TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 11187-2:2015 (ISO 8636-2:2007) VỀ ĐIỀU KIỆN KIỂM MÁY PHAY KIỂU CẦU – KIỂM ĐỘ CHÍNH XÁC – PHẦN 2: MÁY KIỂU CẦU DI ĐỘNG ĐƯỢC (KIỂU KHUNG CỔNG)

Số tham chiếu

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Pháp

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

G1

CHÚ DẪN:

1 Kính hiển vi

2 Dây căng

0,02 đối với chiều dài đo đến 2000

Đối với mỗi lượng tăng thêm 1000 với chiều dài vượt quá 2000, cộng thêm 0,01 vào dung sai tương ứng trước

Dung sai lớn nhất: 0,10

Dung sai cục bộ: 0,01 đối với chiều dài đo 1000

Kính hiển vi/camera CCD và dây căng hoặc các phương pháp khác

Nếu sử dụng kính hiển vi/camera CCD và dây căng, kính hiển vi/camera CCD phải được lắp trên ụ, dây căng phải được cố định vào từng đầu của bàn máy song song với chuyển động theo trục X của trụ máy (các giá trị đọc của kính hiển vi/camera CCD tại cả hai đầu của chuyển động cần giống nhau. Trong trường hợp này, độ chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc cho sai lệch độ thẳng).

Di chuyển trụ máy theo phương trục X và ghi lại các giá trị đọc.

G2

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng ZX (EBX: lắc dọc);

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ (EAX: lắc xoay);

c) Trong mặt phẳng nằm ngang XY (ECX: lắc ngang).

1 Ni vô đo

2 Ni vô chuẩn

3 Ống tự chuẩn trực

4 Gương

X ≤ 4000

a) và c)

0,04/1000

b)

0,02/1000

Đối với mỗi lượng tăng thêm 1000 với chiều dài vượt quá 4000, cộng thêm 0,01/1000 vào dung sai tương ứng trước

b)

Đối với mỗi lượng tăng thêm 1000 với chiều dài vượt quá 4000, cộng thêm 0,005/1000 vào dung sai tương ứng trước

a) Ni vô chính xác hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc kiểu quang học

b) Ni vô chính xác

c) Ống tự chuẩn trực hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc kiểu quang học khác

Ni vô hoặc dụng cụ đo phải được đặt trên bộ phận di động được:

a) (EBX: lắc dọc) theo phương trục X, chỉnh đặt một cách thẳng đứng;

b) (EAX: lắc xoay) theo phương trục Y, chỉnh đặt một cách thẳng đứng;

c) (ECX: lắc ngang) theo phương trục X, chỉnh đặt ống tự chuẩn trực nằm ngang.

Nếu chuyển động trục X gây ra sai lệch góc của cả ụ trục chính và bản kẹp gia công, phải thực hiện các phép đo độ chênh lệch của hai dịch chuyển góc này.

Các phép đo phải được thực hiện tại ít nhất 5 vị trí cách đều nhau dọc theo hành trình, theo cả hai chiều chuyển động.

Độ chênh lệch giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất không được vượt quá giá trị dung sai.

G3

a) Trong mặt phẳng nằm ngang XY (EXY);

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ (EZY).

0,02 đối với chiều dài đo đến 1000

Đối với mỗi lượng tăng thêm 1000 với chiều dài vượt quá 1000, cộng thêm 0,01 vào dung sai tương ứng trước

Dung sai lớn nhất: 0,04

Dung sai cục bộ: 0,01 đối với chiều dài đo 500

Thước kiểm thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng/giá đỡ và các căn mẫu hoặc các phương pháp quang học hoặc kính hiển vi và dây căng (chỉ đối với phép đo trong mặt phẳng nằm ngang)

Cố định xà ngang ở vị trí giữa độ cao và di chuyển trụ máy đến vị trí giữa hành trình.

Đặt một thước kiểm thẳng trên bàn máy, song song với chuyển động theo trục Y của ụ phay; nằm ngang đối với a) và thẳng đứng đối với b) (giá trị đọc của cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với thước kiểm thẳng tại cả hai đầu của chuyển động cần có giá trị giống nhau và trong trường hợp này, độ chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc cho sai lệch độ thẳng).

Gắn một cảm biến dịch chuyển thẳng vào ụ phay. Đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng phải vuông góc mặt chuẩn của thước kiểm thẳng.

