cơ sở dữ liệu địa danh là hệ thống các tư liệu, dữ liệu, thông tin về địa danh.

3.2.12. Mã ISO 3166-1 mã địa lí gồm hai ký tự chữ cái tiếng Anh đại diện cho các quốc gia và vùng lãnh thổ phụ thuộc được quy định trong tiêu chuẩn ISO 3166.

Phần II.

QUY ĐỊNH KỸ THUẬT

1. Chuẩn hóa địa danh

1.1. Nguyên tắc chung

1.1.1. Chuẩn hóa địa danh phục vụ công tác thành lập bản đồ phải đảm bảo tính dân tộc, tính hệ thống, tính phổ thông, tính kế thừa, tính hội nhập, tuân thủ các nguyên tắc của địa danh học, địa danh bản đồ học và các nguyên tắc có tính định hướng về phiên chuyển địa danh của UNGEGN.

1.1.2. Khi phiên chuyển địa danh các dân tộc thiểu số, địa danh nước ngoài sang tiếng Việt phải phù hợp với bộ chữ và cách đọc của tiếng Việt, tôn trọng tín ngưỡng, tình cảm của các dân tộc.

1.1.3. Mỗi địa danh phải được xác định danh từ chung, trừ trường hợp do tính lịch sử của địa danh hoặc do đối tượng địa lí đã bị biến đổi không thể xác định được.

1.1.4. Mỗi địa danh thể hiện trên bản đồ phải gắn với một đối tượng địa lí cụ thể và có tọa độ xác định trên bản đồ.

1.1.5. Tọa độ của địa danh được xác định như sau:

a) Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kí hiệu dạng điểm trên bản đồ: xác định theo vị trí của trung tâm đối tượng;

b) Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kí hiệu dạng đường trên bản đồ: xác định theo vị trí của điểm đầu, điểm cuối của đối tượng;

c) Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kí hiệu dạng vùng trên bản đồ:

– Trường hợp kí hiệu dạng vùng có ranh giới xác định: xác định theo vị trí trung tâm của vùng phân bố đối tượng;

– Trường hợp kí hiệu dạng vùng có ranh giới không xác định: xác định theo vị trí trung tâm của khu vực phân bố đối tượng;

d) Tọa độ của địa danh Việt Nam lấy chẵn giây; tọa độ của địa danh nước ngoài lấy chẵn phút và được ghi bằng chữ số kết hợp với các kí hiệu độ (^o), phút (‘), giây (‘’).

1.1.6. Địa danh được chia theo các nhóm đối tượng địa lí như sau:

a) Địa danh quốc gia và vùng lãnh thổ: gồm tên quốc gia và tên vùng lãnh thổ;

b) Địa danh hành chính: tên đơn vị hành chính các cấp;

c) Địa danh dân cư: tên các điểm dân cư;

d) Địa danh kinh tế – xã hội: tên các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, cơ sở kinh tế;

đ) Địa danh sơn văn: tên các yếu tố địa hình, tên rừng, tên đồng ruộng;

e) Địa danh thủy văn: tên các yếu tố thuỷ văn;

g) Địa danh biển, đảo: tên các yếu tố biển, hải đảo.

1.2. Chuẩn hóa địa danh Việt Nam

1.2.1. Nguyên tắc

a) Giữ nguyên những địa danh đã được quy định hoặc thể hiện thống nhất tại các văn bản pháp lý của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các văn bản pháp lý về biên giới giữa nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam với các nước.

Những địa danh đã được quy định hoặc thể hiện tại các văn bản nêu trên nhưng chưa thống nhất thì chọn địa danh theo nguyên tắc sau:

– Trường hợp có nhiều văn bản pháp lý thì chọn địa danh tại văn bản có giá trị pháp lý cao nhất;

– Trường hợp các văn bản pháp lý ngang nhau thì chọn địa danh tại văn bản mới nhất.

b) Các địa danh khác được chuẩn hóa theo quy định tại điểm 1.2.2 Quy chuẩn này.

c) Địa danh sau khi chuẩn hóa được viết bằng chữ Quốc ngữ, theo chính tả tiếng Việt, không có dấu phẩy treo (‘), hạn chế sử dụng dấu gạch nối.

d) Cách viết địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc dân tộc thiểu số Việt Nam

– Sử dụng chữ cái hoặc tổ hợp chữ cái của bộ chữ tiếng Việt để ghi các phụ âm đầu tương ứng hoặc phụ âm có cách đọc gần đúng với địa danh nguyên ngữ;

– Đối với các phụ âm cuối không có trong chính tả tiếng Việt như: b, d, f, j, k, l, r, s, v, w, z được thay thế bằng các phụ âm tương ứng trong bộ chữ tiếng Việt và thanh điệu thích hợp khi cần thiết;

– Sử dụng chữ cái hoặc tổ hợp các chữ cái của bộ chữ tiếng Việt để ghi nguyên âm tương ứng hoặc nguyên âm có cách đọc gần đúng với địa danh nguyên ngữ;

– Sử dụng các chữ cái ghép oo, ôô để ghi nguyên âm dài của địa danh nguyên ngữ;

– Sử dụng dấu thanh của tiếng Việt để ghi các thanh tương ứng hoặc gần đúng của địa danh nguyên ngữ.

e) Các địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc tiếng nước ngoài thực hiện theo các quy định về cách viết địa danh nước ngoài tại Quy chuẩn này. Trong trường hợp địa danh là tên tổ chức nước ngoài có bổ sung bốn chữ cái f, j, w, z.

1.2.2. Trình tự, nội dung các công việc chuẩn hóa địa danh Việt Nam

a) Thu thập, phân tích, đánh giá tài liệu

– Các loại tài liệu cần thu thập bao gồm:

+ Bản đồ địa hình cơ bản;

+ Các loại bản đồ khác: Bản đồ địa hình; bản đồ chuyên đề, bản đồ chuyên ngành;

+ Các văn bản pháp lý về biên giới quốc gia, địa giới hành chính, văn bản liên quan đến địa danh;

+ Danh mục Địa danh hành chính Việt Nam phục vụ công tác lập bản đồ;

+ Tài liệu khác: Từ điển; dư địa chí; sổ tay địa danh; các tài liệu của các cơ quan chuyên môn nghiên cứu về ngôn ngữ học, dân tộc học, địa lí, lịch sử đã được xuất bản.

– Phân tích, đánh giá và phân loại tài liệu theo các nhóm:

+ Bản đồ địa hình cơ bản sử dụng để chuẩn hóa địa danh;

+ Tài liệu để đối chiếu trong quá trình chuẩn hóa địa danh;

+ Tài liệu để tham khảo trong quá trình chuẩn hóa địa danh.

b) Thống kê địa danh trên bản đồ

– Thống kê và xác đinh tọa độ địa danh trên các bản đồ địa hình cơ bản đã được chọn;

– Phân loại địa danh theo nhóm đối tượng địa lí và đơn vị hành chính theo quy định tại điểm 1.1.6 Quy chuẩn này;

– Lập bảng thống kê địa danh theo mẫu quy định tại Phụ lục số 10 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

c) Xác minh địa danh trong phòng

– Đối chiếu địa danh thống kê với địa danh trên các tài liệu đã phân loại theo thứ tự quy định tại tiết a điểm 1.2.2 Quy chuẩn này, kết quả chuẩn hóa địa danh trong phòng căn cứ theo nguyên tắc quy định tại điểm 1.2.1 Quy chuẩn này;

– Phân loại địa danh đã được đối chiếu thành địa danh chuẩn hóa trong phòng và địa danh có sự khác biệt theo quy định tại điểm 1.2.1 Quy chuẩn này và các mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ dân tộc quy định tại các Phụ lục số 1, Phụ lục số 2, Phụ lục số 3, Phụ lục số 4, Phụ lục số 5, Phụ lục số 6, Phụ lục số 7, Phụ lục số 8 ban hành kèm theo Quy chuẩn này;

– Lập kết quả thống kê, đối chiếu xác minh trong phòng địa danh trên bản đồ địa hình theo mẫu quy định tại Phụ lục số 10 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

d) Xác minh địa danh tại địa phương

– Chuẩn bị tài liệu:

+ Thể hiện kết quả xác minh trong phòng lên bản đồ địa hình cơ bản sử dụng để chuẩn hóa địa danh;

+ Biên tập và in bản đồ màu theo đơn vị hành chính cấp xã.

