TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 10060:2013 (ISO 17070:2006) VỀ DA – PHÉP THỬ HÓA – XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG PENTACLOPHENOL

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 10060:2013

ISO 17070:2006

DA – PHÉP THỬ HÓA – XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG PENTACLOPHENOL

Leather – Chemical tests – Determination of pentachlorophenol content

Lời nói đầu

TCVN 10060:2013 hoàn toàn tương đương với ISO 17070:2006

TCVN 10060:2013 do Ban kỹ thuật Tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 120 Sản phẩm da biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

DA – PHÉP THỬ HÓA – XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG PENTACLOPHENOL

Leather – Chemical tests – Determination of pentachlorophenol content

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp xác định hàm lượng pentaclophenol (PCP), các muối và este của nó có trong da.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 4851 (ISO 3696), Nước phân tích dùng trong phòng thí nghiệm – Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử.

TCVN 7117 (ISO 2418), Da – Phép thử hóa, cơ lý và độ bền màu – Vị trí lấy mẫu.

TCVN 7126 (ISO 4044), Da – Chuẩn bị mẫu thử hóa.

TCVN 10048 (ISO 4684), Da – Phép thử hóa – Xác định chất bay hơi.

3. Nguyên tắc

Trước hết, mẫu da được chưng cất hơi.

Sau khi chiết trong n-hexan, PCP được axetyl hóa bằng anhyđrit axetic và axetat PCP được phân tích bằng sắc ký khí với detector bẫy điện tử (ECD) hoặc detector chọn lọc khối lượng (MSD). Thực hiện định lượng bằng chuẩn ngoại và việc hiệu chỉnh được thực hiện bằng chuẩn nội.

4. Thiết bị, dụng cụ

4.1. Sắc ký khí với ECD hoặc MSD

4.2. Cân phân tích, cân chính xác đến 0,1 mg.

4.3. Thiết bị, dụng cụ phù hợp được thiết kế để chưng cất bằng hơi.

4.4. Máy lắc.

4.5. Bình định mức, 500 ml, 50 ml.

4.6. Bình Erlenmayer (nón), 100 ml

4.7. Phễu chiết, 250 ml, hoặc bình phù hợp để chiết pha hữu cơ và pha nước, có thể nắp được kín khít để lắc mạnh.

4.8. Pipet Pasteur, pipet chia độ, pipet tự động phù hợp.

4.9. Giá lọc với giấy lọc Loại 4, đường kính 125 mm.

5. Thuốc thử

Trừ khi có quy định khác, chỉ sử dụng hóa chất cấp độ tinh khiết phân tích. Nước sử dụng là nước cất hoặc nước khử ion Loại 3 theo TCVN 4851 (ISO 3696).

5.1. Dung dịch PCP

Nồng độ pentaclophenol có thể bao gồm pentaclophenol tự do, muối và este.

5.1.1. Pentaclophenol,  100 mg/ml trong axeton.

5.1.2. Axetat-PCP, 10 µg/ml trong n-hexan.

5.1.3. Chuẩn axetat-PCP, axetat-PCP 0,04 µg/ml (tương ứng với 0,0346 mg PCP/l) trong n-hexan.

5.2. Tetracloguaiacol (TCG) (tetraclo-o-metoxyphenol), axeton 100 µg/ml, đánh dấu và chuẩn nội, điểm nóng chảy từ 118⁰C đến 119⁰C.

5.3. Axit sulfuric, 1 mol/l.

5.4. n–Hexan, để phân tích cặn.

5.5. Kali cacbonat, K₂CO­₃

5.6. Anhyđrit axetic, C₄H₆O₃

5.7. Natri sulfat khan.

5.8. Nước cất, Loại 3 theo TCVN 4851 (ISO 3696)

5.9. Trietylamin.

5.10. Axeton

6. Lấy mẫu và chuẩn bị mẫu

Nếu có thể, lấy mẫu theo TCVN 7117 (ISO 2418) và nghiền da theo quy định của TCVN 7126 (ISO 4044). Nếu không thể lấy mẫu theo quy định của TCVN 7117 (ISO 2418) (ví dụ trong trường hợp da được lấy từ các sản phẩm đã hoàn thiện như giầy, quần áo), thì chi tiết về việc lấy mẫu phải được nêu trong báo cáo thử nghiệm.

7. Cách tiến hành

7.1. Chưng cất bằng hơi

Cân chính xác khoảng 1,0 g mẫu da vào bình chưng cất (4.3). Cho thêm 20 ml axit sulfuric 1 mol/l (5.3) và 0,1 ml dung dịch gốc TCG (5.2). Chưng cất bằng hơi hỗn hợp trong bình bằng cách sử dụng một thiết bị chưng cất hơi phù hợp. Sử dụng bình định mức 500 ml (4.5) có chứa 5 g K₂CO­_3­ (5.5) làm bình hứng.

Chưng cất khoảng 450 ml. Cho thêm nước đến vạch định mức.

Trong trường hợp có quá nhiều bọt, nên giảm nhiệt.

