TIÊU CHUẨN QUỐC GIA TCVN 7921-3-5:2014 (IEC 60721-3-5:1997) VỀ PHÂN LOẠI ĐIỀU KIỆN MÔI TRƯỜNG – PHẦN 3-5: PHÂN LOẠI THEO NHÓM CÁC THAM SỐ MÔI TRƯỜNG VÀ ĐỘ KHẮC NGHIỆT – HỆ THỐNG LẮP ĐẶT PHƯƠNG TIỆN VẬN CHUYỂN TRÊN MẶT ĐẤT

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 7921-3-5:2014

IEC 60721-3-5:1997

PHÂN LOẠI ĐIỀU KIỆN MÔI TRƯỜNG – PHẦN 3-5: PHÂN LOẠI THEO NHÓM CÁC THAM SỐ MÔI TRƯỜNG VÀ ĐỘ KHẮC NGHIỆT – HỆ THỐNG LẮP ĐẶT TRÊN PHƯƠNG TIỆN VẬN CHUYỂN TRÊN MẶT ĐẤT

Classification of environmental conditions – Part 3: Classification of groups of environmental parameters and their severities Section 5: Ground vehicle installations

Lời nói đầu

TCVN 7921-3-5:2014 hoàn toàn tương đương với IEC 60721-3-5:1997; TCVN 7921-3-5:2014 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/E3 Thiết bị điện tử dân dụng biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

PHÂN LOẠI ĐIỀU KIỆN MÔI TRƯỜNG – PHẦN 3-5: PHÂN LOẠI THEO NHÓM CÁC THAM SỐ MÔI TRƯỜNG VÀ ĐỘ KHẮC NGHIỆT – HỆ THỐNG LẮP ĐẶT TRÊN PHƯƠNG TIỆN VẬN CHUYỂN TRÊN MẶT ĐẤT

Classification of environmental conditions – Part 3: Classification of groups of environmental parameters and their severities – Section 5: Ground vehicle installations

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này loại phân loại các điều kiện môi trường mà một sản phẩm không tạo thành bộ phận của phương tiện vận chuyển (sau đây gọi tắt là phương tiện) bị ảnh hưởng khi được lắp đặt trong một phương tiện mặt đất. Các sản phẩm này là ví dụ như các đài phát thanh, hệ thống truyền thông, đồng hồ tính cước, đồng hồ đo lưu lượng chất lỏng mà phương tiện chuyên chở, ví dụ như sữa, sản phẩm dầu mỏ, v.v… Các phương tiện mà sản phẩm có thể được lắp đặt tạm thời hay cố định bao gồm

– phương tiện đường bộ: ô tô chở hành khách, phương tiện thương mại, phương tiện đặc biệt, phương tiện kéo, xe moóc, xe đạp máy, xe máy, v.v…;

– phương tiện đường sắt: tàu hỏa, tàu điện, cần cẩu, v.v…;

– phương tiện địa hình: ô tô bốn bánh chủ lực, máy kéo, xe scutơ trượt tuyết, v.v…;

– phương tiện nâng chuyển và lưu kho hàng: xe nâng hàng (điều khiển bằng tay và tự động), máy vận chuyển hành lý, v.v…;

– máy móc tự hành: máy đào, máy gặt, v.v…

Mặc dù tiêu chuẩn này không được biên soạn cho các sản phẩm tạo thành bộ phận của phương tiện, nhưng việc loại phân loại điều kiện môi trường cũng có thể được sử dụng cho một số bộ phận lắp lẫn được, được lắp đặt theo cách tương tự và ở cùng vị trí của phương tiện như các sản phẩm không tạo thành một bộ phận của phương tiện đó. Chỉ các điều kiện khắc nghiệt có thể gây hại cho các sản phẩm mới được tính đến.

Các điều kiện bảo quản và vận chuyển được đưa ra trong IEC 60721-3-1 và IEC 60721-3-2.

Mục đích của tiêu chuẩn này là để loại phân loại các tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng mà sản phẩm sẽ bị phơi nhiễm dưới các điều kiện sử dụng của nó khi được lắp đặt trong các phương tiện mặt đất.