Di chuyển ụ phay theo phương trục Y đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc. (chiều dài đo thường là chiều dài giữa hai trụ máy (không phải chiều dài toàn bộ của xà ngang). Trong các trường hợp khác, chiều dài đo phải theo thỏa thuận giữa nhà cung cấp/nhà sản xuất và người sử dụng).

G4

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ (EAY: lắc dọc);

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng ZX (EBY: lắc xoay);

c) Trong mặt phẳng nằm ngang XY (ECY: lắc ngang).

CHÚ DẪN:

1 Ni vô đo

2 Ni vô chuẩn

3 Ống tự chuẩn trực

4 Gương

Đối với a), b) và c): 0,04/1000

Dung sai cục bộ: 0,02/1000 cho chiều dài đo 300

a)

b)

c)

a) Ni vô chính xác hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc kiểu quang học

b) Ni vô chính xác

c) Ống tự chuẩn trực hoặc các dụng cụ đo sai lệch góc kiểu quang học khác

Ni vô hoặc dụng cụ đo phải được đặt trên bộ phận di động được:

a) (EAY: lắc dọc) theo phương trục Y, chỉnh đặt một cách thẳng đứng;

b) (EBY: lắc xoay) theo phương trục X, chỉnh đặt một cách thẳng đứng;

c) (ECY: lắc ngang) theo phương trục Y, chỉnh đặt ống tự chuẩn trực nằm ngang.

Nếu chuyển động trục Y gây ra sai lệch góc của cả ụ trục chính và bàn kẹp gia công, phải thực hiện các phép đo độ chênh lệch của hai dịch chuyển góc này.

Nếu áp dụng phép đo độ chênh lệch, ni vô chuẩn nên được đặt trên bàn kẹp gia công, và trụ máy phải ở vị trí giữa của khoảng hành trình của nó.

Các phép đo phải được thực hiện tại ít nhất 5 vị trí cách đều nhau dọc theo hành trình, theo cả hai chiều chuyển động.

Độ chênh giữa các giá trị đọc lớn nhất và nhỏ nhất không được vượt quá giá trị dung sai.

G5

0,02 đối với chiều dài đo 1000

Ke vuông và cảm biến dịch chuyển thẳng

Đặt trụ máy ở vị trí giữa, hướng một nhánh của ke vuông song song với dịch chuyển của trụ máy (trục X).

Cố định giá đỡ cảm biến dịch chuyển thẳng và cảm biến dịch chuyển thẳng trên ụ phay.

Đặt đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng tựa vào nhánh còn lại của ke vuông. Di chuyển ụ phay dọc theo xà ngang và đọc chỉ thị.

Xoay ke vuông góc 180°, lặp lại phép kiểm theo trình tự tương tự trên và tính giá trị trung bình của các sai lệch xác định được.

Đối với các máy lớn, lặp lại thao tác trên ở hai vị trí biên của trụ máy.

G6

a) trục X;

b) trục Y.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này cũng áp dụng thích hợp cho các ụ phay thẳng đứng phụ trên xà ngang.

Đối với a) và b): 0,02 cho chiều dài đo 300

Ke vuông dạng trụ, tấm kiểm, các căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

Đặt cầu, xà ngang và ụ phay ở giữa hành trình

Cố định cảm biến dịch chuyển thẳng trên ụ phay. Khóa xà ngang trên trụ máy, nếu có thể.

Đặt ke vuông dạng trụ trên một tấm kiểm được định hướng song song với chuyển động các trục X và Y được xác định bởi dịch chuyển dọc của cầu và dịch chuyển ngang của ụ phay; sau đó đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng trong mặt phẳng dọc trục tại điểm a₁ trên ke vuông dạng trụ. Di chuyển trục Z đến điểm a₂ và ghi lại giá trị đọc của cảm biến.

Xoay ke vuông dạng trụ góc 180° và lặp lại phép kiểm theo trình tự tương tự trên.

Tính giá trị trung bình của các sai lệch xác định được.

Tiếp đó thực hiện phép đo trong mặt phẳng ngang (YZ) tại các điểm b₁ và b₂.

Đối với các máy lớn, có thể thực hiện phép kiểm tại vị trí giữa và tại hai vị trí biên của ụ phay trên xà ngang.

G7

a) trục X;

b) trục Y.

