TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 11188-1:2015 (ISO 11090-1:2014) VỀ ĐIỀU KIỆN KIỂM MÁY GIA CÔNG TIA LỬA ĐIỆN ĐỊNH HÌNH (EDM ĐỊNH HÌNH) – KIỂM ĐỘ CHÍNH XÁC – PHẦN 1: MÁY MỘT TRỤ (KIỂU BÀN MÁY DI TRƯỢT NGANG VÀ BÀN MÁY CỐ ĐỊNH)

Số tham chiếu

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Pháp

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Số tham chiếu

Tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Pháp

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

G1

a) Trong mặt phẳng nằm ngang XY (E_YX);

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng ZX (E_ZX).

Áp dụng cho a) và b)

0,010 đối với chiều dài đo 500

a)

b)

Vật mẫu chuẩn độ thẳng và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc các các dụng cụ đo quang học

a) Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ống mang và dẫn hướng trục chính (ụ).

b) Chỉnh đặt vật mẫu chuẩn độ thẳng song song với trục X trong mặt phẳng XY và chỉnh đặt cảm biến tiếp xúc với nó. Thực hiện chuyển động chạy dao trục X đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc.

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự trong mặt phẳng ZX.

G2

a) Trong mặt phẳng nằm ngang XY (E_XY);

b) Trong mặt phẳng thẳng đứng YZ (E_ZX).

Áp dụng cho a) và b)

0,010 đối với chiều dài đo 500

a)

b)

Vật mẫu chuẩn độ thẳng, cảm biến dịch chuyển thẳng và các căn mẫu hoặc các các dụng cụ đo quang học

a) Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ống mang và dẫn hướng trục chính (ụ).

b) Chỉnh đặt vật mẫu chuẩn độ thẳng song song với trục Y trong mặt phẳng XY và chỉnh đặt cảm biến dịch chuyển tiếp xúc với nó. Thực hiện chuyển động chạy dao trục Y đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc.

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự trong mặt phẳng YZ.

G3

a) Trong mặt phẳng ZX (E_XZ);

b) Trong mặt phẳng YZ (E_YZ).

Áp dụng cho a) và b)

0,010 đối với chiều dài đo 300

a)

b)

Vật mẫu chuẩn độ thẳng, tấm kiểm (bàn máp), các căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

a) Lắp tấm kiểm lên trên bàn máy.

b) Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ống mang và dẫn hướng trục chính.

c) Chỉnh đặt vật mẫu chuẩn độ thẳng song song với trục Z trong mặt phẳng ZX và chỉnh đặt cảm biến tiếp xúc với vật mẫu chuẩn độ thẳng theo phương trục X. Di chuyển ống mang và dẫn hướng trục chính lên xuống theo phương trục Z đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc.

d) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự trong mặt phẳng YZ.

G4

0,033/1000 (0,010/300)

Vật mẫu chuẩn độ thẳng, vật mẫu chuẩn độ vuông góc và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc dụng cụ đo quang học

a) Chỉnh thẳng vật mẫu chuẩn độ thẳng trên bàn máy song song với chuyển động trục X và ấn vật mẫu chuẩn độ vuông góc tựa vào vật mẫu chuẩn độ thẳng.

b) Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ống mang và dẫn hướng trục chính (ụ) và chỉnh đặt nó tiếp xúc với vật mẫu chuẩn độ vuông góc. Dẫn tiến trục Y đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc tại một số vị trí. Độ nghiêng của đường thẳng chuẩn của các giá trị đọc chính là sai số độ vuông góc và phải được báo cáo (xem ISO 230-1:2012, 3.6.7).

c) Chỉ sử dụng vật mẫu chuẩn độ vuông góc trong trường hợp sau:

1) Chỉnh đặt vật mẫu chuẩn độ vuông góc sao cho cạnh dài song song với chuyển động trục X, và

2) Kiểm độ song song của chuyển động trục Y với cạnh ngắn.

G5

a) Chuyển động trục X (E_B(0X)Z);

b) Chuyển động trục Y (E_A(0Y)Z).