Số lượng giới hạn các loại điều kiện môi trường được đưa ra bao trùm phạm vi ứng dụng rộng. loại Người sử dụng tiêu chuẩn này cần lựa chọn loại thấp nhất cần thiết bao trùm tất cả các điều kiện của mục đích sử dụng. Một số hướng dẫn cho việc lựa chọn này được đưa ra trong Phụ lục A.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau đây là cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn.Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất (kể cả các sửa đổi).

TCVN 7921-3-1:1997 (IEC 60721-3-1:1997), Phân loại điều kiện môi trường – Phần 3-1: Phân loại theo nhóm các tham số môi trường và độ khắc nghiệt – Lưu kho

TCVN 7921-3-2:1997 (IEC 60721-3-2: 1997), Phân loại điều kiện môi trường – Phần 3-2: Phân loại theo nhóm các tham số môi trường và độ khắc nghiệt – Vận chuyển

IEC 60721-1:1990, Classification of environmental conditions – Part 1: Environmental parameters and their severities, Amendment1 (1992), Amendment 2 (1995), (Phân loại điều kiện môi trường – Phần 1: Tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng, Sửa đổi 1: 1992)1

IEC 60721-2-1:1982, Classification of environmental conditions – Part 2: Environmental conditions appearing in nature – Section 1: Temperature and humidity, Amendment 1 (1987) (Phân loại điều kiện môi trường – Phần 2: Điều kiện môi trường xuất hiện trong tự nhiên – Mục 1: Nhiệt độ và độ ẩm, Sửa đổi 1 (1987))2.

IEC 60721-3-0:1984, Classification of environmental conditions – Part 3: Classsification of groups of environmental parameters and their severities – Introduction, Amendment 1 (1987), (Phân loại điều kiện môi trường – Phần 3: Phân loại theo nhóm các tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng – Giới thiệu, Sửa đổi 1 (1987)3.

3. Thuật ngữ và định nghĩa

Ngoài các định nghĩa trong Điều 3 của IEC 60721-1, các định nghĩa sau đây áp dụng cho tiêu chuẩn này:

3.1. Lắp đặt bên trong (internally mounted)

Sản phẩm được lắp bên trong phương tiện, trong một khoang có sự bảo vệ khỏi môi trường, từ hoàn toàn tách biệt khỏi các tác động bên ngoài đến bảo vệ một phần khỏi mưa khi phương tiện không di chuyển.

3.2. Lắp đặt bên ngoài (externally mounted)

Sản phẩm được lắp bên ngoài phương tiện. Nó không được bảo vệ khỏi bất cứ tác động nào từ bên ngoài.

3.3. Vị trí được bảo vệ khỏi thời tiết (weatherprotected l^oCation)

Một vị trí mà trong đó phương tiện được bảo vệ khỏi các tác động thời tiết trực tiếp. Nơi này được giả định được thông gió hợp lí (ít nhất có luồng không khí tự nhiên).

4. Tổng quan

Cần tham khảo IEC 60721-3-0 để tránh sử dụng sai các loại được định nghĩa trong các phần khác của IEC 60721-3.

Các độ khắc nghiệt được qui định là các độ khắc nghiệt mà sẽ có xác suất bị vượt quá là thấp. Tất cả các giá trị được qui định là các giá trị tối đa hoặc giới hạn. Các giá trị này có thể đạt tới, nhưng không lâu dài. Tùy thuộc vào tình huống, có thể có các tần suất xảy ra khác nhau liên quan với một khoảng thời gian nhất định. Các tần suất xảy ra như vậy chưa được bao gồm trong tiêu chuẩn này, nhưng cần được xem xét đối với tham số môi trường bất kỳ. Chúng cần được qui định thêm, nếu thuộc phạm vi áp dụng.

Thông tin về khoảng thời gian và tần xuất xuất hiện được đưa ra, ở Điều 6, trong bản sửa đổi 1 của IEC 60721-3-0.