– Tổ chức tập huấn chuẩn hóa địa danh cho cán bộ địa phương.

– Xác minh địa danh tại đơn vị hành chính cấp xã, gồm:

+ Xác minh toàn bộ các địa danh theo danh mục địa danh xác minh trong phòng;

+ Sự tồn tại của đối tượng địa lí gắn với địa danh;

+ Vị trí của đối tượng địa lí gắn với địa danh;

+ Địa danh;

+ Lập bảng kết quả chuẩn hóa địa danh trên bản đồ địa hình theo đơn vị hành cấp xã theo mẫu quy định tại Phụ lục số 11 ban hành kèm theo Quy chuẩn này;

+ Thống nhất danh mục địa danh với UBND cấp xã.

– Xác minh địa danh tại đơn vị hành chính cấp huyện, gồm:

+ Tổng hợp, lập bảng kết quả chuẩn hóa địa danh trên bản đồ địa hình theo đơn vị hành chính cấp huyện từ kết quả chuẩn hóa địa danh cấp xã theo mẫu quy định tại Phụ lục số 12 ban hành kèm theo Quy chuẩn này;

+ Thống nhất với UBND cấp huyện.

– Xác minh địa danh tại đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm:

+ Tổng hợp, lập bảng kết quả chuẩn hóa địa danh trên bản đồ địa hình theo đơn vị hành chính cấp tỉnh từ kết quả chuẩn hóa địa danh cấp huyện theo mẫu quy định tại Phụ lục số 13 ban hành kèm theo Quy chuẩn này;

+ Thống nhất danh mục địa danh cấp tỉnh với các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh có liên quan và chuyên gia ngôn ngữ.

đ) Kiểm tra đánh giá chất lượng, nghiệm thu sản phẩm các cấp.

e) Thống nhất danh mục địa danh cấp tỉnh với UBND cấp tỉnh.

1.3. Chuẩn hóa địa danh nước ngoài

1.3.1. Quy định chung

a) Địa danh nước ngoài sử dụng để chuẩn hóa là địa danh nguyên ngữ;

Đối với địa danh nguyên ngữ tự dạng không Latinh mà cách đọc còn khó khăn ở Việt Nam thì sử dụng địa danh Latinh hóa đã được Liên hiệp quốc công nhận để phiên chuyển.

Trường hợp chưa thu thập được địa danh nguyên ngữ hoặc địa danh Latinh hóa chính thức thì sử dụng nguồn tài liệu địa danh khác để thay thế theo thứ tự ưu tiên về sử dụng tài liệu quy định tại tiết a điểm 1.3.2 Quy chuẩn này.

b) Trường hợp danh từ chung đi kèm địa danh nhưng không phải là thành phần cấu thành địa danh thì dịch nghĩa danh từ chung đó;

c) Đối với địa danh thuộc lãnh thổ Trung Quốc thì sử dụng địa danh Hán – Việt và ghi kèm trong ngoặc đơn địa danh theo bộ chữ Latinh hóa của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã được Liên hiệp quốc công nhận, không sử dụng dấu thanh;

d) Những địa danh châu lục, đại dương và biển lớn hiện quen sử dụng ở Việt Nam thì giữ nguyên và ghi kèm trong ngoặc đơn địa danh đó bằng tiếng Anh;

đ) Tên một số quốc gia, thủ đô, thành phố hiện đang quen sử dụng ở Việt Nam thì giữ nguyên và ghi kèm trong ngoặc đơn tên phiên chuyển theo quy định tại tiết c điểm 1.3.1 Quy chuẩn này;

e) Địa danh của những đối tượng địa lí đã được nhiều quốc gia dịch nghĩa thì dịch nghĩa sang tiếng Việt;

g) Địa danh có các hư từ thì hư từ được dịch nghĩa sang tiếng Việt;

h) Chỉ sử dụng bốn con chữ Latinh không có trong chữ Quốc ngữ là F(f), J(j), W(w), Z(z) để phiên chuyển những địa danh nước ngoài trong những trường hợp đặc biệt được quy định tại khoản 3 Điều 26 Nghị định số 12/2002/NĐ-CP ngày 22 tháng 01 năm 2002 của Chính phủ về hoạt động đo đạc và bản đồ.

1.3.2. Trình tự, nội dung các công việc chuẩn hóa địa danh nước ngoài

a) Thu thập, phân tích, đánh giá tài liệu

– Các loại tài liệu cần thu thập bao gồm:

+ Bản đồ địa hình, bản đồ các châu hoặc bản đồ thế giới sử dụng để thống kê địa danh cần chuẩn hóa;

+ Tài liệu của các cơ quan, tổ chức địa lí, bản đồ, địa danh của các quốc gia;

+ Tài liệu chính thức của UNGEGN;

+ Tài liệu của tổ chức địa lí thế giới và bản đồ thế giới;

+ Các văn bản pháp lý về biên giới quốc gia giữa Việt Nam và các nước khác;

+ Tài liệu, bản đồ được xuất bản tại Việt Nam có liên quan đến địa danh nước ngoài;

+ Tài liệu khác: Từ điển; dư địa chí; sổ tay địa danh; các tài liệu của các cơ quan chuyên môn nghiên cứu về ngôn ngữ học, dân tộc học, địa lí, lịch sử đã được xuất bản.

– Phân tích, đánh giá và phân loại tài liệu theo các nhóm:

+ Bản đồ sử dụng để chuẩn hóa địa danh;

+ Tài liệu để đối chiếu trong quá trình chuẩn hóa địa danh;

+ Tài liệu để tham khảo trong quá trình chuẩn hóa địa danh.

b) Thống kê địa danh trên bản đồ

– Thống kê và xác định tọa độ địa danh trên các bản đồ đã được chọn;

– Phân loại địa danh theo nhóm đối tượng địa lí và quốc gia, vùng lãnh thổ theo quy định tại điểm 1.1.5 Quy chuẩn này;

– Lập bảng thống kê địa danh nước ngoài theo mẫu quy định tại Phụ lục số 30 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

c) Xác định nguyên ngữ của địa danh cần chuẩn hóa

– Địa danh nguyên ngữ được xác định theo thứ tự ưu tiên về tài liệu như sau:

+ Tài liệu của tổ chức địa danh của các quốc gia có địa danh;

+ Tài liệu của Tổ chức địa lí, bản đồ của quốc gia có địa danh đó;

+ Tài liệu chính thức của UNGEGN;

+ Tài liệu của Tổ chức Địa lí thế giới và bản đồ thế giới.

– Trường hợp chưa thu thập được địa danh nguyên ngữ hoặc địa danh Latinh hoá chính thức thì sử dụng tối thiểu hai nguồn tài liệu địa danh thuộc các nước có ngôn ngữ được Liên hợp quốc chọn làm ngôn ngữ chính thức theo thứ tự ưu tiên (Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha, Ả Rập, Hán) để quyết định chọn địa danh thay thế địa danh nguyên ngữ và phải ghi chú nguồn tài liệu địa danh được sử dụng trong bảng danh mục địa danh.

– Đối với các quốc gia có từ hai ngôn ngữ chính thức trở lên thì căn cứ vào thực tế sử dụng và phân vùng ngôn ngữ của quốc gia đó để quyết định lựa chọn địa danh dùng để phiên chuyển. Trường hợp không có phân vùng ngôn ngữ thì ưu tiên ngôn ngữ sử dụng phổ biến của quốc gia đó.

– Lập bảng đối chiếu địa danh nước ngoài theo mẫu quy định tại Phụ lục số 30 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

d) Phiên chuyển địa danh

– Phiên chuyển địa danh nước ngoài bằng cách phiên âm và chuyển tự. Nếu xác định được nguyên ngữ của địa danh thì phiên chuyển bằng các âm, vần của chữ tiếng Việt dựa vào cách đọc trực tiếp nguyên ngữ của địa danh. Nếu chưa đọc được nguyên ngữ của địa danh thì phiên chuyển gián tiếp qua ngôn ngữ khác;

– Địa danh nước ngoài phiên chuyển gián tiếp qua tiếng Hán và đọc theo âm Hán – Việt thì viết hoa tất cả các chữ cái đầu của âm tiết và không dùng gạch nối;

– Địa danh nước ngoài sau khi phiên chuyển sang tiếng Việt có dấu chữ, viết liền các âm tiết, không có dấu phẩy treo và viết hoa chữ cái đầu của địa danh. Một số trường hợp đặc biệt có thể viết rời, dùng dấu gạch nối giữa các âm tiết;

– Bổ sung một số âm và tổ hợp phụ âm đầu từ, đầu âm tiết để phiên chuyển địa danh. Cấu tạo tổ hợp phụ âm đầu âm tiết gồm 2 phụ âm: br, khr, xc, đr…;

– Các phụ âm cuối vần, cuối từ vẫn giữ nguyên các phụ âm cuối tiếng Việt: n, m, p, l, c, ch, ng, nh, t;

– Đối với các tổ hợp hai phụ âm trong địa danh không có trong tiếng Việt như kr, br, bl, hr, xp, xt, pl, st, cr… thì sử dụng các tổ hợp đó để phiên chuyển địa danh.