Áp dụng cho a) và b)

0,05/1000 (0,015/300)

a)

b)

Vật mẫu chuẩn độ vuông góc, tấm kiểm, căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc các dụng cụ đo quang học

a) Lắp tấm kiểm lên trên bàn máy và điều chỉnh nó sao cho bề mặt song song với cả hai trục X và Y. Đặt vật mẫu chuẩn độ vuông góc lên tấm kiểm. Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng trên ống mang và dẫn hướng trục chính.

b) Chỉnh đặt cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với vật mẫu chuẩn độ vuông góc theo phương trục X và di chuyển ống mang và dẫn hướng trục chính theo phương trục Z qua hết chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc tại một số vị trí. Độ nghiêng của đường thẳng chuẩn của các giá trị đọc chính là sai số độ vuông góc và phải được báo cáo (xem ISO 230-1:2012, 3.6.7).

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự theo phương trục Y.

G6

a) Chuyển động trục X (E_B(0X)W);

b) Chuyển động trục Y (E_A(0Y)W).

Áp dụng cho a) và b)

0,05/1000 (0,015/300)

a)

b)

Vật mẫu chuẩn độ vuông góc, tấm kiểm, căn mẫu điều chỉnh được, cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc các dụng cụ đo quang học

a) Lắp tấm kiểm lên trên bàn máy và điều chỉnh nó sao cho bề mặt song song với cả hai trục X và Y. Đặt vật mẫu chuẩn độ vuông góc lên tấm kiểm. Lắp cảm biến dịch chuyển thẳng lên ụ trục chính.

b) Chỉnh đặt cảm biến dịch chuyển thẳng tiếp xúc với vật mẫu chuẩn độ vuông góc theo phương trục X. Di chuyển ụ trục chính theo phương trục W qua hết chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc tại một số vị trí. Độ nghiêng của đường thẳng chuẩn của các giá trị đọc chính là sai số độ vuông góc và phải được báo cáo (xem ISO 230-1:2012, 3.6.7).

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự theo phương trục Y.

G7

0,06/1000 (0,012/200)

Vật mẫu chuẩn độ thẳng, tấm kiểm, căn mẫu điều chỉnh được và cảm biến dịch chuyển thẳng

a) Lắp tấm kiểm lên trên bàn máy. Đặt vật mẫu chuẩn độ thẳng trên tấm kiểm song song với trục Z, Chỉnh đặt đầu dò của cảm biến dịch chuyển thẳng để cảm biến theo phương trục Y được lắp trên một cần chuyên dùng tiếp xúc với vật mẫu chuẩn độ thẳng. Ghi lại các giá trị đọc và đánh dấu các độ cao tương ứng trên vật mẫu chuẩn độ thẳng.

b) Di chuyển bàn máy dọc theo phương trục X và di chuyển cảm biến sang phía bên kia của ống mang và dẫn hướng trục chính (ụ) sao cho đầu dò có thể tiếp xúc lại với vật mẫu chuẩn độ thẳng trên cùng một đường thẳng. Cảm biến dịch chuyển thẳng phải được chỉnh lại về 0 và các phép đo mới phải được thực hiện tại cùng các độ cao giống các phép đo trước và ghi lại các giá trị đọc.

c) Đối với mỗi độ cao đo, tính chênh lệch của hai giá trị đọc. Chọn giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của các chênh lệch này và giá trị cho bởi công thức:

(chênh lệch lớn nhất – chênh lệch nhỏ nhất)/d

trong đó “d” là khoảng cách giữa hai vị trí của cảm biến dịch chuyển thẳng, là giá trị sai lệch góc và phải được ghi lại.

d) Sai lệch lắc xoay có thể có của chuyển động trục X phải được đo và đưa vào tính toán.