Cần chú ý tới thực tế là các sự kết hợp các tham số môi trường được đưa ra có thể làm tăng tác động lên sản phẩm. Điều này đặc biệt đúng cho sự có mặt của độ ẩm tương đối cao bổ sung cho các điều kiện sinh học, hoặc bổ sung cho các điều kiện có các chất hoạt tính hóa học hoặc hoạt tính cơ học.

5. Phân loại theo nhóm tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng

Một số lượng giới hạn các loại đối với các điều kiện khí hậu (K), các điều kiện khí hậu đặc biệt (Z), các điều kiện sinh học (B), các chất hoạt tính hóa học (C), các chất hoạt tính cơ học (S), các chất lỏng gây bẩn (F) và các điều kiện cơ học (M) được đưa ra trong các bảng 1, 1A, 2, 3, 4, 5 và 6. Đối với một sản phẩm đã cho nên tham khảo bộ tổng các loại, ví dụ 5K2/5B1/5C3/5S2/5F1/5M2.

Cơ sở của các loại này được diễn giải trong Điều A.2 của Phụ lục A.

Các điều kiện khí hậu trong các khu vực nhiệt đới được qui định trong các loại 5K5 và 5K6 được diễn giải trong Phụ lục B.

Sự kết hợp của các loại thấp nhất 5K1/5B1/5C1/5S1/5F1/5M1 hình thành điều kiện mà một sản phẩm sẽ phải chịu khi đang được lắp đặt trong, ví dụ, các phương tiện chạy êm chỉ được sử dụng trong các điều kiện rất hạn chế (trong nhà).

Sự kết hợp của các loại cao nhất 5K4/5B3/5C3/5S3/5F3/5M3 bao trùm các lắp đặt trong một số lượng lớn các kiểu phương tiện, kể cả các ví trị có điều kiện rất khắc nghiệt. Đối với một số các tham số môi trường và các loại, các điều kiện khắc nghiệt đặc biệt được đưa ra đối với các sản phẩm lắp đặt trong các khoang động cơ.

Một loại có các điều kiện có chữ số cao sơn thường bao gồm tất cả các loại có chữ số nhỏ hơn. Đối với các tham số nhất định vẫn chưa có thể đưa ra các độ khắc nghiệt định lượng.

Một bản tổng hợp các điều kiện được bao trùm bởi các loại được đưa ra trong Điều A.3 của Phụ lục A.

Bảng 1 – Phân loại theo các điều kiện khí hậu

Bảng 1A – Phân loại theo các điều kiện khí hậu đặc biệt

Bảng 2 – Phân loại theo các điều kiện sinh học

Bảng 3 – Phân loại các chất hoạt tính hóa học

Bảng 4 – Phân loại các chất hoạt tính cơ học

Bảng 5 – Phân loại các chất lỏng gây bẩn

Bảng 6 – Phân loại các điều kiện cơ học

Ví dụ về khoảng thời gian đối với xung nửa hình sin:

Phổ kiểu I: khoảng thời gian 11ms

Phổ kiểu II: khoảng thời gian 6ms

Hình 1 – Phổ đáp ứng xóc mẫu (phổ đáp ứng xóc cực đại bậc một)

Phần giải thích xem chú thích 6 liên quan đến Bảng 1 của IEC 60721-1.

Phụ lục A

(tham khảo)

Khảo sát các điều kiện tác động đến việc lựa chọn các tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng

A.1. Tổng quan

Phụ lục này giải thích cơ sở của các loại. Phụ lục đưa ra một khảo sát các điều kiện tác động đến việc lựa chọn các tham số môi trường và độ khắc nghiệt của chúng, và bao gồm bản tóm tắt các điều kiện được bao trùm bởi mỗi loại.

A.2. Khảo sát các điều kiện

Đối với mỗi tham số môi trường, giới thiệu các điều kiện khác nhau có thể xảy ra dẫn tới các mức điều kiện môi trường khác nhau. Đã cố gắng sắp xếp các điều kiện theo thứ tự độ khắc nghiệt tăng lên.