Riêng đối với tổ hợp hai phụ âm tr thì được âm tiết hoá thành tơr.

– Trong trường hợp cần thiết, địa danh được âm tiết hoá và lược bỏ phụ âm nhưng phải đảm bảo địa danh được phiên chuyển có cách đọc gần với nguyên ngữ;

– Những phụ âm và tổ hợp phụ âm cuối của địa danh nước ngoài không có trong tiếng Việt như rk, ck, l, nts, lm, b, p và những âm cuối khác được phiên chuyển thành phụ âm tương ứng trong tiếng Việt;

– Trường hợp danh từ chung cấu thành địa danh chỉ loại đối tượng như đảo, biển, eo, vịnh, sông, hồ, chỉ hướng như đông, tây, nam, bắc hoặc từ chỉ tính chất như mới, cũ thì phiên chuyển theo quy định tại điểm 1.3.1 Quy chuẩn này;

– Dịch nghĩa danh từ chung sang tiếng Việt nếu danh từ chung đó không phải là bộ phận không thể tách rời danh từ riêng của địa danh;

– Những địa danh nước ngoài đã Latinh hóa và được UNGEGN công bố hoặc được quốc gia đó sử dụng chính thức thì giữ nguyên;

– Những địa danh nước ngoài chưa được Latinh hóa thì phiên chuyển bằng cách phiên âm theo Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế (IPA) theo mẫu quy định tại Phụ lục số 19 ban hành kèm theo Quy chuẩn này;

– Những địa danh nước ngoài nguyên ngữ tự dạng Latinh được phiên chuyển sang tiếng Việt theo mẫu quy định tại các Phụ lục số 20, Phụ lục số 21, Phụ lục số 22, Phụ lục số 23, Phụ lục số 26, Phụ lục số 27, Phụ lục số 28 ban hành kèm theo Quy chuẩn này; trường hợp chưa có mẫu thì phiên chuyển bằng cách phiên âm kết hợp với chuyển tự;

– Những địa danh nước ngoài nguyên ngữ tự dạng không Latinh được phiên chuyển sang tiếng Việt theo mẫu quy định tại các Phụ lục số 24, Phụ lục số 25 ban hành kèm theo Quy chuẩn này; trường hợp chưa có mẫu thì phiên chuyển bằng cách phiên âm.

đ) Kiểm tra, thẩm định địa danh

Cơ quan chủ đầu tư thẩm định sản phẩm chuẩn hóa địa danh.

e) Thống nhất danh mục địa danh với Bộ Ngoại giao.

2. Cơ sở dữ liệu địa danh

2.1. Cơ sở dữ liệu địa danh Việt Nam

2.1.1. Mỗi địa danh được gán mã duy nhất theo thứ tự như sau:

a) Mã quốc gia: gồm hai ký tự theo quy định tại tiêu chuẩn ISO 3166-1;

b) Mã đơn vị hành chính: gồm 10 chữ số Ả Rập theo quy định tại Quyết định số 124/2004/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 08 tháng 7 năm 2004 về việc ban hành Bảng danh mục và mã số các đơn vị hành chính Việt Nam;

c) Mã nhóm đối tượng: gồm 1 ký tự chữ cái tiếng Việt không dấu;

d) Mã kiểu đối tượng: 2 ký tự chữ cái tiếng tiếng Việt không dấu;

đ) Số thứ tự của địa danh: gồm 3 chữ số Ả Rập.

2.1.2. Thông tin thuộc tính của địa danh Việt Nam được quy định tại các Phụ lục số 16, Phụ lục số 17 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

2.2. Cơ sở dữ liệu địa danh nước ngoài

2.2.1. Mỗi địa danh được gán một mã duy nhất như sau:

a) Mã châu lục: theo quy định như sau: 1 – châu Á; 2 – châu Âu; 3 – châu Đại Dương; 4 – châu Phi; 5 – châu Mỹ; 6 – châu Nam Cực;

b) Mã quốc gia: gồm hai ký tự chữ cái tiếng Anh theo quy định tại tiêu chuẩn ISO 3166-1;

c) Mã đơn vị hành chính: theo quy định của mỗi quốc gia;

d) Mã nhóm đối tượng: gồm 1 ký tự chữ cái tiếng Việt không dấu;

đ) Mã kiểu đối tượng: 2 ký tự chữ cái tiếng tiếng Việt không dấu;

e) Số thứ tự của địa danh: gồm 3 chữ số Ả Rập.

2.2.2. Thông tin thuộc tính của địa danh nước ngoài được quy định tại các Phụ lục số 31, Phụ lục số 32 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

3. Danh mục địa danh

3.1. Danh mục địa danh Việt Nam

3.1.1. Danh mục địa danh Việt Nam được biên tập từ CSDL địa danh Việt Nam theo đơn vị hành chính cấp tỉnh.

3.1.2. Các địa danh được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái tiếng Việt theo mẫu quy định tại Phụ lục số 14 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

3.2. Danh mục địa danh nước ngoài

3.2.1. Danh mục địa danh nước ngoài được biên tập từ CSDL địa danh nước ngoài lập theo từng châu lục.

3.2.2. Trong mỗi châu lục, các địa danh được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái tiếng Việt theo mẫu quy định tại Phụ lục số 34 ban hành kèm theo Quy chuẩn này.

Phần III.

QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ

1. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam là cơ quan thực hiện kiểm tra, nghiệm thu và đánh giá, xác nhận sự phù hợp các sản phẩm địa danh đã được chuẩn hóa theo các quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật này.

2. Việc kiểm tra, nghiệm thu các sản phẩm địa danh thực hiện theo Thông tư số 02/2007/TT-BTNMT ngày 12 tháng 02 năm 2007 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về hướng dẫn kiểm tra, thẩm định và nghiệm thu công trình, sản phẩm đo đạc và bản đồ; quy định tỉ lệ kiểm tra, đánh giá chất lượng chuẩn hóa địa danh ở các cấp là 100% khối lượng sản phẩm.

Phần IV.

TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Quy chuẩn này.

2. Trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc thì cơ quan, tổ chức, cá nhân phản ảnh kịp thời về Bộ Tài nguyên và Môi trường để xem xét, giải quyết./.

 

PHỤ LỤC

(Ban hành kèm theo Thông tư số 23/2011/TT-BTNMT ngày 06 tháng 7 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chuẩn hóa địa danh phục vụ công tác thành lập bản đồ)

Gồm các phụ lục sau:

1. Phụ lục số 1: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Ba Na

2. Phụ lục số 2: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Hmông – Dao

3. Phụ lục số 3: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Khmer

4. Phụ lục số 4: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Môn – Khmer Bắc Trường Sơn

5. Phụ lục số 5: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Nam Đảo

6. Phụ lục số 6: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Tạng – Miến

7. Phụ lục số 7: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Thái – Kađai

8. Phụ lục số 8: Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Việt – Mường

9. Phụ lục số 9: Hướng dẫn phiên chuyển địa danh ngôn ngữ gốc các dân tộc thiểu số sang tiếng Việt

10. Phụ lục số 10: Mẫu Bảng thống kê, đối chiếu địa danh Việt Nam

11. Phụ lục số 11: Mẫu Bảng chuẩn hóa địa danh theo đơn vị hành chính cấp xã

12. Phụ lục số 12: Mẫu Bảng chuẩn hóa địa danh theo đơn vị hành chính cấp huyện

13. Phụ lục số 13: Mẫu Bảng chuẩn hóa địa danh theo đơn vị hành chính cấp tỉnh

14. Phụ lục số 14: Mẫu Danh mục địa danh theo đơn vị hành chính cấp tỉnh phục vụ công tác thành lập bản đồ

15. Phụ lục số 15: Mẫu Nhật kí điều tra, xác minh địa danh

16. Phụ lục số 16: Cấu trúc bảng thông tin thuộc tính địa danh hành chính Việt Nam

17. Phụ lục số 17: Cấu trúc bảng thông tin thuộc tính địa danh các yếu tố dân cư, sơn văn, thủy văn, kinh tế – xã hội, biển đảo Việt Nam