Đối với a) và b): 0,02 cho chiều dài đo 500

Ke vuông dạng trụ, tấm kiểm, các căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

Đặt cầu, xà ngang và ụ phay ở giữa hành trình.

Cố định giá đỡ đồng hồ so có mặt số và cảm biến dịch chuyển thẳng trên ụ phay. Khóa ụ phay trên xà ngang, nếu có thể.

Đặt ke vuông dạng trụ trên một tấm kiểm được định hướng song song với chuyển động các trục X và Y được xác định bởi dịch chuyển dọc của cầu và dịch chuyển ngang của ụ phay; sau đó đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng trong mặt phẳng dọc trục tại điểm a₁ trên ke vuông dạng trụ. Di chuyển xà ngang đến điểm a₂ và đọc chỉ thị.

Xoay ke vuông dạng trụ góc 180° và lặp lại phép kiểm theo trình tự tương tự trên.

Tính giá trị trung bình của các sai lệch xác định được.

Tiếp đó thực hiện phép đo trong mặt phẳng ngang tại các điểm b₁ và b₂.

Đối với các máy lớn, có thể thực hiện phép kiểm tại vị trí giữa và tại hai vị trí biên của ụ phay trên xà ngang.

G8

a) Tại vị trí thấp nhất;

b) Tại vị trí giữa;

c) Tại vị trí cao nhất.

CHÚ DẪN:

1  Ni vô đo

2  Ni vô chuẩn

0,02/1000

Ni vô chính xác

Đặt ni vô tại vị trí giữa của xà ngang trên một tấm bề mặt thích hợp và đọc chỉ thị tại các vị trí đã định.

Nếu chuyển động trục R gây ra sai lệch góc của cả xà ngang và bàn kẹp gia công, phải thực hiện các phép đo độ chênh lệch của hai chuyển động góc này.

Nếu phép đo độ chênh lệch được áp dụng, ni vô chuẩn phải được đặt trên bàn kẹp gia công.

Đặt các ụ phay đối xứng so với bàn kẹp gia công.

Đối với các máy chỉ có duy nhất một ụ phay, ụ phay phải được đặt ở một vị trí trung tâm.

Tại mỗi vị trí phải khóa xà ngang Iại, nếu có thể.

G9

Đối với X ≤ 3000 và Y ≤ 2000: 0,030

Đối với mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000 theo trục X: cộng thêm 0,010

Đối với mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000 theo trục Y: cộng thêm 0,010

Dung sai cục bộ cho 1000 x 1000: 0,020

Các nivô chính xác và giá đỡ với các điểm tiếp xúc cách nhau 500 mm hoặc dụng cụ quang học hoặc dụng cụ khác

Cầu ở vị trí giữa hành trình (vị trí giữa).

Đặt ni vô chính xác cùng với giá đỡ trên bề mặt bàn máy và di chuyển ni vô theo các phương O-X và O-Y từng bước tương ứng với chiều dài của giá đỡ (500 mm) theo phương liên quan, và ghi lại các giá trị đọc.

Phương pháp kiểm G10 cũng có thể dùng được cho kiểm độ phẳng nếu không thực hiện gia công tinh bàn máy sau khi lắp ráp.

G10

a) Chuyển động của trụ máy (trục X);

b) Chuyển động của ụ phay (trục Y).

a) X ≤ 10 000: 0,05

Dung sai cục bộ: 0,02 đối với chiều dài đo 1000

b) Y ≤ 10 000: 0,03

Đối với mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000: cộng thêm 0,005

Dung sai lớn nhất: 0,06

Dung sai cục bộ: 0,03 đối với chiều dài đo 1000

Cảm biến dịch chuyển thẳng, thước kiểm thẳng và các căn mẫu

Lắp một cảm biến dịch chuyển thẳng vào trục chính phay hoặc vào ụ trục chính gần trục chính. Cảm biến dịch chuyển thẳng phải hướng vuông góc với bề mặt bàn máy và tiếp xúc trực tiếp với bề mặt bàn máy hoặc tiếp xúc với một căn mẫu được đặt trên bề mặt bàn máy.

a) Ụ phay ở vị trí giữa hành trình. Di chuyển ngang trụ máy theo phương trục X và ghi lại độ chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc.

Lặp lại phép kiểm ở hai vị trí khác của ụ phay, đối xứng với vị trí trước đó và ghi lại độ chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc theo cách tương tự.