Cột đầu tiên của các điều A.2.1 đến A.2.6 ở dạng bảng mô tả các điều kiện. Trong các cột thẳng đứng có tiêu đề “Loại”, chữ cái x chỉ ra các điều kiện được bao trùm bởi loại này. Loại thấp nhất bao trùm một điều kiện nhất định có thể được tìm thấy bằng cách đọc theo hang ngang từ điều kiện đó tới khi gặp chữ cái “x” đầu tiên.

Qui trình tìm kiếm loại thích hợp như mô tả ở trên là có hiệu lực đối với tất cả các điều nhỏ, nhưng phần đầu tiên của A.2.1 bao gồm yếu tố bổ sung về loại khí hậu, điều này cần phải chú ý.

Như vậy, loại thấp nhất bao trùm một điều kiện nhất định có thể được tìm thấy bằng cách đọc từ trên xuống dưới trong cột kiểu khí hậu liên quan tới chữ cái “x” đầu tiên trong hàng ngang của điều kiện liên quan, sau đó đọc theo hàng ngang tới khi bắt gặp chữ cái “x” đầu tiên như mô tả trước đó.

Các kiểu khí hậu được mô tả trong IEC 60721-2-1, và là:

Cực lạnh (ngoại trừ Trung tâm Nam Cực)

Lạnh

Lạnh vừa

Nóng vừa

Nóng khô

Nóng khô vừa

Cực nóng khô

Nóng ẩm

Nóng ẩm đều

Cần lưu ý thực tế là nếu một điều kiện nhất định nêu trong phụ lục này được bao trùm bởi một loại nhất định, không nhất thiết có nghĩa là loại đó mô tả, đối với mỗi tham số đơn lẻ, độ khắc nghiệt môi trường thấp nhất cần thiết để bao trùm điều kiện đó.

CHÚ THÍCH: Các sự cố bất ngờ không được bao gồm. Tuy nhiên trong các trường hợp nhất định khả năng chúng xảy ra có thể cần được tính đến.

A.2.1. Các điều kiện khí hậu K

A.2.1. Các điều kiện khí hậu K (tiếp theo)

A.2.2. Điều kiện sinh B

A.2.3. Chất có hoạt tính hóa học C

A.2.4. Chất hoạt tính cơ học S

A.2.5 Các chất lỏng gây bẩn F

A.2.6 Điều kiện cơ học M

A.3. Tóm tắt các điều kiện bao trùm bởi các loại

A.3.1. Điều kiện khí hậu K

Điều kiện này được bao trùm bởi tám kí tự loại như sau:

5K1 Loại này bao trùm các sản phẩm được lắp đặt trong các phương tiện được sử dụng ở các vị trí được bảo vệ khỏi thời tiết, được thông gió và sưởi ấm hoặc trong các khoang được sưởi ấm, thông gió của phương tiện, chỉ sử dụng sau một khoảng thời gian ấm lên.

Các sản phẩm không được giả định chịu các thay đổicủa nhiệt độ không khí bao quanh, nhất thời hoặc dần dần.Chúng được bảo vệ khỏi sự xâm nhập của nước và tuyết. Việc lắp đặt gần một hệ thống điều hòa không khí làm lạnh không được bao trùm.Bản thân sản phẩm và khoang chứa mà chúng được lắp đặt trong đó không chịu ảnh hưởng của bức xạ mặt trời.

Sản phẩm có thể được lắp đặt trong khoang động cơ của phương tiện được cấp nguồn bởi các động cơ điện và chịu bức xạ nhiệt từ các phần bên ngoài của động cơ.

5K2 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi 5K1, 5K2 bao trùm các sản phẩm được lắp đặt trong các khoang kín hoặc hở một phần, được sưởi ấm hoặc không được sưởi ấm, không được thông gió. Sản phẩm có thể bị ảnh hưởng nhiệt từ các phần tử gia nhiệt và bức xạ mặt trời qua cửa sổ hoặc các khe hở khác. Bao gồm các phương tiện được sử dụng ngoài trời.