18. Phụ lục số 18: Bảng phân loại ngôn ngữ nước ngoài theo văn tự chính thức

19. Phụ lục số 19: Bảng kí hiệu ngữ âm quốc tế (IPA)

20. Phụ lục số 20: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Anh

21. Phụ lục số 21: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Pháp

22. Phụ lục số 22: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Tây Ban Nha

23. Phụ lục số 23: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Đức

24. Phụ lục số 24: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Nga

25. Phụ lục số 25: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Hán

26. Phụ lục số 26: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Bồ Đào Nha

27. Phụ lục số 27: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Rumani

28. Phụ lục số 28: Mẫu phiên chuyển địa danh tiếng Italia

29. Phụ lục số 29: Hướng dẫn áp dụng các mẫu phiên chuyển địa danh tiếng nước ngoài sang tiếng Việt

30. Phụ lục số 30: Mẫu Bảng thống kê, đối chiếu địa danh nước ngoài

31. Phụ lục số 31: Cấu trúc bảng thông tin thuộc tính địa danh quốc gia và vùng lãnh thổ

32. Phụ lục số 32: Cấu trúc bảng thông tin thuộc tính địa danh nước ngoài đối với các yếu tố dân cư, sơn văn, thủy văn, kinh tế – xã hội, biển đảo

33. Phụ lục số 33: Mẫu bảng danh mục địa danh nước ngoài được chuẩn hóa

34. Phụ lục số 34: Mẫu bảng danh mục địa danh nước ngoài phục vụ công tác thành lập bản đồ

35. Phụ lục số 35: Quy định chữ viết tắt trên bản đồ

 

PHỤ LỤC SỐ 1

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI BA NA

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Chữ DTTS	Phiên chuyển sang tiếng  Việt	Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Chữ DTTS	Phiên chuyển sang tiếng  Việt
p-	p	p	j-	y	d; y
-p	p	p	-j	i	I
ph-	ph	ph	r-	r	R
t-	t	t	-r	r	Không phiên chuyển
-t	t	t	l-	l	L
th-	th	th	-l	l	Không phiên chuyển
c-	ch; c; c&	ch	Cr-	Cr	Cr
-c	ch; c	ch	Cl-	Cl	Cl
ch-	chh; ch	ch	hC	hC	C
k-	k	k; c	/C	ÈC	C
-k	k; c	c; k	i	i (; ĩ	I
kh-	kh	kh	i:	i	I
/-	Không có	Không phiên chuyển	e	ê(; ễ	ê
-/	È; q; V(; V)	Dấu sắc ( ‘ ) hoặc dấu nặng ( . )	e:	ê	ê
bh	b; bh; v	b	E	e(; ẽ	e
dh	d; dh	đ	E:	e	e
ïh	j	gi	µ	ư(; ữ	ư
gh	g	g	µ:	ư	ư
b	-b; Èb; b	b	F	ơ(; â	â
d	đ; Èd; d	d	F:	ơ	ơ
ï	dj; Èj	gi	a	ă	ă
m-	m	m	a:	a	a
-m	m	m	u	u(; ũ	u
n-	n	n	u:	u	u
-n	n	n	o	ô(; ỗ	ô
ø-	n); nh	nh	o:	ô	ôô (Sau ng, k) ô (Không sau ng, k)
-ø	nh	nh		o(; õ	o
N-	ng	ng	:	o	oo (Sau ng, k) o (Không sau ng, k)
-N	ng	ng	ie	iê; ia	iê; ia
s	s; x	S	uo	uô; ua	uô; ua
h-	h	h	µF	ươ; ưa	ươ; ưa
-h	h	Dấu sắc ( È )	V¼(phát âm căng, kẹt)	V@	Không phiên chuyển
w-	w; v	w	V (mũi hoá)	V)	Không phiên chuyển
-w	u; o	u; o	(Phát âm chùng, trầm)	Không có	Không phiên chuyển

 

PHỤ LỤC SỐ 2

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI HMÔNG – DAO

a) Hệ thống âm

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
p	p
-p	-p
º	b
mp	b
ph	ph
mph	ph	ëe31mph«u44	Đề Phâu (Đề Bâu)
pl	pl
mpl	pl
phl	phl
mphl	phl
v	v
f	ph
m	m
-m	-m
hm	hm
mh	m
t	t
-t	-t
ë	đ	haN35 ëe31	Háng Đề
th	th
dh	th
nt	t
nth	th
tl	tl
ntl	tl
ts	x
n	n
-n	-n
l	l
hl	sl
t§	s	t§e35 qu44 øa55	Sế Cu Nha
t§h	s
nt§	gi
nt§h	s
½	gi
§	s
ÿ	tr	ÿăN31 t«i35	Trằng Tơ (Trảm Tấu)
nÿ	đr
ÿh	th
nÿh	th
tþ	ch	mu21 qaN55 tþai323	Mù Cang Chải (Mù Căng Chải)
ntþh	s
ntþ	gi
d½	gi
ntþh	s
ø	nh
-ø	-nh
þ	s
½	gi
k	c, k, qu
nk	g
kh	kh
nkh	kh
ng	ng
-ng	-ng
q	c, k, qu
nq	g
qh	kh
nqh	kh
h	h	ha35 ëe31	Há Đề
i	i
-i	-i
e	ê
ε	e
a	a
i«	ia, iê, ê	ma55 li«55	Ma Lê
-i	ư
«i	ơ
-«i	ơ
u	u
-u	-u, -o
o	ô
	o
u	ua, uô

b) Hệ thống thanh điệu

Thanh vị	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
55 ngang cao	Không dấu	ma55 li«55	Ma Lê
44 ngang trung	Không dấu	ëe31mph«u44	Đề Phâu (Đề Bâu)
11 ngang thấp	Dấu huyền
31 xuống	Dấu huyền	ëe31mph«u44	Đề Phâu (Đề Bâu)
21 xuống thấp	Dấu huyền	mu21 qaN55 tþai323	Mù Cang Chải (Mù Căng Chải)
35 lên	Dấu sắc	ha35	Há
323 gãy	Dấu hỏi
31/ xuống tắc họng	Dấu nặng

Địa danh đặt trong ngoặc đơn ( ) thuộc cột “Ví dụ minh họa, phiên chuyển sang tiếng Việt” trong Mẫu này là địa danh quen dùng.

 

PHỤ LỤC SỐ 3

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI KHMER

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
a	a	nakta basăk	Nạc Ta Ba Sắc
ă	ă	PrF(y cam băng	Prây Cam Băng
F(	aâ	tà F(n	Tà Ân
b	b	Piem Prek bas	Pieâm Prêch Bá
k	c	com pong thom	Com Pông Thôm
	ch	PrEk Prăm Pưl Muk	Prêch Prăm Pưn Múc
	c/ch	PrEk kroch	Prêch Krôc
c	ch	chong ngo	Chông Ngô
z	d	P’nom zưn	Phnôm Dưn
d	đ	P’nom dF(y	Phnôm Đây
ε	e	ta εt	Tà Ét
e	ê	Prek kroch	Prêch Krôc
f	ph	fsa thom	Phsa Thôm
h	h	Prek prahut	Prêch Pra Hut
i	i	Prek milon	Preâc Mi Loân
j	i	Prek tưk vjl	Preâch Tức Vin
k	k	ta kiet	Tà Kiệt
X	kh	xu k	Khu Oc
l	l	PrF(y sala	Prây Xa La
m	m	srok Prek mlu	Srôc Prêch Mlu
n	n	Prek ta nia	Prêch Ta Nia
	n	fum chεun	Phum Che Un
ŋ	ng	vt prF(y aŋkr	Vot Prây Ăng Co
	ng	PrFây cam băŋ	Prây Cam Băng
h	nh	ok  ha mFn	Ôc  Nha Mân
h	nh	Src trachiek kranh	Sróc Tra Chiếc Kranh
	o	k mn	Ốc Mon
:	oo	sva t:ng	Sva Toong
o	ô	o mo	Ô Mô
o:	ôô	P’no do:ng	Phnô Đôông
g	ô	Prek mgn thom	Prêch Mơn Thôm
P	p	Piem Prek kruah	Piêm Prêc Krua
	p	Prek tum nup	Prêch Tum Nup
P’	ph	P’nom dF(y	Phnôm Đây
kw	qu
r	r	Piem kompong rap	Piêm Com Pông Rap
sl	sl	Piem slap traon	Piêm Slap Trà Ôn
t	t	ta kiet	Tà Kiết
	t	ta not	Ta Nôt
t’	th	ba t’e	Ba Thê
s	x	ta sep	Ta Xép
u	u	Prek tum nup	Prếch Tum Nup
ö	ư	srk tưk lo:t	Sroc Tưc Loot
v	v	ta v	Tà Vỏ
i	i	P’no don chi	Phnô Đôn Chi