Giá trị lớn nhất của các độ chênh lệch lớn nhất này cho sai lệch độ song song của trục X.

b) Xà ngang được khóa lại, nếu có thể. Di chuyển ụ phay theo phương trục Y và ghi lại độ chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc.

Lặp lại phép kiểm ở hai vị trí khác đối xứng với vị trí trước đó và ghi lại các độ chênh lệch lớn nhất của giá trị đọc theo cách tương tự.

Giá trị lớn nhất của các độ chênh lệch lớn nhất này cho sai lệch độ song song của trục Y.

G11

0,03 đối với chiều dài đo đến 2000

Đối với mỗi chiều dài tăng thêm 1000, cộng thêm 0,01 vào dung sai tương ứng trước

Dung sai lớn nhất: 0,1

Dung sai cục bộ: 0,02 cho chiều dài đo 1000 mm

Cảm biến dịch chuyển thẳng, ke chữ thập

Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng vào trục chính phay hoặc vào ụ gần với trục chính. Đặt đầu dò tiếp xúc với mặt cần đo của rãnh chữ T chuẩn hoặc sử dụng một vật mẫu có hình dạng thích hợp.

Di chuyển xà ngang và ghi lại thay đổi chỉ thị của cảm biến dịch chuyển thẳng.

G12

a) Tại gần đầu mút trục chính;

b) Tại vị trí cách đầu mút trục chính 300 mm.

Thực hiện các phép kiểm này cho từng trục chính phay của máy.

D = …

a)

b)

D ≤ 200

D > 200

a) 0,010

a) 0,015

b) 0,020

b) 0,030

Cảm biến dịch chuyển thẳng và trục kiểm

Lắp một cảm biến dịch chuyển thẳng vào bộ phận cố định của máy và đưa trục kiểm vào trục chính.

Đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng gần nhất có thể tới vị trí a), quay trục chính và ghi lại số chỉ.

Lặp lại thao tác tương tự trên tại vị trí b) ở khoảng cách 300 mm so với vị trí a).

CHÚ THÍCH: Một phép kiểm lựa chọn khác (kiểm các chuyển động có sai số của trục tâm quay) được trình bày ở R1.

G13

a) Độ đảo mặt mút bề mặt ngoài;

b) Độ đảo mặt mút trục chính (bao gồm cả độ trượt chiều trục có tính chu kỳ);

c) Độ trượt chiều trục có tính chu kỳ.

Thực hiện các phép kiểm này cho từng trục chính phay của máy ở vị trí thẳng đứng hoặc nằm ngang.

b)

c)

D ≤ 200

0,010

0,015

0,005

D > 200

0,015

0,020

0,010

Cảm biến dịch chuyển thẳng

Lắp giá đỡ cảm biến dịch chuyển thẳng và cảm biến dịch chuyển thẳng vào bộ phận cố định của máy.

a) 5.6.1.2.2

Đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng vuông góc với đường sinh, quay trục chính phay và ghi lại số chỉ.

b) 5.6.3.2

Đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng gần nhất có thể với cạnh ngoài của bề mặt phẳng tại vị trí M, quay trục chính phay và ghi lại số chỉ.

Lặp lại thao tác tương tự trên tại vị trí N sau khi di chuyển cảm biến dịch chuyển thẳng.

Xác định giá trị trung bình.

c) 5.6.2.2.1 và 5.6.2.2.2

Chèn một bi thép vào tâm trục chính (bằng các dụng cụ phụ trợ nếu cần thiết).

Định vị trí đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng để tiếp xúc với bi thép, quay trục chính và ghi lại số chỉ.

Giá trị và chiều của lực tác dụng vào phải do nhà sản xuất/nhà cung cấp quy định.

Nếu sử dụng các ổ trục được đặt tải hướng trục trước thì không cần tác dụng lực F.

CHÚ THÍCH: Một phép kiểm lựa chọn khác (kiểm các chuyển động có sai số của trục tâm quay) được trình bày ở R1.

G14

a) Trục X;

b) Trục Y.

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này cũng áp dụng được cho các ụ phay thẳng đứng phụ trên xà ngang.

Đối với a) và b): 0,03/500 (Khoảng cách giữa hai điểm tiếp xúc đo)

Cảm biến dịch chuyển thẳng/cần giá đỡ và thước kiểm thẳng hoặc tấm kiểm

Đặt một thước kiểm thẳng tại vị trí tâm bàn máy song song với chuyển động theo trục X của xà ngang trong mặt phẳng thẳng đứng.