7.2. Chiết lỏng – lỏng và axetyl hóa

7.2.1. Chuyển 100 ml phần chưng cất thu được trong 7.1 vào phễu chiết (4.7).

7.2.2. Cho thêm 20 ml n-Hexan (5.4), 0,5 ml trietylamin (5.9) và 1,5 ml anhyđrit axetic (5.6) vào dung dịch và lắc mạnh bằng máy lắc cơ học (4.4) trong 30 min.

Bước tạo dẫn xuất là phản ứng hai pha và phụ thuộc rất nhiều vào cường độ lắc. Sử dụng máy lắc cơ học phù hợp với tần suất cao (ít nhất 200 vòng/phút). Không được lắc bằng tay vì sẽ cho kết quả không chính xác. Nên điều hòa áp suất trước khi đặt phễu chiết (4.7) vào máy lắc (4.4).

7.2.3. Sau khi tách pha, chuyển lớp hữu cơ vào bình nón 100 ml (4.6) và lắc lại lớp nước với 20 ml n-hexan.

7.2.4. Loại nước trong hỗn hợp dịch chiết n-hexan, bằng natri sulfat khan (5.7) trong bình nón 100 ml (4.6) trong khoảng 10 min.

7.2.5. Tiếp theo, sử dụng phễu lọc (4.9) để lọc định lượng dung dịch chiết n-hexan, rửa cặn bằng n-hexan và thu lại vào bình định mức 50 ml (4.5).

7.2.6. Làm đầy đến vạch định mức bằng n-hexan.

7.2.7. Phân tích dung dịch này bằng GC (4.1).

7.3. Chuẩn bị hỗn hợp hiệu chuẩn của PCP và TCG đã axetyl hóa

7.3.1. Dẫn xuất hóa chuẩn PCP và TCG để xác định tỉ lệ thu hồi

Để tính toán tỷ lệ thu hồi, chuẩn bị hỗn hợp chuẩn PCP/TCG như đối với mẫu.

Lấy 100 µl dung dịch gốc (5.1.1) và 100 µl TCG (5.2) cho vào bình chưng cất cùng với 20 ml axit sulfuric (5.3). Xử lý dung dịch này như đối với mẫu.

Tỉ lệ thu hồi phải lớn hơn 90%.

7.3.2. Chuẩn axetat-PCP (chuẩn ngoại)

Cùng với việc phân tích, phân tích trực tiếp chuẩn axetat-PCP (5.1.3) bằng sắc ký khí. Nồng độ cuối cùng để phân tích GC là axetat-PCP 0,04 mg/l.

Chuẩn này được tính đến trong việc tính toán.

7.3.3. Dẫn xuất hóa chuẩn TCG

Thực hiện axetyl hóa như đối với mẫu 20 µl dung dịch TCG (5.2) trong 30 ml K₂CO­_{3 ­­}0,1 mol/l, và chuyển lớp hữu cơ sang bình định mức 50 ml (4.5).

Phân tích chuẩn TCG như thực hiện đối với mẫu.

7.4. Sắc ký khí mao quản (GC)

Các điều kiện sắc ký được mô tả dưới đây chỉ là ví dụ.

8. Biểu thị kết quả

So sánh diện tích của các pic đơn với diện tích của các pic chuẩn được phân tích tương tự và tính toán.

Tính nồng độ PCP theo phần khối lượng, w_PCP, tính bằng miligam trên kilôgam (mg/kg) mẫu da, theo công thức sau:

Trong đó

A: là diện tích pic;

c: là nồng độ chuẩn PCP tính bằng microgram trên mililít, µg/ml (5.1.3). (0,04 mg axetat-PCP tương đương với 0,0346 mg PCP tự do);

m: là khối lượng mẫu tính bằng gam, g;

V: là thể tích mẫu cuối cùng tính bằng mililít, ml;

β: là hệ số pha loãng;

F: là hệ số chuẩn nội (TCG)

Chỉ số:

PCP_t là chuẩn pentaclophenol;

TCG là chuẩn nội.

Kết quả được dựa trên chất khô:

W_PCP-khô = w_PCP x D

Trong đó

D là hệ số quy đổi sang chất khô: D = 100/100 – w;

w là chất bay hơi được xác định theo TCVN 10048 (ISO 4684).

9. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải bao gồm các thông tin sau:

a) viện dẫn tiêu chuẩn này (TCVN 10060:2013 (ISO 17070)).

b) loại, nguồn gốc và ký hiệu của mẫu da được phân tích và phương pháp lấy mẫu đã sử dụng;

c) kết quả phân tích hàm lượng PCP tính bằng miligam trên kilôgam (mg/kg) được làm tròn đến một chữ số sau dấu phẩy.

d) chi tiết của các sai lệch so với quy trình chuẩn.

e) ngày thử nghiệm.

Phụ lục A

(tham khảo)

Độ tin cậy của phương pháp

Giới hạn định lượng PCP: 0,1 mg/kg

Tỉ lệ thu hồi PCP: 96 % đến 107 % (0,09 ppm đến 3 ppm)

Tỉ lệ thu hồi chuẩn axetat-PCP: 80 %

Có thể định lượng tri-và tetraclophenol.

Phương pháp đã được thử nghiệm trong phép thử liên phòng thí nghiệm với ba mẫu da khác nhau (A, B và C).

Bảng A.1 – Phép thử liên phòng thí nghiệm

Các giá trị tính bằng miligam trên kilôgam