 

PHỤ LỤC SỐ 4

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI MÔN – KHMER BẮC TRƯỜNG SƠN

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
p	p	tapăN	Ta Păng
t	t	tFlaN	Tơ Lang
ÿ	tr	ÿFgu(N	Trờ Gung
c	ch	aci	A Chi
k	c, k, q	kavin	Ca Vin
pH	ph	pH	Pho
tH	th
kH	kh
/b	b	abu(N	A Bung
/d	đ	la/daN	La Đang
/ï	ch
b-	b/v	b-ău9	Vàu
d-	t	d-a§i(q	Tà Xí
ê-	đ
ï–	d	kaï–ăN	Cà Dăng
g	g	gari	Ga Ri
m	m	amin	A Min
n	n	na	Na
ø	nh	koøoj	Cô Nhôi
N	ng/ngh
v	v	tavE	Tà Ve
s/cH	x	d-asi(q	Tà Xí
§	s	jE§aj	De Sai
j	d	jo(N/(N	Dông Ong
h	h	hwF(j kataN	Huây Ca Tang
r	r	ralaN	Ra Lang
l	l	talu	Ta Lu
/ (ở cuối âm tiết)	Dấu sắc ( ‘  ) hoặc dấu nặng ( . )	d-asi(/	Tà Xí
i	i	aciN	A Ching
i(	i	ati(N	A Ting
e	ê
e(	ê
e=	ê	cFnet	Chờ Nết
e=(	ê
E	e	pElo	Pe Lô
E(	e	atE(p	A Tép
µ	ưư, ư
µ(	ư
F	ơ	kanFm	Ca Nơm
F(	â	galF(u9	Ga Lâu
Ã	ơ
Ã(	â
a	a	paka	Pa Ca
ă	ă	r«măN	Rờ Măng
u	uu, u	AruN	A Rung
u(	u	rFku(N	Rơ Cung
o	ôô, ô	apo	A Pô
o(	ô	ano(N	A Nông
	oo, o	krN	Co Roong
(	o	jo(N /(N	Dông Ong
	oo/o	vN	Voòng
(	o
ie	iê, ia	atiíeN	A Tiêng
Ea	ia
µF	ươ, ưa	avµFN	A Vương
Fa	ưa
uo	uô, ua	knuo	Co Nua
a	oa	ra vE	Roà Ve

 Lưu ý:

– Phụ âm l khi đứng ở cuối âm tiết ghi là n

Ví dụ:      /bol /at caj/    > Bôn Át Chai

– Phụ âm tắc họng /-// và /-h/ khi đứng ở cuối âm tiết thì ghi bằng dấu sắc ( ^‘ ) hoặc dấu nặng ( _. )

Ví dụ:   d-asi(/     >   Tà Xí                      r«văh    >  Rờ Vá\

 