Xà ngang ở vị trí giữa độ cao và khóa lại, ụ phay ở vị trí giữa hành trình và khóa lại, nếu có thể. Ống mang và dẫn hướng trục chính hoặc đầu trượt ở vị trí 1/3 hành trình tính từ ụ.

Lắp cần giá đỡ cùng với cảm biến dịch chuyển thẳng vào trục chính phay và điều chỉnh đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng chạm vào thước kiểm thẳng và ghi lại chỉ thị. Sau đó quay trục chính góc 180° và ghi lại chỉ thị mới. Tính độ chênh lệch giữa hai giá trị đọc rồi chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo.

Lặp lại phép đo trên với thước kiểm thẳng được chỉnh đặt song song với chuyển động theo trục Y.

G15

CHÚ THÍCH: Phép kiểm này cũng áp dụng được cho các ụ phay thẳng đứng phụ trên xà ngang.

CHÚ DẪN:

1 Trục xoay

2 Điểm đo

Với cảm biến dịch chuyển thẳng được đặt cách đường tâm xoay đầu mút trục chính 100 mm

0,02 với α ≤ 10°

0,03 với 10° < α ≤ 20°

0,04 với α > 20°

Ke vuông, tấm kiểm, các căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

Đặt một tấm kiểm lên bàn máy và điều chỉnh bề mặt trên của nó song song với cả hai chuyển động trục X và Y.

Định vị trí của ke vuông phẳng trên tấm kiểm sao cho bề mặt thẳng đứng của nó song song với chuyển động trục Y.

Xà ngang được cố định ở vị trí giữa độ cao, bàn trượt ụ phay được cố định ở vị trí giữa hành trình.

Gắn một cảm biến dịch chuyển thẳng vào ụ phay sao cho đầu dò của nó cách đầu mút trục chính 100 mm.

Áp đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng vào mặt ke vuông phẳng theo phương trục X, quay ụ phay và ghi lại các giá trị đọc.

G16

a) Trục X;

b) Trục Y.

Đối với a) và b): 0,03 cho chiều dài đo 500.

Ke vuông dạng trụ, tấm kiểm, các căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

Đặt trụ máy và ụ phay thẳng đứng ở vị trí giữa hành trình.

Cố định giá đỡ cảm biến dịch chuyển thẳng và cảm biến dịch chuyển thẳng trên ụ phay bên.

Đặt ke vuông dạng trụ trên một tấm kiểm được hướng song song với mặt phẳng chuẩn xác định bởi dịch chuyển dọc của trụ máy (trục X) và dịch chuyển ngang của ụ phay thẳng đứng (trục Y); sau đó đặt đầu dò cảm biến dịch chuyển thẳng trong mặt mặt dọc trục tại điểm a₁ trên ke vuông dạng trụ. Di chuyển ụ phay bên đến điểm a₂ và đọc số chỉ.

Xoay ke vuông dạng trụ góc 180° và lặp lại kiểm theo cùng trình tự trên.

Tính giá trị trung bình của các sai lệch xác định được.

Tiếp đó thực hiện kiểm trong mặt phẳng ngang tại các điểm b₁ và b₂.

Nếu trục chính có thể khóa được, có thể lắp cảm biến dịch chuyển thẳng trên trục chính. Nếu trục chính không thể khóa được, cảm biến dịch chuyển thẳng phải được lắp trên một bộ phận cố định của máy.

G17

a) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ;

b) Trong mặt phẳng nằm ngang XY.

CHÚ THÍCH: Chỉ áp dụng thích hợp cho ụ phay có một đường tâm trục chính nằm ngang. Phép kiểm này không áp dụng cho các ụ phay có kết cấu dời chuyển được.

Đối với a) và b): 0,03 cho chiều dài đo 300

Trục kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng

Gắn một cảm biến dịch chuyển thẳng vào ụ phay thẳng đứng và điều chỉnh đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với trục kiểm được lắp trên trục chính phay nằm ngang, a) theo phương thẳng đứng, b) theo phương nằm ngang, tại vị trí gần nhất có thể với đầu mút trục chính.

Ụ phay nằm ngang được khóa ở vị trí thấp. Xà ngang được khóa ở vị trí giữa, nếu có thể.