Việc sử dụng ngoài trời của phương tiện bị giới hạn trong các khu vực khí hậu có cường độ mưa bình thường, ngoại trừ các kiểu khí hậu Cực Lạnh, Lạnh, Lạnh vừa và Cực nóng khô.

CHÚ THÍCH: Đối với một số tham số môi trường (nhiệt độ không khí thấp, nhiệt độ không khí cao) 5K2 cũng bao trùm các sản phẩm được lắp bên ngoài.

Sản phẩm có thể bị ảnh hưởng trực tiếp từ không khí lạnh ngoài trời xâm nhập vào khoang khi phương tiện đang di chuyển. Phương tiện có thể được di chuyển giữa các điều kiện ngoài trời lạnh và các điều kiện trong nhà ấm.

Các sản phẩm cũng có thể bị ảnh hưởng của nước nhỏ giọt và các điều kiện bề mặt lắp ướt.

Loại này cũng bao trùm các sản phẩm lắp đặt trong khoang động cơ của các phương tiện được cấp nguồn bằng động cơ điện, sử dụng ngoài trời. Chúng có thể chịu tác động của sự xâm nhập của nước và tuyết

5K3 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi 5K2, 5K3 bao trùm các phương tiện sử dụng trong khí hậu ngoài trời lạnh vừa. Loại này cũng bao trùm các thiết bị lắp đặt trong các khoang không được thông gió và các thiết bị lắp đặt trong các khoang có bề mặt ướt, chịu tác động bức xạ mặt trời.

Các sản phẩm có thể phải chịu tác động trực tiếp của bức xạ mặt trời và mưa.

Các điều kiện môi trường đối với sản phẩm được lắp trong khoang động cơ của các phương tiện được cấp nguồn bằng động cơ điện cũng được bao trùm.

5K4 Ngoài những điều kiện được bao trùm bởi 5K3, 5K4 bao trùm các phương tiện sử dụng trong các khí hậu ngoài trời toàn cầu. Các sản phẩm cũng có thể bị ảnh hưởng trực tiếp từ bụi nước và nước phun (ví dụ do rửa xe).

5K4H Loại 5K4H giống như loại 5K4, nhưng điều kiện nhiệt độ thấp giống với loại 5K2.

5K4L Loại 5K4L giống như loại 5K4, nhưng điều kiện nhiệt độ cao giống với loại 5K2.

5K5 Loại 5K5 đại diện cho các điều kiện được bao trùm bởi các kiểu khí hậu ngoài trời Nóng ẩm và Nóng ẩm, Đều (kiểu khí hậu ẩm nhiệt đới, trong các khu vực có rừng mưa nhiệt đới).

5K6 Loại 5K6 đại diện cho các điều kiện được bao trùm bởi các kiểu khí hậu ngoài trời Nóng khô, Nóng khô vừa và Nóng khô cực kỳ(kiểu khí hậu khô nhiệt đới, trong các khu vực gần các chí tuyến, ví dụ như các sa mạc).

A.3.2. Điều kiện sinh học B

Điều kiện này được bao trùm bởi ba kí hiệu loại như sau:

5B1 Loại 5B1 bao trùm các lắp đặt trong các khu vực không có rủi ro tấn công sinh học cụ thể, từ quần thể động vật hay quần thể thực vật. Loại này bao gồm các lắp đặt trong các khoang có kết cấu sao cho ít có khả năng nấm mốc phát triển, bị động vật tấn công.

5B2 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi loại 5B1, loại 5B2 bao trùm các khu vực và các điều kiện mà ở đó khả năng nấm mốc phát triển, bị động vật, ngoại trừ mối, tấn công có thể xảy ra.

5B3 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi loại 5B2, loại 5B3 bao gồm các khu vực mà ở đó nguy cơ bị mối tấn công có thể xảy ra.