G8

0,03 đối với chiều dài đo đến 1000

Cộng thêm 0,01 cho bất kỳ lượng chiều dài tăng thêm 1000

CHÚ THÍCH: Chiều dài đo nghĩa là chiều dài lớn hơn giữa O-X và O-Y

Nivô chính xác hoặc vật mẫu chuẩn độ thẳng và cảm biến dịch chuyển thẳng hoặc dụng cụ đo quang học hoặc dụng cụ đo khác

a) Chỉnh đặt bàn máy ở tâm theo phương chuyển động trục X và Y. Đặt nivô chính xác trên bề mặt bàn máy và di chuyển nivô theo phương trục X và trục Y từng bước tương ứng với chiều dài của nó và ghi lại các giá trị đọc. Phương pháp đo sai lệch góc dọc theo từng phương này dựa trên tiêu chuẩn ISO 230-1:2012, 12.1.3.

b) Phép đo phải được bắt đầu từ điểm O, O’… và C và được thực hiện trên đường OA, O’A’, …và đường CB theo phương X, sau đó bắt đầu từ điểm O và được thực hiện trên đường OC theo phương Y.

c) Sai số độ phẳng phải được tính toán theo ISO 230-1:2012, 12.2.4.2 và được ghi trong báo cáo.

G9

a) Chuyển động trục X (E_{B(OX)bàn máy});

b) Chuyển động trục Y (E_{A(OY)bàn máy}).

Áp dụng cho a) và b)

0,015 cho chiều dài đo 300

Dung sai lớn nhất: 0,04

Cảm biến dịch chuyển thẳng và vật mẫu chuẩn độ thẳng

a) Lắp cảm biến lên ống mang và dẫn hướng trục chính (ụ).

b) Đầu dò của cảm biến phải tiếp xúc với bề mặt bàn máy. Dẫn tiến trục X đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc.

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự theo phương trục Y.

d) Phép đo phải được thực hiện xấp xỉ dọc các đường tâm của bàn máy theo các phương X và Y nếu có thể được.

e) Nếu phép đo trực tiếp bàn máy là khó khăn, ví dụ do các rãnh chữ T, thì có thể sử dụng một vật mẫu chuẩn độ thẳng đặt trên bàn máy (xem 12.3.2.5.2, ISO 230-1:2012).

G10

a) Chuyển động trục X (EB(OX)Tấm);

b) Chuyển động trục Y (EA(OY)Tấm).

Áp dụng cho a) và b)

0,01 cho chiều dài đo 200

a)

b)

Cảm biến dịch chuyển thẳng

a) Đặt cảm biến lên bàn máy.

b) Chỉnh đặt đầu dò cảm biến tiếp xúc với bề mặt tấm nối điện cực.

c) Dẫn tiến trục X đi qua chiều dài đo và ghi lại các giá trị đọc tại một số vị trí. Chênh lệch lớn nhất của các giá trị đọc là sai số độ song song và phải được báo cáo.

d) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự theo phương trục Y.

G11

a) Gần đầu mút trục chính;

b) Tại điểm cách 100 mm.

a) 0,005

b) 0,01

a)

b)

Trục kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng

a) Lắp trục kiểm vào trục chính.

b) Lắp cảm biến lên bàn máy.

c) Chỉnh đặt cảm biến tiếp xúc với trục kiểm tại vị trí gần với đầu mút trục chính, quay trục chính và ghi lại các giá trị đọc.

d) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự tại vị trí cách vị trí trước 100 mm.

G12

a) Trong mặt phẳng ZX (E_B(OZ)C)

b) Trong mặt phẳng YZ (E_A(OZ)C)

Áp dụng cho a) và b)

0,1/1000 (0,01/100)

a)

b)

Trục kiểm và cảm biến dịch chuyển thẳng

a) Lắp cảm biến lên bàn máy.

b) Chỉnh đặt cảm biến tiếp xúc với trục kiểm trong mặt phẳng ZX và tìm vị trí trung bình của trục chính bằng cách quay trục chính. Di chuyển ống mang và dẫn hướng trục chính theo phương Z và ghi lại các giá trị đọc tại một số vị trí. Độ nghiêng của đường thẳng chuẩn của các giá trị đọc chính là sai số độ song song và phải được báo cáo.

c) Lặp lại phép kiểm theo cách tương tự trong mặt phẳng YZ.