Di chuyển ụ phay thẳng đứng (trục Y) cho chiều dài đo và ghi lại các chỉ thị.

Ghi lại độ chênh lệch lớn nhất các giá trị đọc của cảm biến dịch chuyển thẳng.

Phải thực hiện các phép kiểm tại vị trí trung bình của chuyển động quay trục chính cho cả a) và b).

G18

CHÚ THÍCH: Chỉ áp dụng thích hợp cho ụ phay có một đường tâm trục chính nằm ngang. Phép kiểm này không áp dụng cho các ụ phay có kết cấu dời chuyển được.

0,03/500 ¹⁾

Thước kiểm thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng và cần giá đỡ

Đặt một thước kiểm thẳng tại vị trí tâm bàn máy song song với chuyển động theo trục X của trụ máy trong mặt phẳng nằm ngang. Trụ máy được khóa tại vị trí giữa hành trình, nếu có thể.

Ụ phay nằm ngang ở vị trí thấp và được khóa lại, nếu có thể. Ống mang và dẫn hướng trục chính hoặc đầu trượt ở vị trí 1/3 hành trình so với ụ phay nằm ngang.

Lắp cần giá đỡ cùng với cảm biến dịch chuyển thẳng vào trục chính phay nằm ngang và điều chỉnh đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng chạm vào thước kiểm thẳng và ghi lại chỉ thị. Sau đó quay trục chính góc 180° và ghi lại chỉ thị mới. Ghi lại độ chênh lệch giữa hai giá trị đọc chia cho khoảng cách giữa hai điểm đo.

M1

Đối với bàn máy có chiều dài lớn hơn 2000 mm, có thể sử dụng sáu (hoặc tám) mẫu kiểm như thể hiện trên sơ đồ.

1 mẫu kiểm

I₁ là chiều dài của bàn máy;

I₂ là khoảng cách giữa các mặt biên của các mẫu kiểm được đặt theo thứ tự liên tiếp

b₁ = h₁ = 150

b₂ = h₂ = 110

I₁ – I₂ = 600; hoặc I₁ – I₂ được xác định theo thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất

Việc gia công cắt gọt phải được thực hiện với một dao phay có gắn mảnh cắt được lắp trên trục chính phay thẳng đứng.

Tất cả các điều kiện kiểm khác (chất lượng và kích thước của dụng cụ cắt, tốc độ cắt, lượng chạy dao và chiều sâu cắt của dụng cụ, vật liệu mẫu kiểm) phải do nhà sản xuất/nhà cung cấp quy định.

Tất cả các mẫu kiểm phải có cùng độ cứng.

a) Độ phẳng của mặt B của từng mẫu kiểm: 0,015

b) Chiều cao h₁ của các khối phải là hằng số đối với một mẫu kiểm hoặc đối với:

I₂ ≤ 2000                                               0,03

2000 < I₂ ≤ 5000                                    0,05

5000 < I₂ ≤ 10000                                  0,08

Thước kiểm thẳng và các căn mẫu hoặc cảm biến dịch chuyển thẳng và tấm kiểm, panme

Trước khi bắt đầu phép kiểm:

– đảm bảo rằng các mặt A là phẳng;

– định hướng (các) khối song song với chuyển động của bàn máy (trục X);

Với dao phay được lắp trên trục chính phay, các dung sai được khuyến nghị như sau:

1) Độ đảo ≤ 0,02;

2) Độ đảo mặt đều ≤ 0,03.

M2

Một mặt vuông góc với mặt B có thể được gia công với dụng cụ cắt (ụ phay) được dẫn hướng trên trụ máy bên phải hoặc bên trái.

Phép kiểm được thực hiện nếu máy được lắp các trục chính yêu cầu.

M2 là một phép kiểm tiếp sau M1.

I₁ là chiều dài của bàn máy;

I₂ là khoảng cách giữa các mặt biên của các mẫu kiểm được đặt theo thứ tự liên tiếp

I₁ – I₂ = 600; hoặc I₁ – I₂ được xác định theo thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất

Các kích thước danh nghĩa của mẫu kiểm tương tự như mẫu kiểm M1

Tất cả các điều kiện kiểm khác (chất lượng và kích thước của dụng cụ cắt, tốc độ cắt, lượng chạy dao và chiều sâu cắt của dụng cụ, vật liệu mẫu kiểm) phải do nhà sản xuất/nhà cung cấp quy định.