A.3.3 Chất hoạt tính hóa học C

Điều kiện này được bao trùm bởi ba kí hiệu loại như sau:

5C1 Loại 5C1 bao trùm các lắp đặt trong các phương tiện chỉ được sử dụng trong nhà và trong các khoang không mở ra khí quyển ngoài trời trong khi lái, được bảo vệ khỏi sự xâm nhập của muối rải đường và nước bắn tóe.

5C2 Ngoài các điều kiện bao trùm bởi 5C1, loại 5C2 bao trùm các sản phẩm lắp bên ngoài và các sản phẩm lắp bên trong trong các khoang hở một phần. Các sản phẩm có thể phải chịu sự xâm nhập của muối rải đường hoặc nước bắn tóe. Các sản phẩm được lắp bên ngoài trong các phương tiện được dùng trong các khu vực có nguồn công nghiệp phát ra lượng lớn chất ô nhiễm hóa học không được bao trùm.

5C3 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi loại, loại 5C3 bao trùm các sản phẩm được lắp bên ngoài trong các phương tiện được sử dụng trong các khu vực có nguồn công nghiệp phát thải ra lượng lớn các chất ô nhiễm hóa học.

A.3.4. Chất hoạt tính cơ học S

Điều kiện này được bao trùm bởi ba kí hiệu loại như sau:

5S1 Loại 5S1 bao trùm các lắp đặt các sản phẩm được lắp bên trong không được bảo vệ khỏi bụi nhưng chủ yếu được bảo vệ khỏi cát.

5S2 Ngoài các điều kiện bao trùm bởi 5S1, loại 5S2 bao gồm các sản phẩm được lắp bên trong và bên ngoài, không được bảo vệ khỏi cát và bụi, trên các phương tiện không được sử dụng trong các vùng sa mạc.

5S3 Ngoài các điều kiện bao trùm bởi loại, loại 5S3 bao gồm các phương tiện được sử dụng trong các vùng sa mạc.

A.3.5 Chất lỏng gây bẩn F

Điều kiện này được bao trùm bởi ba kí hiệu loại như sau:

5F1 Loại 5F1 bao trùm các lắp đặt bên ngoài khoang động cơ.

52F Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi 5F1, loại 5F2 bao gồm các khoang động cơ của các phương tiện được cấp nguồn bằng động cơ điện.

5F3 Ngoài các điều kiện bao trùm bởi 5F2, loại 5F3 cũng bao gồm các khoang động cơ của các phương tiện được cấp nguồn bằng động cơ đốt trong.

A.3.6. Điều kiện cơ học M

Điều kiện này được bao trùm bởi ba kí hiệu loại như sau:

5M1 Loại 5M1 bao trùm các lắp đặt trong các phương tiện được cấp nguồn bởi động cơ điện, chỉ được sử dụng để lái trong nhà, trên các bề mặt láng mịn (ví dụ các robot trong các kho hàng).

5M2 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi 5M1, loại 5M2 bao gồm tất cả các loại phương tiện đường bộ, ngoại trừ các phương tiện có bánh xích và xe gắn máy, xe scutơ, và các phương tiện khác có khối lượng thấp, được sử dụng trong các khu vực có các hệ thống đường bộ phát triển. Loại này bao gồm các lắp đặt trong các khoang trên bề mặt có thể chịu ảnh hưởng của sỏi văng.

5M3 Ngoài các điều kiện được bao trùm bởi 5M2, loại 5M3 bao trùm các phương tiện đường bộ trong các khu vực không có các hệ thống đường bộ phát triển, các phương tiện hạng nhẹ, các phương tiện có bánh xích và các máy móc tự hành. Loại này bao gồm các lắp đặt ở những nơi có thể bị đá văng trực tiếp bắn vào.

Phụ lục B

(tham khảo)

Giải thích các điều kiện môi trường trong các khu vực nhiệt đới như qui định trong các loại 5K5 và 5K6

B.1. Tổng quan

Vùng nhiệt đới bao gồm các khu vực nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam (giữa 23^o 27’ Bắc và 23^o 27’ Nam).