P1

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

0,012

0,016

0,020

0,005

0,008

0,010

0,010

0,012

0,016

0,008

0,010

0,013

0,004

0,005

0,006

0,010

0,012

0,016

0,006

0,008

0,010

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Thang đo tuyến tính hoặc trục của chùm tia của thiết bị đo laze phải được chỉnh đặt song song với trục sẽ kiểm.

Về nguyên tắc, chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng có thể sử dụng lượng chạy dao tùy chọn theo sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

P2

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 500

≤ 1000

≤ 2000

0,012

0,016

0,020

0,005

0,008

0,010

0,010

0,012

0,016

0,008

0,010

0,013

0,004

0,005

0,006

0,010

0,012

0,016

0,006

0,008

0,010

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Thang đo tuyến tính hoặc trục của chùm tia của thiết bị đo laze phải được chỉnh đặt song song với trục sẽ kiểm.

Về nguyên tắc, chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng có thể sử dụng lượng chạy dao tùy chọn theo sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

P3

CHÚ DẪN:

1 Đầu laze

2 Giao thoa kế

3 Gương phản xạ

Dung sai

Chiều dài đo

Sai lệch đo được

≤ 250

≤ 500

≤ 1000

0,010

0,012

0,016

0,004

0,005

0,008

0,008

0,010

0,012

0,006

0,008

0,010

0,003

0,004

0,005

0,008

0,010

0,012

0,005

0,006

0,008

Thiết bị đo laze hoặc thang đo tuyến tính

Thang đo tuyến tính hoặc trục của chùm tia của thiết bị đo laze phải được chỉnh đặt song song với trục sẽ kiểm.

Về nguyên tắc, chạy dao nhanh được sử dụng cho định vị, nhưng có thể sử dụng lượng chạy dao tùy chọn theo sự thỏa thuận giữa người sử dụng và nhà sản xuất/nhà cung cấp.

P4

CHÚ DẪN:

1 Ống tự chuẩn trực

2 Gương đa giác

Dung sai (tính bằng giây cung)

Sai lệch đo được

80

40

55

40

20

65

40

– Ống tự chuẩn trực và gương đa giác,

– Bộ mã hóa quay, hoặc

– Giao thoa kế Iaze đo góc có bàn phân độ.

Đo ít nhất tại bốn vị trí là 0°, 90°, 180° và 270°.

Số lượng vị trí đo phụ thuộc vào số mặt gương phản xạ nếu sử dụng ống tự chuẩn trực và gương đa giác cho phép đo.

Nếu các khoảng không đổi giữa các vị trí được áp dụng cho kiểm trục quay mà nó là đặc trưng cho gương đa giác thì việc này phải được đề cập trong báo cáo kiểm.

M1

a) Độ chính xác về khoảng cách giữa các lỗ;

b) Độ chênh đường kính được đo theo các phương X và Y.

Đường kính lỗ: ø10 ~ ø12

Khoảng cách giữa các lỗ: 120 x 90

Chiều sâu lỗ: 5

Lượng dư gia công hướng kính: 0,5

(đường kính lỗ trước gia công nên bằng 9 đối với đường kính đã gia công tinh 10)

Phôi

Thép: 200 x 150

Chiều dày khuyến nghị của tấm, t = 25 mm, nhưng cũng có thể chấp nhận được tấm dày 5 mm. Khi chiều dày tấm t lớn hơn 5 mm thì cần thiết phải khỏa miệng lỗ ở mặt sau.

Điện cực

Thanh đồng dạng trụ

Điều kiện gia công

Điều kiện gia công tinh như độ nhám bề mặt đã gia công tinh R_a bằng hoặc nhỏ hơn 2 μm. Điện cực không được quay tròn.

a) Độ chính xác khoảng cách lỗ       AC, BD       90 ± 0,02

CD, AB       120 ± 0,02

AD, BC       150 ± 0,03

b) Độ chênh đường kính theo các phương X và Y: 0,02

a)

b)

Máy đo tọa độ hoặc máy đo quang học

Dụng cụ đo đường kính trong, các chốt và panme

Quá trình gia các công lỗ trước gia công có thể thực hiện trước hoặc sau khi gá đặt phôi trên bàn máy nhưng cần đảm bảo lượng gia công hướng kính đồng đều.