Tất cả các mẫu kiểm phải có cùng độ cứng.

Độ vuông góc giữa mặt bên C và mặt B

Sai lệch độ vuông góc của tất cả các mẫu kiểm: trong giới hạn 0,02 đối với chiều dài đo 300

Ni vô chính xác

Định hướng (các) khối song song với trục X.

P1

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze                    4 Thang đo

2 Giao thoa kế              5 Bộ đọc thang đo

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,032

0,008

0,010

0,013

0,010

0,013

0,016

0,016

0,020

0,025

0,010

0,013

0,016

Các trục lớn hơn 2000 mm

0,025 + 0,005 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục X, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay thẳng đứng (vị trí dụng cụ cắt) và giao thoa kế trên bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006.

P2

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze                    4 Thang đo

2 Giao thoa kế              5 Bộ đọc thang đo

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,032

0,008

0,010

0,013

0,010

0,013

0,016

0,016

0,020

0,025

0,010

0,013

0,016

Các trục lớn hơn 2000 mm

0,025 + 0,005 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục Y, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay thẳng đứng và giao thoa kế ở trên bàn máy hoặc trên phần kéo dài của bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006. Điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P3

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,008

0,010

0,010

0,013

0,016

0,020

0,010

0,013

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục Z, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay thẳng đứng và giao thoa kế ở trên bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006.

P4

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,032

0,008

0,010

0,013

0,010

0,013

0,016

0,016

0,020

0,025

0,010

0,013

0,016

Các trục lớn hơn 2000 mm

0,025 + 0,005 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục Z, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay nằm ngang và giao thoa kế ở trên bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006. Điểm bắt đầu đo phải được nói rõ.

P5

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,008

0,010

0,010

0,013

0,016

0,020

0,010

0,013

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục Y, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay nằm ngang và giao thoa kế trên bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006.

P6

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

Các trục đến 2000 mm

0,020

0,025

0,032

0,008

0,010

0,013

0,010

0,013

0,016

0,016

0,020

0,025

0,010

0,013

0,016

Các trục lớn hơn 2000 mm

0,025 + 0,005 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

0,016+ 0,003 cho mỗi lượng chiều dài tăng thêm 1000

Thang đo chiều dài hoặc thiết bị đo laze

Phép đo tương đối giữa vị trí dụng cụ cắt và vị trí chi tiết gia công được mong đợi. Nếu sử dụng một thang đo chiều dài, nó phải được chỉnh đặt trên bàn máy song song với trục Z, bộ đọc thang đo ở đúng vị trí dụng cụ cắt. Nếu sử dụng thiết bị laze, gương phản xạ phải được chỉnh đặt trên ụ phay thẳng đứng và giao thoa kế trên bàn máy.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006.

P7

CHÚ DẪN:

1 Bàn phân độ chính

2 Ống tự chuẩn trực

3 Gương phản xạ

4 Bộ nắn chùm tia

Dung sai

(tính bằng giây cung)

Góc đo

Sai lệch đo được

≤ 90°

≤ 180°

12

16

5

6

10

13

6

8

Đa giác với ống tự chuẩn trực hoặc bàn phân độ chính với gương và ống tự chuẩn trực hoặc bàn phân độ chính với giao thoa kế góc

Nếu sử dụng một bàn phân độ chính, chỉnh đặt nó trên ụ nghiêng sao cho trục quay của nó song song và gần với trục quay của ụ. Quay ụ theo một góc phân độ được [a)] và sau đó quay bàn phân độ ngược lại [b)] sao cho gương trở lại vị trí ban đầu và kiểm sai lệch góc.

Liên quan đến các điều kiện kiểm, chương trình kiểm và trình bày kết quả, phải tham chiếu theo các Điều 3, 4 và 7 của ISO 230-2:2006.

R1

a) Chuyển động có sai số hướng kính (ERC);

b) Chuyển động có sai số hướng trục (EZC);

c) Chuyển động có sai số nghiêng (ETC).

CHÚ DẪN:

1 đến 5     các cảm biến dịch chuyển thẳng (các đầu dò), (xem Quan sát và tham chiếu)

tại phần trăm tốc độ lớn nhất

10 %

50 %

100 %

0,010

0,014

0,020

0,010

0,014

0,020

0,040/1000

0,060/1000

0,080/1000

Trục kiểm, các đầu dò không tiếp xúc và các dụng cụ đo góc; hoặc

Hai quả cầu chính xác được định vị hơi đồng tâm với đường trung bình trục chính và các đầu dò không tiếp xúc.