PHỤ LỤC SỐ 5

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI NAM ĐẢO

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Trên bản đồ  tài liệu)	Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
pH	ph	Êa Phê	/ja pHe	Ya Phê
tH	th	Côư( M’Thi	cµ(/ mtHi	Chự Mơ Thi
cH	s	Êa Côhung	/ja cHuN	Ya Sung
kH	kh	Êa Khăk	/ja kHăk	Ya Khắc
p	p	Êa Pôp	/ja pop	Ya Pốp
t	t	Êa Tao	/ja taw	Ya Tao
c	ch	Côư( Mgar	cµ(/ m«gar	Chự Mơ Ga
k	c	Êa Kar	/ja kar	Ya Ca
	q	Êa Kuăng	/ja kwăN	Ya Quăng
/	Không phiên chuyển	Êa Tao	/ja taw	Ya Tao
/	Không phiên chuyển	Côư( Amung	cµ(/ /muN	Chự Mung
b-	b	Êa Bil	/ja b-il	Ya Bin
d-	đ	Êa Dưc&	/ja d-µc	Ya Đứt / Ya Đức
¾-	gi / d	Côư( Êa Jao	cµ(/ /ja ï-aw	Chự Ya Giao
g-	g	Êa Găm	/ja găm	Ya Găm
b / º	b	Krông Bu(k	kroN bu(k	Crông Búc
d / ë	đ	Êa Đrung	/ja ëru(N	Ya Đrung
× / dj	gi / d	Buôn Djam	bu»on ×am	Buôn Giam
Ö	Không phiên chuyển, trừ trường hợp trong từ “Öde Öga” chỉ người Ê đê	Côư( Êwi   Êđê Êga	cµ(/ ÖBi   Öde Öga	Chự Vi (núi)   Êđê Êga
s	x	Êa Suê	/ja swe	Ya Xuê
h	h	Êa Hiu	/ja hiw	Ya Hiu
B	v	Côư( Êwi	cµ(/ ÖBi	Chự Vi
j/y	d	Côư( Yang Sin	cµ(/ jaN sin	Chự Dang Xin
m	m	Êa Mu(c	/ja mu(c	Ya Mút
	mơ	Côư( Mgar	cµ(/ mgar	Chự Mơ Ga
n	n	Côư( Ni	cµ(/ ni	Chự Ni
ø	nh	Êa N)uôl	/ja øu»ol	Ya Nhuôn
N	ng	Buôn Ngam	bu»on Nam	Buôn Ngam
l	l	Êa Lac&	/ya lac	Ya Lách
r	r	Buôn Riêng	bu»on ri»eN	Buôn Riêng
-j- / -i»-	i	Buôn Riêng	bu»on ri»eN	Buôn Riêng
	y	Êa Siơ(k	/ja xi»F(k	Ya Xy Ấc
-w-/-u»-	u	Êa Kruê	/ja Krwe	Ya Cruê
	o	Côư( Kroa	cµ(/ krwa	Chự Croa
i	i	Côư( Sing	cµ(/ siN	Chự Xinh
i(	i	Buôn Tri(ng	bu»on tri(N	Buôn Tơ Rinh
e	ê	Êa Kruê	/ja Krwe	Ya Cruê
E	e	Êa Wer	/ja BEr	Ya Ve
E(	e	Côư( Ne(	cµ(/ ne(/	Chự Nẹ
µ	ư
µ(	ư	Côư( Sing	cµ(/ siN	Chự Xinh
F	ơ
F(	â	Êa Krơ(ng Côư( Tâo	/ja krF(N cµ(/ tF(w	Ya Crâng Chự Tâo
a	a	Êa Kar	/ja kar	Ya Ca
ă	a	Krông Pac&	kroN păc	Crông Pách
	ă	Ênao Lăk	Önaw lăk	Hồ Lăc
u	u	Êa Mbum	/ja m«bum	Ya Mơ Bum
u(	u
	ú	Côư( Mu(t	cµ(/ mu(t	Chự Mút
o	ô	Êa Kô	/ja ko	Ya Cô
	a	Côuôr Knia	cu»or k«ni»a	Chua Cơ Nya
	ôô	Côư( Hiông	cµ(/ hi»oN	Chự Hy Ôông
	o	Êa Sol Côư( Klo Êa Troh Kram	/ja sl cµ(/ kl /ja t«rh k«ram	Ya Xon Chự Clo Ya Tơro Cram
	oo
(	o	Côư( Po(ng	cµ(/ p(N	Chự Pong
	ó	Côư( Do(k	cµ(/ d-(k	Chự Đóc
ie	ie
uo	uô
-p	p	Êa Pốp	/ja pop	Ya Pốp
-t	t	Êa Kn)ôt	/ja køot	Ya Cơ Nhốt
-c	ch	Êa Lac&	/ya lac	Ya Lách
	t / c	Êa Pôc& Êa Dưc&	/ja poc /ja d-µc	Ya Pốt (Ya Pôốc) Ya Đứt (Ya Đức)
-k	c	Êa Khăk	/ja kHăk	Ya Khắc
-/	Dấu nặng  ở nguyên âm chính	Côư( Po(ng Côư( Do(k	cµ(/ p(N cµ(/ d-(k	Chự Pong Chự Đóc
-m	m	Êa Găm	/ja găm	Ya Găm
-n	n	Êa Muôn	/ja mu»ôn	Ya Muôn
-ø	nh	Côư( Yang Kuêôn)	cµ(/ jang kweø	Chự Dang Quênh
	n /ng
-N	ng	Côư( Po(ng	cµ(/ p(N	Chự Pong
-l	n	Côư( Côhil	cµ(/ cHil	Chự Sin
-r	bỏ	Ko( Siêr	ko(/ si»er	Cọ Xia
-w	u	Êa Hiu	/ja hiw	Ya Hiu
	o	Êa Tao	/ja taw	Ya Tao
bh	ph
bl	Bl	Côư( Ble(	cµ(/ ºlE(/	Chự Blẹ
-h	Không phiên chuyển	Buôn Côoah	bu»on cwah	Buôn Choa
	Hoặc thêm dấu hỏi ( ?) hoặc dấu sắc ( / ) trên nguyên âm đi trước	Êa Troh Kram Êa Rah Êa M’Doh	/ja t«roh kram /ja rah /ja md-(h	Ya Tơro Cram Ya Ra/Ya Rả Ya Mơ Đó
w/	u và dấu nặng ( . ) ở nguyên âm phía trước
	o và dấu nặng ( . ) ở nguyên âm phía trước
-jh	i
	y
	Bỏ và thêm dấu hỏi ( ?) hoặc sắc vào nguyên âm phía trước
br	br
b-h	ph	Buôn Bhung	bu»on b–hu(N	Buôn Phung
b-l	bl
b-r	br
pl	pl	Côư( Kplang	cµ(/ kplaN	Chự Cơ Plang
pr	pr
kp	cơp	Côư( Kpar	cµ(/ kpar	Chự Cơ pa
kt	cơt	Côư( Ktei	cµ(/ ktF(j	Chự Cơ Tây
kc	cơch
-j	i
	y	Côư( Ktei	cµ(/ ktF(j	Chự Cơ Tây
-j/	i và thêm dấu nặng  ( . ) ở nguyên âm phía trước
	y và thêm dấu nặng  ( . ) ở nguyên âm phía trước
kk	cơp
kb	cơb	Côư( Kbang	cµ(/ kbaN	Chự Cơ bang
kb-	cơb	Côư( Kbô	cµ(/ kb–o	Chự Cơ bô
kd	cơđ
kd-	cơđ	Buôn Kdêôc&	bu»on kd–e(c	Buôn Cơ Đếch
kï-	cơgi
kcH	cơs
kg	cơg
k×	cơgi
km	cơm	Côư( Kmrê	cµ(/ kmre	Chự Cơ Mrê
kn	cơn
kø	cơnh	Êa Kn)ôt	/ja køot	Ya Cơ Nhốt
kN	cơng
kh	cơh
ks	cơs	Êa Ksung	/ja ksuN	Ya Cơ Sung
kj/ky	cơd
kr	cr	Êa Troh Kram Êa Krơ(ng	/ja t«roh kram /ja krF(N	Ya Tơ Ro Cram Ya Crâng
kB	cơv
kl	cl	CÖôư( Klo	cµ(/ kl	Chự Clo
kh	kơh	Côư( K’hla	cµ(/ khla	Chự Cơ Hla
d-h	th	Côư( Dhung	cµ(/ d–huN	Chự Thung
dl	đl
ër	đr
d-l	đl	Côư( Dlung	cµ(/ d–luN	Chự Đlung
d-r	đr	Côư( Kdroah	cµ(/ kd–rwah	Chự Cơ Đroa
mp	mơp
mt	mơt	Côư( Mta	cµ(/ mta	Chự Mơ Ta
mc	mơch
mk	mơk
mpH	mơph
mtH	mơth	Côư( M’Thi	cµ(/ mtHi	Chự Mơ Thi
mcH	mơs
mkH	mơkh
mb	mơb
mb-	mơb	Buôn M’Bơn	ºu»on mb-Fn	Buôn Mơ Bơn
md	mơđ
md-	mơđ
mï	mơgi	Buôn M’Jui	ºu»on mïui»	Buôn Mơ Giui
m×	mơgi
mg-	mơg	Côư( Mgar	cµ(/ mgar	Chự Mơ Ga
ms	mơs
mm	mơm
mn	mơn
mø	mơnh
mN	mơng
mj	mơd	Buôn M’Yui	bu»on mjui	Buôn Mơ Dui
m/	mơ-	Buôn M’o	ºu»on m/o	Buôn Mơ O
mh	mơh	Buôn M’hei	bu»on mhF(j	Buôn Mơ Hây
ml	ml	Buôn M’Lia	ºu»on mli»a	Buôn Mlya
mr	mr	Côư( Mriô	cµ(/ mri»o	Chự Mryô
hb-	hơb
hd-	hơđ
hd	hơđ	Êa Hđung	/ja hëu(N	Ya Hơ Đung
Hj	hơd
hm	hơm
hn	hơn	Krông Hnăng	kroN hnăN	Crông Hơ Năng
HN	hơng
hr	hr
Hl	hl	Êa Hleo	/ja hlEw	Ya Hleo
H/	hơ-
hg	hơg
HB	hơv
ïh	s
×h	s
Tr	tơr	Êa Trang	/ja traN	Ya Tơ Rang
Tl	tl	Côư( Tliêr	cµ(/ tli»er	Chự Tlia       (Chự Tlya,  Tlyê)
g-r	gr	Côư( Gren	cµ(/ grEn	Chự Gren

– Lưu ý: yếu tố j, i» có chức năng là một giới âm trong các ngôn ngữ Nam Đảo, phương án chung là phiên chuyển thành chữ cái y hoặc i trong chữ quốc ngữ. Tuy nhiên, đây là một âm có cách đọc phụ thuộc vào nguyên âm, kể cả âm cuối, do đó tuỳ theo từng trường hợp cụ thể mà phiên chuyển cho gần nhất với tiếng dân tộc.

– Địa danh đặt trong ngoặc đơn ( ) thuộc cột “Ví dụ minh họa, Phiên chuyển sang tiếng Việt” trong Mẫu này là địa danh quen dùng.

 

PHỤ LỤC SỐ 6

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI TẠNG – MIẾN

a) Hệ thống âm

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
p	p	s	x
pj	pi	þ	ch
ph	ph	x	kh
t	t	v	v
th	th	z	d
k	k	ü	gi
kh	kh	Ä	g
q	k	w	w; u
qh	kh	h	h
b	b	i	i
bj	bi	y	u
d	đ	e	ê
g	g	O	ê
ts	s	E	e
tsh	s	¿	e
tþ	tr	µ	ư
tþh	tr	F	ơ
dz	gi	a	a
dü	gi	u	u
m	m	o	ô
mj	mi		o
n	n	ie	iê; ia
ø	nh	ia	ia
N	ng	i	io
l	l	ue	uê
Â	sl	uo	uô; ua
z	d	ua	ua
f	ph	V (mũi hoá)	Không phiên chuyển

b) Hệ thống thanh điệu

Thanh vị	Phiên chuyển sang tiếng Việt
33	Không dấu
24	Dấu sắc
45	Dấu sắc
34	Dấu sắc
55	Dấu sắc
32	Dấu huyền
42	Dấu huyền
21	Dấu nặng
11	Dấu nặng

 

