QUYẾT ĐỊNH 4782/QĐ-BYT NĂM 2020 VỀ BỘ TIÊU CHÍ KHUNG ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ DỊCH BỆNH TRUYỀN NHIỄM DO BỘ Y TẾ BAN HÀNH

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH BỘ TIÊU CHÍ KHUNG ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ DỊCH BỆNH TRUYỀN NHIỄM

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm ngày 21 tháng 11 năm 2007;

Căn cứ Nghị định số 75/2017/NĐ-CP ngày 20 tháng 6 năm 2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Căn cứ Kế hoạch số 1103/KH-BYT ngày 17/7/2020 của Bộ Y tế về việc xây dựng Bộ tiêu chí khung đánh giá nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Bộ tiêu chí khung đánh giá nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm.

Điều 2. Bộ tiêu chí khung đánh giá nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm là căn cứ để xây dựng các bộ tiêu chí đánh giá nguy cơ đối với từng bệnh truyền nhiễm cụ thể.

Điều 3. Cục Y tế dự phòng chủ trì, phối hợp với Cục Quản lý môi trường y tế, các Vụ/Cục/Viện/Trường thuộc Bộ Y tế và các đơn vị, tổ chức có liên quan xây dựng các bộ tiêu chí đánh giá nguy cơ đối với một số bệnh truyền nhiễm phổ biến, nguy hiểm.

Điều 4. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.

Điều 5. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Quản lý Môi trường y tế, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng; Vụ trưởng, Cục trưởng, Tổng cục trưởng các Vụ, Cục, Tổng cục thuộc Bộ Y tế; Viện trưởng các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur; Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Thủ trưởng y tế các Bộ, ngành; Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

BỘ TIÊU CHÍ KHUNG ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ DỊCH BỆNH TRUYỀN NHIỄM

(ban hành kèm theo Quyết định số 4782/QĐ-BYT ngày 18 tháng 11 năm 2020 của Bộ Y tế)

1. Bộ khung tiêu chí đánh giá

Sự lưu hành của bệnh trên ngườiSự lưu hành của bệnh trên ngườiSự lưu hành của bệnh trên ngườiSự lưu hành của bệnh trên người

Tỷ lệ mắc/ 100.000 dân trung bình trong 1 năm hoặc 5 năm gần đây nhất.

Tỷ lệ hiện mắc bệnh trong 1 năm hoặc 5 năm gần nhất trên 100.000 dân của một xã.

Số ca mắc bệnh ở xã x 100.000/ tổng dân số của xã ở cùng thời điểm.

– Số liệu giám sát bệnh truyền nhiễm theo Thông tư 54/2015/TT-BYT

– Số liệu niên giám thống kê y tế

– Trạm y tế

– Số liệu từ các nguồn giám sát khác (nếu có)

Trạm y tế xã xã lấy số liệu theo Thông tư 54/2015/TT-BYT từ cấp huyện.

Sự lưu hành của bệnh trên động vật, môi trườngSự lưu hành của bệnh trên động vật, môi trườngSự lưu hành của bệnh trên động vật, môi trườngSự lưu hành của bệnh trên động vật, môi trường

Bệnh có lưu hành trên động vật tại địa phương hay không?

Bệnh có xảy ra ở động vật trên địa bàn xã trong 5 năm qua.

Có/không

Số liệu giám sát thường xuyên, giám sát trọng điểm, nghiên cứu của ngành Thú Y huyện

Xã không có cán bộ thú y, chỉ có phòng nông yệnnghiệp của Hu Cần lấy số liệu từ cấp huyện để đánh giá.

Miễn dịch cộng đồngMiễn dịch cộng đồngMiễn dịch cộng đồngMiễn dịch cộng đồng

Tỷ lệ tiêm chủng

– Tỷ lệ tiêm chủng >=90%

– Tỷ lệ tiêm chủng 70- <90%

– Tỷ lệ tiêm chủng 50% – < 70%

– Tỷ lệ tiêm chủng dưới 50%

– Có thôn/bản có tỷ lệ tiêm chủng dưới 30%

Tỷ lệ tiêm chủng là tỷ lệ số người được tiêm (đủ liều)/ tổng số người có nguy cơ sinh sống ở địa bàn xã.