Phép kiểm này là một phép kiểm trục chính với hướng cảm biến quay (5.4 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

Sau khi thiết lập dụng cụ đo, trừ khi có thỏa thuận khác giữa nhà sản xuất/nhà cung cấp và người sử dụng, trục chính được làm nóng tại tốc độ bằng 50 % tốc độ trục chính lớn nhất trong khoảng thời gian là 10 min. Chuyển động có sai số tổng được định nghĩa trong 3.2.4 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006); giá trị chuyển động có sai số tổng được định nghĩa trong F.3.4 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006).

a) Giá trị chuyển động có sai số hướng kính tổng ERC (sử dụng các đầu dò 1 và 2)

Thực hiện phép đo chuyển động có sai số hướng kính theo 5.4.2 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006). Chuyển động có sai số hướng kính phải được đo tại vị trí gần nhất có thể so với đầu mút của trục chính.

Với chuyển động có sai số hướng kính, ERC, phải đưa ra một đồ thị cực chuyển động có sai số tổng (3.3.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)) với tâm đường tròn xác định theo phương pháp bình phương nhỏ nhất (3.4.3, TCVN 7011–7:2013 (ISO 230-7:2006)).

b) Giá trị chuyển động có sai số hướng trục tổng EZC (sử dụng đầu dò 3)

Phép đo chuyển động có sai số hướng trục tổng được mô tả trong 5.4.4 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)

Với chuyển động có sai số hướng trục EZC, phải đưa ra một đồ thị cực của chuyển động có sai số tổng (3.3.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)) với một tâm biểu đồ cực (PC) (3.4.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

c) Giá trị chuyển động có sai số nghiêng tổng ETC (sử dụng các đầu dò 1,2,4,5)

Phép đo chuyển động có sai số nghiêng được mô tả trong 5.4.3 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006). Chuyển động có sai số nghiêng cũng có thể được kiểm tra với hai đầu dò không tiếp xúc (xem 5.4.2.1 và 5 4.2.2 của TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

Với chuyển động có sai số nghiêng ETC, phải đưa ra một đồ thị cực của chuyển động có sai số tổng (3.3.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)) với một tâm biểu đồ cực (PC) (3.4.1, TCVN 7011-7:2013 (ISO 230-7:2006)).

Đối với các phép kiểm này phải cung cấp các thông số sau:

– Các vị trí hướng kính, hướng trục hoặc bề mặt tại đó thực hiện các phép đo;

– Sự nhận dạng tất cả các vật mẫu giả, bia và đồ gá sử dụng;

– Vị trí thiết lập đo;

– Vị trí của các bộ phận định vị trí quay hoặc tịnh tiến kết nối với thiết bị khi kiểm;

– Góc chỉ phương của hướng cảm biến, ví dụ, các góc theo chiều trục, gốc hướng kính hoặc trung gian khi thích hợp;

– Trình bày các kết quả đo, ví dụ: giá trị chuyển động có sai số, đồ thị cực, đồ thị theo thời gian, đồ thị phổ tần suất;

– Tốc độ quay của trục chính (bằng 0 đối với chuyển động có sai số tĩnh);

– Khoảng thời gian tính bằng giây hoặc số vòng quay của trục chính;

– Quy trình làm nóng máy hoặc dừng máy phù hợp;

– Đáp ứng tần số của thiết bị đo, tính bằng héc hoặc số chu kỳ trên mỗi vòng quay, bao gồm các đặc tính đầu ra của các mạch lọc điện tử. Trong trường hợp thiết bị đo dạng kỹ thuật số, nói rõ độ phân giải dịch chuyển và tốc độ lấy mẫu;

– Vòng cấu trúc, bao gồm vị trí và hướng của các cảm biến so với hộp trục chính từ đó chuyển động có sai số được báo cáo, các đối tượng cụ thể theo đó các đường trục của trục chính và các trục tọa độ chuẩn được định vị và các bộ phận kết nối các đối tượng này;

– Thời gian và ngày đo;

– Loại và tình trạng hiệu chuẩn của tất cả các thiết bị đo;

– Các điều kiện vận hành khác có thể ảnh hưởng đến phép đo, như nhiệt độ môi trường.