Trong các khu vực nhiệt đới áp dụng các kiểu Khí hậu Ngoài trời dưới đây, như qui định trong IEC 60721-2-1:

Nóng khô (WDr)

Nóng khô vừa (MWDr)

Cực nóng khô (EWDr)

Nóng ẩm (WDa)

Nóng ẩm đều (WDaE)

Vùng nhiệt đới bao gồm các khu vực của trái đất mà ở đó ban ngày, nhiệt độ cao thường kết hợp với lượng mưa lớn chiếm ưu thế. Ở các khu vực này, các thay đổi theo mùa hiếm khi rõ nét.

Khí hậu nhiệt đới mở rộng từ các điều kiện khí hậu Nóng ẩm trong rừng mưa nhiệt đới ở xích đạo tới khí hậu Nóng khô trong các sa mạc gần các chí tuyến. Do đó, hai loại khí hậu nhiệt đới cần được phân biệt:

– khô nhiệt đới, là sự kết hợp của các kiểu khí hậu Nóng khô, Nóng khô vừa, Nóng khô cực kỳ, và

– ẩm nhiệt đới, là sự kết hợp của các kiểu khí hậu Nóng ẩm và Nóng ẩm đều.

Cũng có các khu vực mà ở đó khí hậu, do độ cao khác thường, khác biệt đáng kể so với các điều kiện thông thường của các vĩ độ này, ví dụ bức xạ mặt trời và áp suất không khí hoặc băng và tuyết trên các đỉnh núi. Ở nhiều khu vực nhiệt đới, các điều kiện môi trường được xác định bởi các điều kiện đồng đều còn ở các khu vực khác, được xác định bởi các điều kiện khí hậu hết sức cực đoan:

Các điều kiện cân bằng:

– biến động nhiệt độ hằng ngày rất nhỏ, dưới 1 ^oC và biến động nhiệt độ hằng năm lớn nhất là 6 ^oC;

– khoảng thời ban ngày cân bằng, giữa 10,5 h và 13,5 h;

– cường bộ bức xạ mặt trời đồng đều;

– các điều kiện cân bằng dành cho một quần thể động vật phong phú.

Các điều kiện cực đoan:

– lượng mưa: mưa quanh năm ở gần xích đạo, mưa nặng hạt trong các khoảng thời gian nhất định của năm ở gần các chí tuyến;

– lốc xoáy nhiệt đới trong các vùng biển: vận tốc gió 30 m/s với mức đỉnh lên tới hơn 60 m/s, ví dụ trong bão ở miền Tây Thái Bình Dương và bão ở biển Caribe;

– điều kiện đất đai không thuận lợi: xói mòn chất mùn và chất khoáng trong các khu vực có lượng mưa lớn;

– đất bị khô nhanh trong sa mạc do nhiệt độ cao và gió mạnh;

– cây cối um tùm trong rừng nhiệt đới, cây cối ít dày đặc hơn trong rừng miền núi;

– thảm cỏ ở vùng savan và thảo nguyên, không có thực vật trong sa mạc.

B.2. Biểu đồ khí hậu

Các biểu đồ khí hậu cho hai loại này mô tả các điều kiện khí hậu trong các khu vực nhiệt đới được cho trong Hình B.1.Chúng dựa trên giá trị trung bình của các giá trị cực đoan hằng năm về nhiệt độ và độ ẩm không khí đối với các loại khí hậu nêu rõ tại B.1 ở trên.

Hình B.1 – Biểu đồ khí hậu đối với kiểu khí hậu ẩm nhiệt đới và kiểu khí hậu khô nhiệt đới

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1 Phạm vi áp dụng

2 Tài liệu viện dẫn

3 Thuật ngữ và định nghĩa

4 Tổng quan

5 Phân loại theo nhóm tham số môi trường và độ khắc nghiệt

Phụ lục A (tham khảo) – Khảo sát các điều kiện tác động đến việc lựa chọn các tham số môi trường và độ khắc nghiệt

Phụ lục B (tham khảo) – Giải thích các điều kiện môi trường trong các khu vực nhiệt đới như qui định trong các loại 5K5 và 5K6