Số người được tiêm (đủ liều)/ tổng số người có nguy cơ sinh sống ở địa bàn xã x 100%

– Số liệu báo cáo tiêm chủng (tiêm chủng mở rộng, tiêm chủng dịch vụ, tiêm chủng chống dịch)

Yếu tố nguy cơ của bệnh dịchYếu tố nguy cơ của bệnh dịchYếu tố nguy cơ của bệnh dịchYếu tố nguy cơ của bệnh dịch

Các chỉ số về sự có mặt, mật độ của véc tơ, vật chủ trung gian truyền bệnh.

Sự có mặt và mật độ của các véc tơ, vật chủ trung gian truyền bệnh: muỗi, bọ chét và các vật chủ trung gian truyền bệnh khác.

Các công thức tính sự có mặt, mật độ của các véc tơ, vật chủ trung gian truyền bệnh… đặc thù cho từng bệnh

Số liệu giám sát của địa phương hoặc của cơ quan kỹ thuật cấp trên

Ví dụ đối với bệnh SXHD: Chỉ số nhà có bọ gậy muỗi Aedes; Chỉ số dụng cụ chứa nước có bọ gậy muỗi Aedes; Chỉ số BI; Chỉ số mật độ bọ gậy muỗi Aedes; Chỉ số mật độ muỗi Aedes; Chỉ số nhà có muỗi Aedes.

Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hộiĐặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hộiĐặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hộiĐặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội

Đặc điểm về khí hậu

Đặc điểm về khí hậuĐặc điểm về khí hậuĐặc điểm về khí hậuĐặc điểm về khí hậu

Lượng mưa trung bình tháng (mm)

Lượng mưa trung bình tháng (mm) tại địa phương

Lượng mưa trung bình tháng tính theo đơn vị mm

Đài khí tượng thủy văn của tỉnh/Thành phố và các nguồn số liệu khác

Một số dịch bệnh truyền nhiễm có liên quan tới điều kiện khí hậu, thời tiết. Tuy nhiên, cần lấy số liệu trung bình của tỉnh/TP chứ không có riêng cho từng xã, phường. Không khả thi ở tuyến xã, cần thông qua CDC tỉnh lấy số liệu từ Đài KTTV.

Đặc điểm địa lý và mức độ đô thị hóa của địa phươngĐặc điểm địa lý và mức độ đô thị hóa của địa phươngĐặc điểm địa lý và mức độ đô thị hóa của địa phươngĐặc điểm địa lý và mức độ đô thị hóa của địa phương

– Đô thị loại I

– Đô thị loại II

– Đô thị loại III

– Đô thị loại IV

– Đô thị loại V

– Nông thôn

– Miền núi

– Đô thị loại I

– Đô thị loại II

– Đô thị loại III

– Đô thị loại IV

– Đô thị loại V

– Nông thôn

– Miền núi

Theo quy định của Chính phủ

Mức độ đô thị hoá và loại đô thị có liên quan đến sự bùng phát của một số dịch bệnh truyền nhiễm, ví dụ sốt xuất huyết dengue.

Đặc điểm kinh tế – xã hộiĐặc điểm kinh tế – xã hộiĐặc điểm kinh tế – xã hộiĐặc điểm kinh tế – xã hội

Mật độ dân số trên địa bàn xã

Là mật độ dân số của xã tính theo số người/km²

Tổng dân số của xã/ diện tích đất của xã tính theo km²

Theo niên giám thống kê Ủy ban nhân dân cấp xã và nguồn khác

Điều kiện về hành vi vệ sinh, thói quen thuận lợi cho bệnh phát triểnĐiều kiện về hành vi vệ sinh, thói quen thuận lợi cho bệnh phát triểnĐiều kiện về hành vi vệ sinh, thói quen thuận lợi cho bệnh phát triểnĐiều kiện về hành vi vệ sinh, thói quen thuận lợi cho bệnh phát triển

Kiến thức, thái độ, thực hành phòng chống dịch của người dân trong xã.