PHỤ LỤC SỐ 7

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI THÁI – KAĐAI

a) Hệ thống âm

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
i	i	fa33 din33	Pha Đin
i(	i
e	ê	b35 pet31	Bó Pệt
e(	ê
E	e	năm31 lEN35	Nặm Léng
E(	e
µ	ư	na33 /µ33	Na Ư
µ(	ư
«	ơ	cieN32 sF33	Chiềng Sơ
«(	â	na32 lF(w32	Nà Lầu
a	a	mµ«N32 thaø33	Mường Thanh
ă	ă	năm31 lEN35	Nặm Léng
u	u	mµ«N32 mun32	Mường Mùn
u(	u
o	– ôô (trong trường hợp âm tiết  kết thúc bằng [Nk]) – ô (trong âm tiết mở và trong trường hợp âm cuối là [Np])	mµ«N32 mo33	Mường Mô
o(	ô
	– oo (trong trường hợp âm tiết kết thúc bằng [Nk]) – o (trong âm tiết mở và trong trường hợp âm cuối là [Np])	nNk 33 lăj33	Noong Lay
(	o
ph	ph
ie	– iê (ở âm tiết khép, nửa khép và nửa mở) – yê (ở âm tiết khép, nửa khép và nửa mở với âm đệm w ở trước) – ia (ở âm tiết mở) – ya (ở âm tiết mở với âm đệm w ở trước)	cieN32 saj31       kEw35 pie33	Chiềng Sại Kéo Pia
uo	– uô (ở âm tiết khép, nửa khép và nửa mở) – ua (ở âm tiết mở)	k33 luoN33 năm31 nuo33	Co Luông Nặm Nua
µ«	– ươ (ở âm tiết khép, nửa khép và nửa mở) – ưa (ở âm tiết mở)	mµ«N32 thaø33   na32 xµF33	Mường Thanh Nà Khưa
th	th	năm31 tha33	Nặm Tha
kh	kh
p	p	xuoj323 pEn32	Khuổi Pèn
t	t	na33 toN35	Na Tống
c	ch	cieN32 saj31	Chiềng Sại
k	– k (khi đứng trước các nguyên âm dòng trước) – c (khi đứng trước các nguyên âm dòng giữa và dòng sau và khi đứng ở cuối âm tiết) – q (khi đứng trước âm đệm w).	k33 kin33 k33 luoN33 na32 băk35	Co Kin Co Luông Nà Bắc
b	b	na32 băk35	Nà Bắc
d	d	fa33 din33	Pha Đin
bú	bh
dú	dh
m	m	năm31 lEN35	Nặm Léng
n	n	năm31 lEN35	Nặm Léng
ø	nh	mµFN32 øE35	Mường Nhé
N	ng	k33 luoN33	Co Luông
ts	ch
f	ph	fa33 din33	Pha Đin
s	s	xuoj323 sµFj31	Khuổi Sượi
x	kh	xuoj323 dEN33	Khuổi Đeng
h	h
v	v	na32 vaj32	Nà Vài
z	d	na32 ze32	Nà Dề
Ä	g
l	l	k33 luoN33	Co Luông
lò	sl	kok35 lòom32	Cốc Slồm
r	r
w	– u (khi ở vị trí âm cuối mà trước nó là các nguyên âm i, e, E hoặc các nguyên âm ngắn), hoặc (khi ở vị trí âm đệm mà sau nó là các nguyên âm «(, iê), hoặc (khi  đứng sau phụ âm k). – o (khi ở vị trí âm cuối mà trước nó là nguyên âm dài hoặc khi ở vị trí âm đệm mà sau nó là các nguyên âm a, ă(, E)	na32 diw32 na32 lF(w32     na32 swaN32 na32 haw35	Nà Đìu Nà Lầu Nà Soàng Nà Háo
j	–   i (ở vị trí âm đệm), hoặc (ở vị trí âm cuối mà trước nó là các nguyên âm dài) –   y (ở vị trí âm cuối mà trước nó là nguyên âm ngắn)	cieN32 saj31 cieN32 nFj33   µ«N32 lăj33 năm31 căj32	Chiềng Sại Mường Lay Nặm Chày

Lưu ý:

– Phụ âm quặt lưỡi như tþ, § … được ghi bằng các phụ âm đồng vị tương ứng không quặt lưỡi.

Ví dụ:

tþ được ghi bằng “ch”

§ được ghi bằng “s”

– Đối với các tổ hợp phụ âm hay các phụ âm tiền xát, tiền mũi, chúng ta có thể ghép các con chữ (chữ cái) Quốc ngữ để thể hiện chúng.

Ví dụ:

bl được ghi là “bl” 

ml được ghi là “ml”

b)  Hệ thống thanh điệu

Đặc điểm của thanh điệu trong các ngôn ngữ Thái – Kadai:

– Số lượng các thanh điệu trong các ngôn ngữ Tày – Thái không phải bao giờ cũng giống nhau.

– Ngay cả các ngôn ngữ có số lượng thanh điệu bằng nhau thì đường nét và âm vực của các thanh này không phải bao giờ cũng giống nhau.

– Có thanh điệu giống tiếng Việt, có thanh điệu không giống tiếng Việt.

Sử dụng hệ thống dấu thanh của chữ Quốc ngữ hiện có để mô phỏng một cách tương đối thanh điệu các âm tiết trong các ngôn ngữ Thái – Kađai. Việc lựa chọn dấu thanh tùy thuộc vào việc thanh điệu trong ngôn ngữ đó gần nhất với thanh nào trong tiếng Việt, trong đó đặc điểm quan trọng nhất là âm vực của toàn thanh điệu và đường nét ở nửa cuối của thanh điệu.

Hệ thống thanh điệu tiếng Tày: 

Thanh vị	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Địa danh DTTS (Phiên âm)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
35	Dấu sắc	nF(m31 lEN35	Nậm Léng
33	Không dấu	k33 luoN33	Co Luông
32	Dấu huyền	cieN32 saj31	Chiềng Sại
323	Dấu hỏi	xuoj323 dEN33	Khuổi Đeng
31	Dấu nặng	năm31 lEN35	Nặm Léng
21	Dấu huyền

 

PHỤ LỤC SỐ 8

MẪU PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH GỐC NHÓM NGÔN NGỮ – TỘC NGƯỜI VIỆT – MƯỜNG

Âm, tổ hợp âm tiếng DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt	Ví dụ minh họa
		Địa danh DTTS (Ghi bằng kí hiệu ngữ âm quốc tế)	Phiên chuyển sang tiếng Việt
p	p
t	t	tF(n55miø55	Tân Minh
ÿ	tr	ÿuN55bi55	Trung Bi
c	ch	XE55 cwăN55	Khe Choăng
k	c, k, q	kwat21	Quạt
pH	ph	kau955 pHN55	Cao Phong
tH	th	/iíen55 tHµFN21	Yên Thượng
kH	kh
b	b	XE55 bu(N35	Khe Búng
d	đ	lu35 saN35	Đú Sáng
ï	ch
m	m	m iíen32 doj32	Miền Đồi
n	n	nam55 f(N55	Nam Phong
ø	nh	z55 øF(n55	Do Nhân
N	ng	Nuon32 nF(j21	Nguồn Nậy
s	x
§	s	kE323 §u(N32	Kẻ Sùng
h	h
B	v
v	v
z	d
j	d
f	ph	ban323 fo(N32	Bản Phồng
X	kh	XE55 na32	Khe Nà
Ä	g	ÄEø32 nan32	Gành Nàn
l	l
r	r	rau932 ÿE55	Rào Tre
i	i
e	ê
E	e
µ	ưư
µ(	ư
F	ơ
F(	â
a	A	ÿi35 naN55	Trí Nang
ă	ă	laN32 kăj	Làng Cay
u	uu
u(	u	kE323 §u(N32	Kẻ Sùng
o	ôô
o(	ô
	oo, o	ka32 rN32	Cà Roòng
(	o
iF	iê, ia
uF	uô, ua	buF55	Bua
µF	ươ, ưa

 

PHỤ LỤC SỐ 9

HƯỚNG DẪN PHIÊN CHUYỂN ĐỊA DANH NGÔN NGỮ GỐC CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ SANG TIẾNG VIỆT VÀ CÁCH VIẾT ĐỊA DANH

1. Hướng dẫn phiên chuyển địa danh ngôn ngữ gốc các dân tộc thiểu số sang tiếng Việt

Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Ba Na  (Phụ lục số 1) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Ba Na, Co, Giẻ – Triêng, Xơ đăng, Hrê, Brâu, Cơ Ho, Mnông, Mạ, Xtiêng, Chơ Ro. Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer (ngữ hệ Nam Á), trong đó có một số tộc người đã có chữ viết Latinh từ trước năm 1975 như: Co, Giẻ – Triêng, Xơ đăng, Hrê, Cơ Ho, Xtiêng.

Vùng cư trú của các dân tộc nhóm này chủ yếu tại các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đồng Nai, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Bình Phước, Tây Ninh.

2. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Hmông – Dao (Phụ lục số 2) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc: Mông, Dao và Pà Thẻn thuộc ngữ hệ Hmông – Dao, trong đó dân tộc Hmông, Dao đã có chữ viết.

Vùng cư trú của các dân tộc chủ yếu ở các tỉnh: Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Hoà Bình, một số vùng phía tây Thanh Hóa và Nghệ An.

3. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Khmer (Phụ lục số 3) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ dân tộc Khmer.

Vùng cư trú của các dân tộc nhóm này chủ yếu tại các tỉnh khu vực miền Tây Nam Bộ.

4. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Môn- Khmer Bắc Trường Sơn (Phụ lục số 4) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Bru – Vân Kiều, Tà Ôi và Cơ Tu.

Vùng cư trú của các dân tộc nhóm này chủ yếu tại khu vực miền tây các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam.

5. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Nam Đảo (Phụ lục số 5) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Chăm, Gia Rai, Ê Đê, Churu (Chru), Raglai (Ra Glai).

Vùng cư trú của các dân tộc nhóm này chủ yếu tại các tỉnh miền Trung và Tây nguyên: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Bình Thuận, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông. Ngoài ra, ở miền tây Nam Bộ và một vài vùng miền trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Thừa Thiên – Huế, Quảng Trị cũng có thể có các địa danh gốc Chăm.

6. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Tạng – Miến (Phụ lục số 6) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Lô Lô, Hà Nhì, La Hủ, Si La, Cống, Phù Lá. Các dân tộc này chưa có chữ viết riêng hoặc có cũng ít người còn đọc được.

Vùng cư trú của các dân tộc nhóm Tạng – Miến tại Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu.

7. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Thái – Kađai (Phụ lục số 7) được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Tày, Nùng, Thái, Lào, Lự, Giáy, Bố Y, La Ha, La Chí, Pu Péo, Cơ Lao.

Vùng cư trú của các dân tộc Thái chủ yếu tại vùng núi Tây Bắc, tây Thanh Hóa, Nghệ An; dân tộc Tày, Nùng cư trú chủ yếu tại vùng Đông Bắc; các dân tộc có ngôn ngữ thuộc nhánh Kađai chủ yếu cư trú tại các tỉnh biên giới phía Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang.

8. Mẫu phiên chuyển địa danh gốc nhóm ngôn ngữ – tộc người Việt- Mường (Phụ lục số 8): nhóm ngôn ngữ – tộc người Việt – Mường có 4 dân tộc: Kinh, Mường, Thổ, Chức trong đó có 3 dân tộc thiểu số. Mẫu này được áp dụng khi phiên chuyển địa danh có gốc ngôn ngữ các dân tộc Mường, Thổ, Chức.

Vùng cư trú của các dân tộc Mường, Thổ, Chức tại các tỉnh Hòa Bình, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình.

2. Cách viết địa danh Việt Nam

a) Cách viết địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc tiếng Việt

– Sử dụng bộ chữ cái tiếng Việt để viết các địa danh theo đúng chính tả tiếng Việt: Bảng chữ cái tiếng Việt gồm các chữ cái xếp theo thứ tự: A, Ă, Â, B, C, D, Đ, E, Ê, G, H, I, K, L, M, N, O, Ô, Ơ, P, Q, R, S, T, U, Ư, V, X, Y.

– Địa danh sau khi chuẩn hóa được thể hiện bằng chữ tiếng Việt, giữa các âm tiết không có gạch nối, không có dấu phẩy treo.

– Viết hoa các chữ đầu âm tiết của danh từ riêng và không dùng gạch nối các địa danh Việt Nam và địa danh đọc theo âm Hán – Việt. Trật tự các dấu thanh điệu: Không dấu, huyền, hỏi, ngã, sắc, nặng.

Ví dụ: Thái Nguyên, Hà Nội, Trường Sa…

– Những địa danh Việt Nam mà danh từ riêng chỉ có một âm tiết và danh từ chung trở thành bộ phận không thể tách rời địa danh thì viết hoa tất cả các chữ đầu danh từ chung và danh từ riêng của địa danh đó.

Ví dụ: Hồ Tây, Cửa Lò, Bến Nghé, Vũng Tàu, Lạch Trường, Vàm Cỏ, Buôn Hồ, Bản Keo, Sóc Trăng, Cù Lao Chàm…

– Địa danh chỉ có một con chữ nguyên âm, thì dấu thanh được đặt vào con chữ nguyên âm đó.

Ví dụ: làng Dục Tú, xóm Thanh Hà, Sông Hồng

– Địa danh có một con chữ nguyên âm mang dấu phụ: Ă, Â, Ê, Ô, Ơ, Ư và kết thúc bằng bất kỳ con chữ nào, thì dấu thanh đặt ở con chữ đó. Riêng ƯƠ, dấu đặt ở Ơ.

Ví dụ: sông Như Nguyệt, xã Nội Duệ, thôn Tiên Tiến

– Địa danh có hai con chữ nguyên âm và kết thúc bằng một con chữ phụ âm hoặc tổ hợp con chữ phụ âm, thì dấu thanh được đặt vào con chữ nguyên âm cuối.

Ví dụ: thôn Huy Hoàng, xóm Mạch Hoạch…

– Địa danh kết thúc bằng oa, oe, uy thì dấu thanh được đặt vào con chữ nguyên âm cuối.

Ví dụ: xóm Hoè Nhai, huyện Xuân Thuỷ

– Địa danh kết thúc bằng hai hoặc ba con chữ nguyên âm khác với oa, oe, uy thì dấu thanh được đặt vào con chữ nguyên âm sát nguyên âm cuối.

Ví dụ: xóm Bảy Núi, phố Lương Định Của

b) Cách viết địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc dân tộc thiểu số Việt Nam

– Sử dụng chữ cái hoặc tổ hợp chữ cái của bộ chữ tiếng Việt (trong một sô trường hợp có bổ sung bốn chữ cái  f, j, w, z)  để ghi các phụ âm đầu tương ứng hoặc phụ âm có cách đọc gần đúng với địa danh nguyên ngữ;

Ví dụ: Dak Bla (Đắc Bla), Có­( pah (Chư Pả), Ko( Siªr (Cä Xia), Phja Bióc

– Sử dụng các tổ hợp phụ âm đầu không có trong chính tả tiếng Việt như: Kr, Br, Bl, Pl, Sl, Đr, Gr, Gl để viết địa danh;

Ví dụ: Poáng Drang (Pong Đrang), Krông Jing (Krông Dinh), Có­( Krua (Ch­ Kroa), Có­( Mgar (Chư Mơ Ga).

– Đối với các phụ âm cuối không có trong chính tả tiếng Việt như: b, d, f, j, k, l, r, s, v, w, z được thay thế bằng các phụ âm tương ứng trong bộ chữ tiếng Việt và thanh điệu thích hợp.

Ví dụ: Mdrăk (Mơ Đrắc).

– Sử dụng chữ cái hoặc tổ hợp các chữ cái của bộ chữ tiếng Việt để ghi nguyên âm tương ứng hoặc nguyên âm có cách đọc gần đúng với địa danh nguyên ngữ.

Ví dụ: Ko( Siªr (Cä Xia).

– Sử dụng các chữ cái ghép oo, ôô để ghi nguyên âm dài của địa danh nguyên ngữ.

Ví dụ: Cầu Roòn, Áng Tôồng, Bơ Ngoong, Đắc Choong, A Nôông.

– Sử dụng dấu thanh của tiếng Việt để ghi các thanh tương ứng hoặc gần đúng của địa danh nguyên ngữ.

Ví dụ: Dak teh (Đắc Tẻ), Có­( pah (Chư Pả).

– Quy định phiên chuyển địa danh gốc ngôn ngữ dân tộc thiểu số sang tiếng Việt được quy định tại các Phụ lục số 1, Phụ lục số 2, Phụ lục số 3, Phụ lục số 4, Phụ lục số 5, Phụ lục số 6, Phụ lục số 7, Phụ lục số 8 của Quy chuẩn này;

c) Cách viết địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc tiếng nước ngoài

– Các địa danh Việt Nam có ngôn ngữ gốc tiếng nước ngoài thực hiện theo các quy định về cách viết địa danh nước ngoài tại Quy chuẩn này.

Ví dụ: bệnh viện Xanh Pôn, phố Yecxanh