Kiến thức, thái độ, thực hành phòng chống dịch của người dân trong xã (dựa vào khảo sát đánh giá định lượng hoặc đánh giá định tính của cán bộ y tế)

Theo tỷ lệ phân theo các mức hoặc đánh giá định tính theo 3-5 mức

Khảo sát nhanh 100 hộ gia đình/ đối tượng đích hoặc đánh giá định tính của cán bộ y tế địa phương

Điều kiện giao thương và tập trung đông ngườiĐiều kiện giao thương và tập trung đông ngườiĐiều kiện giao thương và tập trung đông ngườiĐiều kiện giao thương và tập trung đông người

Cửa khẩu, sân bay, cảng biển

Theo quy định hiện hành

Có/không

Theo thông tin của địa phương

Các tiêu chí về điều kiện giao thương và tập trung đông người thường là yếu tố quan trọng đối với các dịch bệnh truyền nhiễm mới nổi, mới xâm nhập và chưa có vắc xin, ví dụ COVID-19.

Năng lực đáp ứng, chỉ đạo điều hành của địa phươngNăng lực đáp ứng, chỉ đạo điều hành của địa phươngNăng lực đáp ứng, chỉ đạo điều hành của địa phươngNăng lực đáp ứng, chỉ đạo điều hành của địa phương

Có ban chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm ở người.

Quyết định thành lập Ban chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm ở người

Có, hoạt động thường xuyên (1 tháng/1 lần)

Có, nhưng hoạt động không thường xuyên Không có

UBND cấp xã cung cấp

1. Hướng dẫn sử dụng Bộ tiêu chí khung đánh giá nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm
2. Bộ tiêu chí khung làm cơ sở xây dựng các Bộ tiêu chí cụ thể cho từng bệnh truyền nhiễm bằng cách lựa chọn những tiêu chí quan trọng, đặc thù, có ảnh hưởng đến sự phát sinh và bùng phát dịch.
3. Trên cơ sở tiêu chí khung, có thể phát triển chi tiết thành các tiêu chí cụ thể hơn để phù hợp khi xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá nguy cơ cho từng bệnh.
4. Khi xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá nguy cơ cho từng bệnh, cần xác định tiêu chí chính quyết định sự hình thành, lây lan của bệnh đó.
5. Bộ tiêu chí từng bệnh sẽ bao gồm 2 nhóm: nhóm các tiêu chí chính và nhóm các tiêu chí liên quan.

– Nhóm tiêu chí chính là tập hợp các tiêu chí quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sự bùng phát của dịch bệnh. Các chỉ số này, tuỳ theo đặc điểm của từng dịch bệnh cụ thể, sẽ được lựa chọn từ các nhóm các tiêu chí trong bộ tiêu chí khung chung về đặc điểm dịch tễ của bệnh.

– Tiêu chí chọn lựa liên quan sẽ là tiêu chí ảnh hưởng trực tiếp, cơ bản đến sự bùng phát của dịch bệnh, có khả năng phân biệt nguy cơ giữa các địa phương.

5. Trong Bộ tiêu chí khung không tiến hành chấm điểm, việc cho điểm chỉ tiến hành khi xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá nguy cơ cho từng bệnh cụ thể.

– Xây dựng bộ chỉ số đảm bảo điểm số các nhóm chỉ số không triệt tiêu nhau; Điểm số nhóm chỉ số chính được tính với ít nhất 70/100 điểm tổng số.

– Tuỳ theo từng bệnh dịch cụ thể mà xác định các tiêu chí và số lượng tiêu chí phù hợp. Mỗi nhóm từ 5 đến 10 tiêu chí; Trong mỗi tiêu chí cần chia ra các tiêu chí con thể hiện các mức độ đạt được để chấm điểm theo thang điểm.

– Việc xác định thang điểm và từng điểm số cụ thể cho các tiêu chí sẽ phụ thuộc vào mức độ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự bùng phát của dịch bệnh. Việc xác định này thông qua ý kiến chuyên gia và các bằng chứng từ thực tiễn, giám sát, nghiên cứu.

6. Áp dụng chấm điểm cho các tiêu chí đưa ra việc đánh giá nguy cơ theo 3 mức như sau:

– Nguy cơ cao

– Có nguy cơ

– Nguy cơ thấp

7. Đối tượng sử dụng Bộ tiêu chí: Ban chỉ đạo Phòng chống dịch/Ban Chăm sóc sức khỏe cấp huyện, cấp xã.
8. Phạm vi áp dụng:

– Cho địa bàn cấp huyện, cấp xã.

– Đánh giá định kỳ (hàng năm hoặc đột xuất) về nguy cơ dịch bệnh có thể xâm nhập, phát sinh, bùng phát tại địa phương./.